تفاوت «عطسه» با «حالا خورشید» در چیست؟

صبح نو/ در روزهايي که عطسه نشانه نگران‌کننده ابتلا به بيماري است، تلويزيون پخش برنامه‌اي را با همين نام آغاز کرده که در پارادوکسي معنايي با نامش قرار است نشان بيماري نباشد و نشاط هديه دهد. «عطسه» کاري از گروه اجتماعي شبکه سه سيماست که شنبه تا چهارشنبه عصرها روي آنتن اين شبکه مي‌رود. اين برنامه در مدت زمان کوتاهي که از آغازش گذشته است، نگاهي به مسائل اجتماعي روز با رويکردي طنازانه دارد. در روزهايي که شرايط حاکم بر جامعه، فضايي تلخ براي مردم ما رقم زده است، اينکه تلويزيون در جايگاه رسانه‌اي فراگير، پخش برنامه‌هاي بانشاط و طنز را در دستورکار قرار دهد، اتفاق خوبي است. در اين گزارش نگاهي خواهيم داشت به برخي از ويژگي‌هاي اين برنامه نوپا.
تفاوت‌هاي فرمي و محتوايي با «حالا خورشيد»
«عطسه» تجربه ديگري از گروه برنامه‌ساز «حالا خورشيد» است؛ با اين تفاوت که رضا رشيدپور اين‌بار در جايگاه مشاور در کنار گروه قرار دارد و اجرا نمي‌کند. اينکه مخاطب شاهد برنامه‌اي باشد که نام رشيدپور را در کنار خود دارد اما مجري فرد ديگري است، ريسکي بود که گروه برنامه‌ساز «عطسه» به آن تن دادند، گرچه مردم در نظرات خود و در اين چند قسمت پخش‌شده به حضور رشيدپور به عنوان مجري ابراز تمايل کردند؛ البته بايد صبر کرد و ديد که آيا «عطسه» مي‌تواند در فرم و محتوا از «حالا خورشيد» فاصله بگيرد و به ماهيت مستقلي دست‌ يابد که در ذهن مخاطب وابسته به حضور رشيدپور در جايگاه مجري نباشد يا نه و هنوز براي قضاوت در اين خصوص زود است.
توجه به حضور زنان
«عطسه» سه روز در هفته با اجراي حميد ترابيان و پرويز نشاط و دو روز با اجراي مژده خنجري و مريم ماهور روي آنتن مي‌رود. اختصاص دو روز از اجرا به خانم‌ها در شرايطي که معمولا در تلويزيون مردان سهم بيشتري در اجرا دارند، تصميم بجايي بود. همچنين خانم‌ها نقش پررنگي هم در موسيقي تصوير ابتدايي که با صداي فرزاد فرخ پخش مي‌شود، دارند. نکته ديگري که بايد به آن اشاره کرد، تهيه‌کنندگي «عطسه» است که آرامه اعتمادي آن را بر عهده دارد.نگاه مديران شبکه سه و ايجاد بستر براي برنامه‌‌‌سازي توسط بانوان، اتفاق خوشايندي است که قابل تامل و توجه است. اميدواريم توجهاتي از اين دست، هرچند کوچک مقدمه توزيع عادلانه فرصت‌ها ميان زنان و مردان در رسانه ملي باشد.
شوخي با سياست

---

بازار

---

آنچه «عطسه» را در روزهاي آغازين پخش  سر زبان‌ها انداخت، آيتم‌هاي مختلف برنامه است. آيتم «واکس‌نيوز» را پرويز نشاط در گريم‌هاي مختلف اجرا مي‌کند و رويکرد آن طنزهاي سياسي است. آيتم طنز سياسي اتفاق جديدي در تلويزيون ما نيست اما نمونه‌هاي مشابه داخلي در مقايسه با آنچه شبکه‌هاي خارجي عليه ايران توليد کرده‌اند، بسيار اندک و بعضا الگوبرداري‌شده از همان برنامه‌هاي خارجي هستند. بايد ديد در ادامه «عطسه» در اين آيتم، نو‌آوري‌هايي اعمال مي‌کند که متفاوت بودن آن‌ احساس شود يا خير و همچنين وارد موضوعات حساس و چالش‌بر‌انگيز در عرصه سياست‌ داخلي مي‌شود يا به شوخي با سياست خارجي بسنده مي‌کند. از ديگر آيتم‌هاي برنامه، گفت‌وگوهاي طنزمحور با مردم است که غزل ماهورزاده آن را اجرا مي‌کند. توجه به تفاوت فرهنگ‌ها در اين آيتم و اجراي طنازانه مجري آن، اين آيتم را متفاوت کرده است. در اين ميان آيتم‌هاي مختلفي از بررسي بيشترين‌ جست‌وجوهاي ايرانيان در اينترنت(ترندها) و... هم پخش مي‌شود. بخش اعظم برنامه هم به گفت‌وگو با مهمان اختصاص دارد. مهمان‌ها لزوما چهره نيستند و بيشتر از منظر موفق‌بودن براي حضور در برنامه انتخاب شده‌اند‌.
عصر خانوادگي با «عطسه»
به نظر مي‌رسد که محتواي برنامه از گروه سني نوجوان تا سالمند را شامل مي‌شود و اين نگاه خانواده‌محور مناسب زمان پخش عصرگاهي برنامه است. به اين جهت که در زمان عصر خانواده‌ها فرصت بيشتري براي تماشاي تلويزيون در کنار يکديگر دارند و پخش برنامه‌اي تر‌کيبي و بانشاط مي‌تواند گزينه مناسبي براي يک جمع خانوادگي باشد.
همسو با مخاطب، به دور از کليشه‌ها
در مجموع «عطسه» در قالب برنامه‌اي ترکيبي و عصرگاهي توانسته رويکرد طنزمحوري را پيش بگيرد و به‌واقع فضايي بانشاط را براي مخاطبان فراهم کند اما شايد لازم باشد که از برخي کليشه‌هاي رايج تلويزيون در برنامه‌هاي ترکيبي فاصله بگيرد. يکي از اين کليشه‌ها، اجراي پلاتوهاي طولاني توسط مجريان است که شايد براي مخاطب امروز که انتظار آيتم‌هاي تصويري بيشتري به نسبت مونولوگ‌‌ دارند، خسته‌کننده باشد. توجه بيشتر به توليد آيتم‌هاي متفاوت و حرکت‌‌کردن همسو با سليقه مخاطب مي‌تواند ضامن بقاي يک برنامه باشد؛ ضمن ‌اينکه «حالا خورشيد» به جهت همسويي با مخاطب مورد اقبال واقع شد. مساله بعدي که بسيار اهميت دارد، طراحي طنزهاي قوي است، چراکه مخاطب ايراني هوش بالايي در طنز و کمدي دارد و به راحتي نمي‌توان آنها را خنداند و هر برنامه‌اي که قصد استفاده از آيتم طنز به ويژه در قالب استندآپ‌کمدي را دارد، بايد به اين نکته توجه کند که نمي‌توان از شوخي‌هاي فضاي مجازي استفاده کرد زيرا مخاطب آن را پس مي‌زند. توليد محتوا در اين مورد بسيار اهميت دارد. به نظر مي‌رسد گروه برنامه‌ساز «عطسه» ظرفيت توليد برنامه‌اي همسو با مخاطب و متفاوت را دارد.
مديران مانع‌تراشي نکنند
 البته بايد درنظر داشت که توليد محتوايي که نگاهي طنازانه به مسائل اجتماعي و سياسي داشته باشد و با جذب مخاطب همراه شود، نيازمند همراهي مديران شبکه است. لزوم فراهم‌‌‌آوردن بستري مناسب براي برنامه‌سازان تلويزيوني، فاصله‌گرفتن از نگاه‌هاي خشک مديريتي و مانع‌تراشي‌ها در برنامه‌هايي که رويکرد طنز دارند، بسيار اهميت دارد. مخاطب امروز تلويزيون بسيار متفاوت از دهه‌هاي گذشته است و دسترسي گسترده‌اي به برنامه‌هاي روز دنيا دارد؛ بنابراين رسانه ملي بايد رويکرد متفاوتي به نسبت سال‌هاي گذشته پيش بگيرد تا بتواند اين مخاطب را با خود همراه کند. شايد آنچه رسانه امروز نياز دارد، نگاه مديريتي جوان‌پسندانه، خلاق و دور از مانع‌تراشي‌هاست.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar