ریز و درشت جشنواره فیلم فجر امسال

جشنواره فيلم فجر که تا کنون ۳۸ دوره آن برگزار شده، مهم‌ترين رويداد سينمايي کشورمان است. حالا اين جشنواره که از سال ۱۳۶۱ آغاز شده، در آستانه برگزاري سي و نهمين دوره خود با مشکلي بي‌سابقه به نام کرونا مواجه شده است؛ کرونايي که اين روزها بيش از پيش خانواده‌ها را داغدار عزيزانشان مي‌کند و اين تراژدي نقطه پاياني ندارد.

وقتي اختتاميه جشنواره فيلم فجر سال گذشته برگزار شد، هيچ‌کس تصورش را نمي‌کرد برگزاري جشنواره سال آينده به اما و اگر بکشد و لذت فيلم ديدن دسته‌جمعي در سالن تاريک سينما را از سينمادوستان دريغ کند. 

اگر چه هنوز هم عده‌اي خوشبينانه نمي‌خواهند به تعويق افتادن جشنواره را باور کنند اما حتي اگر تعداد مبتلايان و جانباختگان کرونا را هم در نظر نگيريم، تعداد فيلم‌هايي که امسال مقابل دوربين رفته و به مرحله تدوين رسيده، به اندازه سال‌هاي قبل نيست. بنابراين فرضاً اگر جشنواره‌اي هم با رعايت همه دستورالعمل‌هاي بهداشتي در کار باشد، کيفيت سال‌هاي قبل را نخواهد داشت، چون به گفته سيمون سيمونيان مدير دبيرخانه جشنواره فجر در ادوار گذشته، «سال‌هاي قبل معمولاً ۸۰ تا ۱۲۰ فيلم متقاضي حضور در جشنواره بودند و از بين آن‌ها حدود ۲۰ فيلم را براي بخش سوداي سيمرغ انتخاب مي‌شد» اما اکنون تعداد فيلم‌هايي که به جشنواره مي‌رسند در خوشبينانه‌ترين حالت حدود ۶۰ فيلم است. 

پس با فرض امکان برپايي جشنواره با رعايت نکات بهداشتي و فاصله‌گذاري اجتماعي، تعداد توليدات سينمايي نسبت به سال‌هاي گذشته افت محسوسي دارد و اين موضوع روي تصميم‌گيري هيأت انتخاب فيلم‌ها اثرگذار است. البته خود محمدمهدي طباطبايي‌نژاد دبير جشنواره فيلم فجر هم اين موضوع را قبول دارد و تاييد مي‌کند: «ممکن است تعداد فيلم‌هاي متقاضي حضور در جشنواره حدود يک‌سوم پارسال باشد.» هر چند او اين موضوع را عامل نگراني نمي‌داند و تنها دغدغه‌اش کروناست. بنابراين تعويق سي و هشتمين جشنواره فيلم فجر و موکول شدن آن از بهمن‌ماه امسال به بهار سال آينده يا حتي تابستان محتمل است. 

ضمن اينکه به دليل لورفتن نسخه‌هاي آنلاين فيلم‌ها، امکان برگزاري جشنواره به صورت مجازي وجود ندارد. لااقل مي‌توان چنين گفت که براي مخاطب عام وجود ندارد، جشنواره هم اگر مخاطب عام نداشته باشد و فقط براي تعداد محدودي - هيأت انتخاب و داوران - اکران داشته باشد که شور و اشتياقي هم ندارد و برگزار شدن يا نشدنش تفاوتي براي سينماگران و سينمادوستان و چرخه صنعت سينماي ايران ندارد. 

* آيا تعداد توليدات سينمايي امسال کافي است؟

مهدي جعفري با کارگرداني «۲۳ نفر» نام خود را بر سر زبان‌ها انداخت. او در دومين ساخته خود با نام «يدو» باز هم سراغ نوجوانان در جنگ رفته و اولين ماه‌هاي جنگ تحميلي را در آبادان در حال محاصره به تصوير کشيده است. تصويربرداري اين فيلم مردادماه به پايان رسيد و آماده نمايش است. 

کمدي «گشت۳» به کارگرداني سعيد سهيلي در ادامه دو فيلم قبلي است و در اين قسمت علاوه بر ساعد سهيلي و پولاد کيميايي و به جاي حميد فرخ نژاد، بهنام باني (خواننده موسيقي پاپ) بازي کرده است. البته ريحانه پارسا هم يکي ديگر بازيگران است که با توجه به مهاجرت و کشف حجابش، بايد ديد چه سرنوشتي در انتظار آخرين ساخته سهيلي است. 

فيلم ديگري که به تازگي تصويربرداري آن به پايان رسيده و يک خواننده ديگر پاپ (آرش عدل‌پرور) در آن بازي کرده، «حکم تجديدنظر» به کارگرداني محمدامين کريم‌پور است که پيش‌تر خبر مجوز کارگرداني اين چهره اينستاگرامي انتقادها و جنجال‌هايي به همراه داشت. 

 «چپ، راست» يک کمدي ديگر از حامد محمدي، فرزند منوچهر محمدي تهيه‌کننده «مارمولک» است و بازيگراني همچون رامبد جوان، پيمان قاسمخاني، ويشکا آسايش، سارا بهرامي و سروش صحت در آن ايفاي نقش کرده‌اند.

سارا بهرامي بازيگر برنده سيمرغ، ارديبهشت امسال در «روشن» به کارگرداني روح الله حجازي حضور يافت و همبازي رضا عطاران شد. اين فيلم آماده نمايش است.

«راند چهارم» به عنوان جديدترين ساخته عليرضا اميني به تهيه‌کنندگي مرتضي شايسته از حضور جمشيد هاشم‌پور بهره مي‌برد و چندماهي است که آماده نمايش شده. 

اصغر فرهادي پس از چندسال دوري از ايران، پاييز امسال فيلم سينمايي «قهرمان» را با بازي امير جديدي و محسن تنابنده در شيراز مقابل دوربين برده است. البته تهيه کنندگي فيلم را «ممنتو فيلمز» فرانسه بر عهده دارد و بايد ديد متقاضي حضور در جشنواره فيلم فجر خواهد بود؟ 

 «شب داخلي ديوار» به کارگرداني وحيد جليلوند هم پاييز مقابل دوربين رفت و البته فيلمبرداري چند روزي به دليل مثبت شدن تست کروناي نويد محمدزاده بازيگر اصلي فيلم متوقف شد. جليلوند ۲ سال قبل با «بدون تاريخ، بدون امضا» به عنوان نماينده ايران در اسکار حضور يافت و توفيقي نداشت. 

نرگس آبيار هم که يک سال قبل از جليلوند با «نفس» به عنوان نماينده ايران در اسکار حضور يافته بود، امسال «ابلق» را در فرحزاد تهران مقابل دوربين برد و تقريبا آماده نمايش است. 

فيلم‌برداري «بدون همه چيز» به کارگرداني محسن قرائي هم ماه گذشته به پايان رسيد و اکنون در حال انجام مراحل فني است.

فيلم دفاع مقدسي «تک تيرانداز» درباره زندگي شهيد زرين هم تقريبا چنين وضعيتي دارد.

«طلاخون» ابراهيم شيباني و «باباسيليلو» ادوين خاچيکيان و «جوجه تيغي» مستانه مهاجر هم فيلم‌هايي هستند که با پشت سر گذاشتن مراحل فني، مي‌توانند متقاضي حضور در جشنواره فيلم فجر باشند. 

* فيلم‌هاي پشت خط مانده! 

 يکي از مهمترين بندهاي آيين‌نامه جشنواره فيلم فجر اين است که فيلم‌هاي قديمي و ديده‌شده توسط هيأت انتخاب سال‌هاي گذشته، امکان تقاضاي مجدد در جشنواره را ندارند. بگذريم از اينکه فيلمي مانند «آشغال‌هاي دوست‌داشتني» هر سال به يک بهانه متقاضي شرکت در جشنواره بود اما واقعيت اين است که تنها فيلم‌هاي سال گذشته که نسخه ناقص (راش کات يا راف‌کات) آن‌ها توسط هيأت انتخاب بازبيني شده بود، شانس حضور مجدد را شايد داشته باشند. 

با اين فرض، فيلم پرحاشيه «لاله» يکي از گزينه‌ها مي‌تواند باشد، فيلمي که سال گذشته نسخه بيش از ۳ ساعته را به جشنواره ارسال کرده بود و سر و شکل درستي نداشت، چون تدوين نهايي نشده بود.

فيلم ديگري هم سال گذشته به دليل اختلاف ميان سرمايه‌گذار (محمدصادق رنجکشان) و کارگردان(حميد نعمت‌الله) از حضور در جشنواره باز ماند، «قاتل و وحشي» بود. نعمت‌الله امسال فيلم سينمايي «چشم و ابرو» را در پيش‌توليد دارد. «مست عشق» هم ديگر فيلمي است که بين سازندگان ايراني و سرمايه‌گذاران ترکيه‌اي آن اختلاف وجود دارد. 

کمدي «سگ‌بند» به کارگرداني مهران احمدي هم سال گذشته از حضور در جشنواره انصراف داد و مي‌تواند يکي از گزينه‌هاي جدي جشنواره پيش رو باشد. 

«لامينور» بيست و هفتمين فيلم بلند سينمايي داريوش مهرجويي هم سال گذشته پيش از شروع جشنواره آماده نمايش بود اما رضا درميشيان تهيه‌کننده آن تمايلي به حضور در جشنواره نداشت؛ برخي معتقد بودند اين بي‌ميلي به دليل سوژه ملتهب فيلم (دختر نوازنده) است، عده‌اي هم خاطره تلخ مهرجويي از آخرين حضورش در جشنواره فيلم فجر با «اشباح» را علت ماجرا قلمداد مي‌کنند و مي‌گويند اين فيلم بدون نمايش در جشنواره، راهي پرده سينماها مي‌شود. ناگفته نماند درميشيان «مجبوريم» را هم در مقام کارگردان آماده نمايش دارد.

 «کارو» به کارگرداني احمد مرادپور و «آفتاب نيمه‌شب» به کارگرداني شهريار بحراني هم فيلم‌هايي هستند که از سال گذشته مانده‌اند.