"سفیر "واقعی تر است یا "روز واقعه"؟!
ديالوگ نيوز/ در ميان فيلمها و سريالهايي که در زمينه واقعه عاشورا ساخته شدهاست، عيار تاريخي اندازه يکساني ندارد و بسته به نگاه کارگردان و نويسنده، تغييرات متعددي را تجربه ميکند. در ادامه اين نوشتار، به بررسي چهار نمونه برجسته از اين قبيل آثار که طي سالهاي گذشته در سينما و تلويزيون پخش شده است، ميپردازيم.
سفير( ۱۳۶۱) :
سفير را بايد نخستين کار جدي براي توجه به واقعه عاشورا، در سينماي ايران بدانيم. فيلم،روايت سفر قيس بن مسهر صيداوي، سفير امام حسين(ع) به کوفهاست. فرامرز قريبيان با ايفاي نقش قيس در فيلم سفير، يکي از ماندگارترين نقشهاي دوره فعاليت هنري خود را رقم زد. با اينحال، داستان فيلم، تا حد زيادي، واقعي نيست. اولاً اطلاعات تاريخي ما درباره قيس بن مسهر آنقدر نيست که بشود از آن يک فيلم سينمايي ساخت؛ ثانياً، برخي از شخصيتهاي تاريخي در فيلم، جايگاهي متفاوت دارند؛ به عنوان مثال، حُصين بن نُمَير که در فيلم رياست يکي از پستهاي نگهباني کوفه را برعهده دارد و به لحاظ جايگاه حکومتي، فرماندهي دونپايه محسوب ميشود، اصولاً کوفي نيست.
سريال روايت عشق ۱۳۶۴:
سريال روايت عشق، نخستين مجموعه تلويزيوني درباره واقعه عاشورا بود که با دقت فراوان به اجزاي تاريخي اين رويداد مهم پرداخت. بيشتر بازيگران سريال خراساني بودند و زندهياد انوشيروان ارجمند، نقش سعد بن ابيوقاص را ايفا کرد. اين سريال به لحاظ محتواي تاريخي،
تلاشي مثبت براي انعکاس تاريخ محسوب ميشدحتي ميتوان گفت که کارگردان، برخي مواقع، رويکرد هنري خود را کنار گذاشته و به نقل تاريخي صرف رو آورده که در نوع خود، قابل توجه است.
روز واقعه ۱۳۷۳:
روز واقعه ، يکي از مهمترين آثار درمورد واقعه عاشوراست. با اينحال، روايت داستان، حکايتي کاملاً خيالي است. در واقع بهرام بيضايي بعنوان فيلمنامه نويس کوشيده است تا سخنان مهم و کليدي امام حسين(ع) را در قالب ديالوگ شخصيتهاي خيالي، به مخاطب عرضه کند و برخي اتفاقات را، مانند حوادث عصر عاشورا، به نمايش بگذارد. آنچه در بسياري از صحنهها از زبان بازيگران ميشنويد، در واقع احاديث و روايتهاي مشهوري است که از سيدالشهدا(ع) نقل شده و به گوش مخاطبان کاملاً آشناست؛ به همين دليل، با وجود غيرواقعيبودن روايت فيلم، احساس خوب و قابل قبولي را در مخاطب ايجاد ميکند
مختار نامه ۱۳۸۸ :
مجموعهاي بسيار ديدني که افزون بر جلوههاي بصري و بازي خيرهکننده بازيگراني مانند فريبرز عربنيا و فرهاد اصلاني، نمايشي قابلقبول از شواهد تاريخي را به مخاطبان ارائه ميکند. مجموعهاي بسيار ديدني که افزون بر جلوههاي بصري و بازي خيرهکننده بازيگراني مانند فريبرز عربنيا و فرهاد اصلاني، نمايشي قابلقبول از شواهد تاريخي را به مخاطبان ارائه ميکند. هر چند دقت نقل روايات تاريخي در مختارنامه به اندازه روايت عشق نيست، اما ميرباقري توانستهاست از غلبه نگاه هنري بر نگاه تاريخي، تا حدود زيادي جلوگيري کند. با اينحال، بخشهايي از سريال و حتي تعدادي از شخصيتهاي آن، چندان با واقعيت تاريخي سازگار نيستند؛ مثلاً حوادثي که حول شخصيت کيسان ابوعمره شکل گرفتهاست، تا حدود زيادي واقعي نيست