ناگفتههای مرضیه برومند از چالش حضور کودکان در سینما

ايسنا/ مرضيه برومند که سالها تجربه کار کردن با کودکان را در فيلمها و سريالهاي خود دارد، تاکيد ميکند: هر کدام از بچههايي که وارد عرصه بازيگري ميشوند بايد توسط گروه فيلمساز و همينطور خانواده مراقبت شوند تا زندگي آينده آنها آسيبي نبيند.
اين کارگردان که در بسياري از آثارش مثل «مرباي شيرين»، «الو الو من جوجوام» و «قصههاي تا به تا» کودکان و نوجوانان مختلفي بازي کردهاند، در گفتوگويي با ايسنا و به بهانه جايزهاي که نوجوان فيلم «خورشيد» به کارگرداني مجيد مجيدي از جشنواره ونيز گرفته است، بيان کرد: کودکاني که در فيلمي بازي ميکنند معمولا دو دسته هستند؛ دسته نخست آنهايي که حرفهشان بازيگري است و براي اين کار تعليم ديدهاند، يعني ممکن است به طور اتفاقي در يک فيلم بازي کرده و بعد آن را ادامه داده باشند. الان در اين بخش حتي آموزشگاههاي کودک هم داريم که البته من اصلا قبول ندارم. برخي از اين آموزشگاهها بازيگريِ کودک را تعليم ميدهند و در عين حال جايي هم هستند که بچهها را به پروژهها معرفي ميکنند.
او افزود: يک دسته ديگر هم بچههايي هستند که انتخاب ميشوند تا نقش خودشان را بازي کنند، مثل آنهايي که از کانون اصلاح و تربيت يا در خيابان پيدا و انتخاب ميشوند تا نقشي مشابه خود را بازي کنند. در چنين مواردي وقتي يک نقش دستفروش در فيلم وجود دارد، کودکي دستفروش را پيدا ميکنند تا او نقش خودش را بازي کند نه اينکه بچهاي را بياورند تا او را در نقش دستفروش نشان دهند، اما نکته مهم اين است که هر دو گروه در معرض آسيب قرار دارند.
برومند توضيح داد: در گروه نخست به نوعي کار کشيدن از بچهها را ميبينيم يعني آنها هم به شکلي کودکان کار محسوب ميشوند، چون خيلي زود وارد فضاي حرفهاي ميشوند و از درس و استراحت و تغذيهشان خيلي مراقبت نميشود. اينها معمولاً خيلي فرصت مدرسه رفتن ندارند چرا که بيشتر سر کار هستند و پدر و مادرهايشان معمولا از بچهها بهره کشي ميکنند. اين والدين که بچههايشان خيلي اتفاقي وارد کار شدهاند حالا مرتب پيگير هستند، قراردادهاي آنچناني ميبندند، پولهاي آنچنانيتر طلب ميکنند و قرار حضور جلسهاي يا ماهانه براي بچهها معين ميکنند تا هر روز بچههاي خود را سر يک فيلم يا سريال ببرند. اينها بچههايي هستند که اگرچه به طور حرفهاي بازيگري ميکنند اما مواردي بوده که بعضي از پدر و مادرها بدهيهاي زندگي خود را با پولي که از بازيگري بچهها به دست آوردند تسويه کردند و با وجود اينکه دوست نداشتن يا حتي انزجار از بازيگري در بچه ديده ميشد، اما آنها را براي ادامه کار ميآوردند تا کمي اوضاع زندگيشان بهتر شود و بعد کار را متوقف کنند.
وي با اشاره به اينکه خيلي وقتها در ميان بزرگسالان هم نابازيگرهايي بوده که با يک نقش گُل کرده و اوج گرفتهاند، ادامه داد: موفقيت و شرايط کاري اين نابازيگرها با بچهها کاملا فرق دارد، بويژه بچههايي که از دسته دوم باشند يعني آنهايي که نقش خودشان را بازي ميکنند. اين بچهها معمولاً سرنوشت خيلي غمانگيزي دارند چون از فضاي گمنام بودن و پر از محدوديت و حتي ناراحتکنندهي قبلي ناگهان سر از جشنواره در ميآورند. يادم ميآيد در يک از فيلمهايم، کودکي داشتيم که از کانون اصلاح و تربيت آمده بود و در فيلم آنقدر خوب بازي ميکرد که توجه همه را جلب کرده بود و در جشنواره هم ديده شد. خيلي هم برايش دل ميسوزاندند. ما در آن مقطع خيلي تلاش کرديم هواي او را داشته باشيم چون به هر حال زندگي او تحت تاثير قرار گرفته بود، اما با اين وجود نتوانست در اين مسير کار خود را ادامه دهد آن هم به اين دليل که معمولا اين بچهها بخاطر بازي کردن در نقش خودشان وارد اين کار ميشوند.
برومند ياداور شد: در بين اين بچهها فقط يک نفر را به ياد ميآورم که توانست موفق باشد، آن هم حسين سليماني بازيگر فيلم «مهر مادري» بود که قطعاً به دليل مراقبتهايي بود که خانم معتمدآريا و مهدي کريمي (تهيهکننده) از او انجام دادند. او شرايط زندگي خاصي داشت اما توانست گليم خود را بيرون بکشد و زندگياش را ارتقا دهد. اين مورد نشان ميدهد کساني که يک کودک را وارد اين عرصه ميکنند در قبال او مسئول هستند چون تناقض و پارادوکسي که براي کودک نسبت به زندگي قبل و بعد از بازيگري پيش ميآيد ممکن است روح و روان زندگي او را در آينده بسيار تحت تأثير قرار دهد و آسيبزا باشد، به ويژه آنکه بسياري از اين بچهها وقتي بزرگ ميشوند ديگر آن جذابيت و شيريني دوران کودکي را ندارند و به همين دليل نميتوانند همانند قبل در عرصه بازيگري فعاليت کنند.
او در پايان با بيان مثالي از سريال «آب پريا» که وقتي متوجه شد کودک فيلم ممکن است نتواند همراهي کند يا اذيت شود، فيلمنامه را تغيير داده بود، تاکيد کرد: گروه سازنده يک فيلم يا سريال بايد از جنبههاي گوناگون بچههايي را که براي بازي انتخاب ميکنند مراقبت کنند و حواسشان به درس و تغذيه و رفت و آمد آنها باشد. حتي نوع ادبيات و گفتاري که سر صحنه فيلمبرداري ميان عوامل رد و بدل ميشود هم بايد با رعايت و توجه به حضور کودک يا نوجوان باشد چرا که آنها خيلي خوب همه چيز را ياد ميگيرند. در اين بين متاسفانه گاهي رفتار و نحوه برخورد والدين هم در مسير فعاليت و زندگي بچههايي که وارد اين حرفه مي شوند تاثيرگذار است. والدين بايد مراقب باشند که فرزندشان در چه شرايطي بازي ميکند و پول و شهرت را فداي کودکي و آسايش بچه نکنند چرا که نبايد اتفاقي بيفتد اين بچه ها کودکي خود را از دست بدهند.