پرتکرارترین سریال‌های تلویزیون در سالیان اخیر

خبرآنلاين/ ميزان ساخت سريال‌هاي با کيفيت صدا و سيما کاهش يافته است و اين سازمان براي جذب مخاطب مجبور است به سراغ سريال‌هاي قديمي برود.
سال‌ پاياني دهه ۹۰ را سپري مي‌کنيم. مسلماً نيازها، سبک زندگي، حتي ظاهر جامعه و افراد آن با تغييرات بسياري نسبت به دهه شصت و هفتاد همراه بوده‌اند. تلويزيون و برنامه‌هايش هم از اين قاعده مستثنا نيستند و شکل و شمايل برنامه‌ها و سريال‌هاي اين رسانه هم تغييرات خود را داشته است. 

تلويزيون برنامه سازي مناسبتي، به شيوه کنوني را، پايان دهه هفتاد آغاز کرد؛ سريال‌هاي که ابتدا اپيزوديک بودند و بعد با رويکرد متفاوت به آثار قصه گويي تبديل شدند که عمدتا ماجراهاي شان در خلال ايام مناسبتي رخ مي‌داد؛ همزمان شبکه‌هاي يک، دو، سه و پنج سريال‌هاي روتين شبانه را نيز به برنامه‌هاي خود اضافه کردند.
 البته که يکي از وظايف اصلي و اساسي تلويزيون سرگرم کردن مخاطبان است، به همين منظور صدا و سيما براي جذب مخاطب يا سريال مي‌سازد و يا سريال‌هاي ساخته شده توسط ديگر کشورها را پخش مي‌کند تا مخاطب خود را پاي تلويزيون بنشاندو تلويزيون در گذشته در ساخت اين سريال‌ها به قدري قوي ظاهر مي‌شد، که بيننده مي‌توانست براي ديدن قسمت بعدي سريال لحظه‌شماري کند و دلش نمي‌خواست ديدن بخشي از آن را هم از دست بدهد. اين جذابيت به قدري بود که حتي تا ساليان بعد هم برخي از آن سريال‌ها طرفدار داشتند. اما حالا طرفداران سريال‌هاي قديمي بيشتر از برخي از سريال‌هاي جديد است به همين خاطر تلويزيون مانند قبل دست به دامان سريال‌هاي تکراري شده است.

استقبال از سريال‌هاي قديمي از ضعف سريال‌هايي ناشي مي‌شود که مخاطب تنها با ديدن چند قسمت از آنها به ضعفي که در برنامه موجود است پي مي‌برد و از دنبال کردن باقي قسمت‌هاي آن منصرف مي‌شود. از طرفي حضور بازيگران چهره که يکي ديگر از عوامل جذب مخاطب است در اين سريال‌ها کمتر به چشم مي‌خورد.
همه اين مسائل در کنار هم باعث شده که بازار پخش سريال‌هاي تکراري قديمي داغ شود و صدا و سيما که خود متوجه کاستي‌هايش شده به اين سريال‌هاي تکراري پناه ببرد. از طرفي مخاطب تلويزيوني که از ديدن سريال‌هاي ضعيف خسته شده، ترجيح مي‌دهد که پاي سريال‌هاي تکراري شبکه‌هاي آي فيلم، نسيم و تماشا بنشيند و اوقات فراغتش را با ديدن سريال‌هاي تکراري بگذراند که محتوا و کيفيت بهتري دارند. 

البته طبق نظرسنجي‌هاي سازمان صدا و سيما همين سريال‌هاي تکراري همچنان جزو پر بيننده‌ترين سريال‌ها هستند که با وجود اين تکرارهاي مختلف همچنان بيننده‌هاي خودشان را دارند و مي‌توانند مخاطب را تا پايان سريال پاي تلويزيون ميخکوب کنند اين در حالي است که در اين رقابت سريال‌هاي دهه ۹۰ از سريال‌هاي دهه ۸۰ جا مانده‌اند.
عده‌ زيادي از مخاطبان هم از تلويزيون گله‌مندند که چرا بايد سريال‌ها را چندباره ببينند.  در ميان اين سريال‌ها برخي رکورددار تکرار هستند و تلويزيون آنقدر دوستشان دارد که هربار با بهانه و بي‌بهانه آنها را پخش مي‌کند. در ميان سريال‌هاي پر تکرار ۱۰ سريال هستند که بيش از بقيه سريال‌ها مورد توجه قرار گرفتند. در ادامه گزارش به بررسي اين سريال‌ها مي‌پردازيم.

«شب دهم»
يکي ديگر از سريال هاي ماندگار دهه ۸۰ سريال شب دهم به کارگرداني حسن فتحي است که سال ۸۱ از شبکه يک سيما پخش شد و توانست با نظرات مثبتي از سوي بيننده‌ها مواجه شود و از آن سال تا کنون هر سال يکي از شبکه‌هاي تلويزيون به دليل ماه محرم اين سريال را روي آنتن مي‌برد. 
«شب دهم» داستان دگرگون شدن يک جوان عاشق پيشه با اجراي تعزيه است که با بازي بازيگراني چون حسين ياري، کتايون رياحي، ثريا قاسمي و رويا تيموريان ماندگار شد.


درخشش مديري در دهه ۸۰
سريال «پاورچين» کاري از مهران مديري در سال‌هاي ۸۱ و ۸۲ است که در شبکه پنج سيما روي آنتن رفت و از آن به عنوان يکي از ماندگارترين سريال‌هاي مهران مديري در تلويزيون ياد مي‌شود، سريالي که ضمن طنز بودن آن ساليان سال است که شبکه‌هاي مختلف تلويزيون آن را پخش مي‌کند.
«پاورچين» مهران مديري داستان فرهاد برره است که به تهران آمده و پس از ازدواج در يک شرکت ساختماني مشغول به کار شده است. بازي بازيگراني چون مهران مديري، سحر زکريا، جواد رضويان، شقايق دهقان، سحر ولدبيگي و سيامک انصاري اين سريال را که ايده‌اي نو در زمينه سريال طنز بود را بسيار ماندگار کرد.
محبوبيت «پاورچين» به قدري زياد بود که چندسال بعد مهران مديري کارگردان اين مجموعه سريال «شب‌هاي برره» نيز در ادامه فضاي آن ساخت تا اين بار به جاي نقل قول از روستاي عجيب و غريب برره به دل روستا برود.

 

اولين طنز موفق عطاران در دهه ۸۰ 
پس از مهران مديري يکي از پرکارترين و ماندگارترين چهره‌ها در عرصه کارگرداني در دهه ۸۰، رضا عطاران بود. کسي که تقريبا سالي يک اثر طنز از خود به جاي مي‌گذاشت و مخاطب را وادار مي‌کرد تا پاي تلويزيون بنشيند. يکي از سريال‌هاي ماندگار اين کارگردان که خودش هم در ان ايفاي نقش کرده بود، سريال «خانه به دوش» بود. 
سريال «خانه به دوش» از آن دسته از سريال‌هايي است که بسياري از مردم با آن خاطره دارند و با وجود چندين بار پخش از شبکه‌هاي مختلف باز هم مخاطبان خاص خودش را دارد.

«خانه به دوش» داستان آقا ماشاالله است که بعد از مشکلات مالي فراوان تصميم جديدي در زندگي‌اش مي‌گيرد و با وعده سفر به مالزي پولي را به آقاي بيات مي‌دهد که در نهايت متوجه مي‌شود که کلاه برداري بوده و اين ماجرا داستان اين سريال را شکل ميدهد.
حميد لولايي، مريم امير جلالي، علي صادقي، رضا عطاران، آناهيتا همتي، نگين اوشانزه، غلامحسين لطفي، بهنوش بختياري، فلور نظري و خشايار راد بازيگران اصلي اين سريال هستند.
با اينکه عطاران سريال‌هاي ماه رمضاني ديگري نيز با گروهش ساخته است اما هيچ‌کدام نتوانستند به محبوبيت و پرتکراري «خانه به دوش» باشند.

 
تلاش پي در پي عطاران براي جذب مخاطب
سعيد آقاخاني و رضا عطاران يکي از قوي‌ترين زوج‌هاي تلويزيوني ايران هستند که اوج خلاقيت و توانايي‌هايشان را در سريال «متهم گريخت» به نمايش گذاشتند. اين سريال يک سال پس از موفقيت باورنکردني «خانه به دوش» يعني در سال ۸۴ در کنداکتور ماه رمضان شبکه سه صدا و سيما قرار گرفت، با ۲۶ قسمت به‌يادماندني به يکي از محبوب‌ترين سريال‌هاي کمدي تلويزيون تبديل شد. شايد به يادماندني‌ترين هنرنمايي مرحوم سيروس گرجستاني در سريال «متهم گريخت» بود. جايي که او در نقش هاشم آقا مجبور مي‌شود با خانواده‌اش به تهران مهاجرت کند. داستان مهاجرت خانواده هاشم آقا به تهران، مجموعه‌اي جذاب از اتفاقات ريز و درست را رقم مي‌زند.
درباره اين که سريال «متهم گريخت» بهترين ساخته رضا عطاران بوده يا نه، بحث‌هاي بسياري وجود دارد. با اين حال او همان مسير کمدي واقع‌گرايانه‌اي که در سريال‌هايي مانند «زير آسمان شهر»، «کوچه اقاقيا» و «خانه به دوش» دنبال کرده بود را در سريال «متهم گريخت» هم به نمايش گذاشت. عطاران پس از اين سريال که هميشه شايعاتي پيرامون نويسندگي فيلم‌نامه‌اش توسط اصغر فرهادي مطرح بوده سريال‌هاي «ترش و شيرين» و «بزنگاه» را هم براي تلويزيون کارگرداني کرد اما در نهايت تصميم گرفت با تلويزيون خداحافظي کند.


«يوسف پيامبر» و استقبال از آن 
يکي ديگر از سريال‌هايي که به سبب تکرار زياد آن از شبکه‌هاي مختلف طي سال‌ها ي گذشته دستمايه شوخي در فضاي مجازي قرار گرفته است سريال «يوسف پيامبر» با کارگرداني فرج الله سلحشور است که مي‌توان آن را به عنوان يکي از محبوب‌ترين و پربيننده‌ترين سريال‌هاي دهه ۸۰ معرفي کرد. اين سريال اولين بار در سال ۸۷ از شبکه يک سيما پخش شد و با اينکه تا به حال بارها و بارها از شبکه‌هاي مختلف به نمايش درآمده است اما هنوز هم مي‌توان به عنوان پر مخاطب‌ترين سريال تلويزيون از آن ياد کرد.
اين سريال تاريخي مذهبي با داستاني از زندگي حضرت يوسف پيامبر (ع) و بازي مصطفي زماني حسابي در دل مخاطبان جا باز کرد و با بازي بازيگراني چون محمود پاک‌نيت، کتايون رياحي، جعفر دهقان، عباس اميري، جهانبخش سلطاني، رحيم نوروزي، مهوش صبرکن، الهام حميدي ماندگار شد.

​پرتکرارترين سريال تلويزيون
بي‌شک «مختارنامه» داود ميرباقري پرتکرارترين سريالي است که از تلويزيون پخش شده‌است. اين سريال از جمعه ۹ مهر ۱۳۸۹ پخش آن آغاز شد و هربار در ايام مختلف به خصوص محرم و صفر با تدوين‌هاي مختلف و در موضوعات مختلف پخش شد.
به طورکلي مي‌توان با قطعيت گفت که اين سريال محبوب هرساله در يکي از شبکه‌هاي تلويزيون براي مخاطبان تکرار مي‌شود و اينطور که پيداست تا سالهاي آينده نيز قرار است جور بخش عظيمي از زمان آنتن تلويزيون را در ايام محرم و صفر به دوش بکشد. هرچند که اين سريال امسال براي يازدهمين بار از تلويزيون پخش شد، اما توانست مخاطبان را بازهم پاي تلويزيون بنشاند.
مختارنامه يکي از ماندگارترين سريال هاي مذهبي و تاريخي تلويزيون است که سال ۸۹ به کارگرداني داوود ميرباقري از شبکه يک سيما پخش شد و با روايتي از داستان پيرامون زندگي و قيام مختار ثقفي و خونخواهي امام حسين (ع) توانست مورد توجه مخاطبان زيادي واقعه شود. پس از اين اثر ديگر هيچ سريالي با اين موضوع ساخته نشد و همين موضوع سبب شد تا «مختارنامه» به تنهايي بار اين مسئوليت را به دوش بکشد و مخاطب را پاي تلويزيون بنشاند.


در خشش حميد لولايي و مجيد صالحي
دهه ۸۰ دوره هنرنمايي عطاران در تلويزيون بود، کارگرداني که با ساخت «ترش و شيرين» در سال ۱۳۸۶ باز هم خنده را روي لب مخاطبان آورد و به قدري مورد پسند مخاطبان واقع شد که حتي پس از بازپخش‌هاي مداوم از تلويزيون بازهم در نظر سنجي که صدا و سيما در سال ۱۳۹۲ برگزار کرد رتبه بين يک تا سه را از آن خود کرد. مريم اميرجلالي، حميد لولايي، مجيد صالحي، آناهيتا همتي و شهره سلطاني نيز از بازيگران اين سريال هستند.


«بزنگاه» و هتک حرمت
سريال «بزنگاه» در ماه رمضان سال ۸۷ به کارگرداني رضا عطاران روي آنتن شبکه سه سيما رفت. اين مجموعه، داستان مردي معتاد به نام نادر (رضا عطاران) است که به همراه دخترش درسا (نيکي نصيريان) در کرج زندگي مي‌کند و از همسرش مريم (فريده فرامرزي) طلاق گرفته است. پس از فوت پدرش اوس احمد (احمد پورمخبر)، او و برادرش صابر (حميد لولايي)، خواهرش بهجت (مرجانه گلچين)، و شوهرخواهرش توفيق (غلامرضا نيکخواه) بر سر تقسيم ارث و ميراث پدري که يک خانه و يک نانوايي است به اختلاف برمي‌خورند.

---

بازار

---

اين سريال درست در زماني روي آنتن رفت که آثار رضا عطاران با استقبال بالايي مواجه بود ولي شوراي نظارت بر سازمان صداوسيما طي نامه‌اي از سازمان صداوسيما خواست پخش سريال متوقف شود.
اين شورا، برخي هتک حرمت‌ها در سريال را از مصاديقي نام برده بود که پخش سريال بايد متوقف مي‌شد، اما پخش سريال متوقف نشد و تلويزيون با سانسور بخش‌هايي پخش کار را ادامه داد و صدا و سيما هنوز هم براي جذب مخاطب خود از اين برنامه استفاده مي‌کند. به طور مثال در خرداد که دست تلويزيون خالي بود پاي اين سريال به شبکه آي فيلم باز شد تا بازهم يک سريال تکراري، حرفي براي گفتن داشته باشد.
اما اگر بخواهيم سريال‌هاي طنز و مذهبي دهه ۸۰ را کنار بگذاريم، سريال‌هاي تاريخي قوي‌ و خوش ساختي مانند «مدار صفر درجه» نيز وجود دارد که مانند «مختار نامه» مناسبتي است و تقريبا هر سال در دهه فجر روي آنتن يکي از شبکه‌هاي تلويزيون مي‌رود. 

درخشش حسن فتحي در دهه ۸۰
«مدار صفر درجه» به‌نويسندگي و کارگرداني حسن فتحي، از ديگر درام‌هاي تلويزيوني ايران است که طي پازپخش‌هاي مکرر صدا و سيما نه تنها جز پر بيننده‌ترين سريال‌ها شناخته شدند، بلکه کاربران آي‌ام‌دي‌بي نيز آن را پسنديده‌اند. اين سريال از ارديبهشت ۸۶ روي آنتن شبکه يک رفت و به لطف فيلمنامه و داستانش، کارگرداني دقيق و خوب و بازي جذابِ نقش‌آفرينانش، پُربيننده شد.

داستانِ سريال، ماجراي سفر دانشجويي ايراني به نام حبيب پارسا (شهاب حسيني) به فرانسه است که با جنگ جهاني دوم هم‌زمان مي‌شود. او در دانشگاه، با دختري يهودي به نام سارا استروک (ناتالي متي) آشنا مي‌شود. با فتح پاريس توسط ارتش آلمان، جان يهوديان از جمله سارا به خطر مي‌افتد و پارسا به او و مادرش کمک مي‌کند تا فرانسه را ترک کنند. درگيري با صهيونيست‌ها که مي‌خواهند از موقعيت استفاده کنند و با انجام ترور و ايجاد وحشت، تلاش دارند يهوديان را براي سفر به فلسطين راضي کنند، بخشي عمده از داستان اين سريال است.

شهاب حسيني ، ناتالي متي ، رويا تيموريان ، مسعود رايگان پدر حبيب، لعيا زنگنه زينت‌الملوک جهانباني، آتنه فقيه نصيري سعيده پارسا، پيام دهکردي سردار احتشام، ايرج راد جهانگير همايون‌پناه و ... از جمله بازيگران اين سريال هستند.

«در چشم باد» و روايت سه دوره تاريخي
«در چشم باد» نز يکي ديگر از آن سريال‌هاي تاريخي است که اولين بار در سال ۱۳۸۸ با تهيه کنندگي و کارگرداني مسعود جعفري جوزاني روي آنتن شبکه يک رفت. «در چشم باد» قصه زندگي خانواده‌اي است که رويدادها و لحظات تلخ و شيرين زندگي‌شان از دوره قيام ميرزا کوچ خان جنگلي تا آزادسازي خرمشهر در آن به تصوير کشيده مي‌شود، قصه از زماني آغاز مي‌شود که ميرزا کوچک خان جنگلي، در گيلان اعلام جمهوري مي‌کند و با اين اقدام دوران پر حادثه تاريخ معاصر ايران آغاز مي‌شود که سه دوره تاريخي قاجار، پهلوي و جمهوري اسلامي را  بازگو مي‌کند.

ارديبهشت سال ۹۸ بود که شبکه چهار سيما «در چشم باد» را براي بار چندم پخش کرد و نکته جالب توجه درباره اين سريال اين است که با وجود اينکه از شبکه چهار سيما پخش شد، اما بازهم جز پر مخاطب‌ترين سريال در نظر سنجي صدا و سيما شناخته شد.

چرا اين مجموعه‌ها ماندگار شدند؟
دلايل بسياري را براي ماندگاري و تأثيرگذاري آثار ياد شده مي‌توان نام برد؛ ازجمله: روايت درست و منسجم، بازي‌هاي حساب شده بازيگران، پايان‌بندي مناسب و همذات‌پنداري با مخاطب، به‌کارگيري خلاقيت، احترام به نياز و سليقه مخاطب و دور نشدن از واقعيت‌هاي جامعه.
اما حالا پس از گذشت چندين سال از ساخت چنين سريال‌هاي تلويزيوني طنز، مذهبي و تاريخي ديگر صدا و سيما رنگ چنين آثار فاخر و ماندگاري را به خود نديده است و کارگرداناني مانند مهران مديري، رضا عطاران و حسن فتحي به طور کامل از تليزيون رخت بستند و در مدياهاي ديگر به فيلمسازي مشغول شدند. حتي جاي خالي بازيگراني چون مريم امير جلالي، حميد لولايي، آناهيتا همتي و چندين هنرمند ديگر به چشم مي‌خورد و نبود چنين افراد با سابقه‌اي در عرصه تصوير منجر به اُفت سريال‌ها مي‌شود تا جايي که تلويزيون ديگر توان ساخت سريال‌هاي جذابي مانند دهه گذشته را ندارد و براي جذب مخاطب مجبور است به آنچه که پيش‌تر توليد کرده است بسنده کند.

هرچند که مديران صدا و سيما وعده داده‌اند که هيچگاه نمي‌گذارند آنتن تلويزيون خالي بماند اما اگر وضعيت حال حاضر را با دهه گذشته مقايسه کنيم متوجه مي‌شويم که آنچه حائز اهميت است کيفيت سريال و سريال سازي است نه کميت آن.

نويسنده: مهسا بهادري

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar