ریز و درشت جشنواره فیلم فجر امسال

جشنواره فیلم فجر که تا کنون ۳۸ دوره آن برگزار شده، مهم‌ترین رویداد سینمایی کشورمان است. حالا این جشنواره که از سال ۱۳۶۱ آغاز شده، در آستانه برگزاری سی و نهمین دوره خود با مشکلی بی‌سابقه به نام کرونا مواجه شده است؛ کرونایی که این روزها بیش از پیش خانواده‌ها را داغدار عزیزانشان می‌کند و این تراژدی نقطه پایانی ندارد.

وقتی اختتامیه جشنواره فیلم فجر سال گذشته برگزار شد، هیچ‌کس تصورش را نمی‌کرد برگزاری جشنواره سال آینده به اما و اگر بکشد و لذت فیلم دیدن دسته‌جمعی در سالن تاریک سینما را از سینمادوستان دریغ کند. 

اگر چه هنوز هم عده‌ای خوشبینانه نمی‌خواهند به تعویق افتادن جشنواره را باور کنند اما حتی اگر تعداد مبتلایان و جانباختگان کرونا را هم در نظر نگیریم، تعداد فیلم‌هایی که امسال مقابل دوربین رفته و به مرحله تدوین رسیده، به اندازه سال‌های قبل نیست. بنابراین فرضاً اگر جشنواره‌ای هم با رعایت همه دستورالعمل‌های بهداشتی در کار باشد، کیفیت سال‌های قبل را نخواهد داشت، چون به گفته سیمون سیمونیان مدیر دبیرخانه جشنواره فجر در ادوار گذشته، «سال‌های قبل معمولاً ۸۰ تا ۱۲۰ فیلم متقاضی حضور در جشنواره بودند و از بین آن‌ها حدود ۲۰ فیلم را برای بخش سودای سیمرغ انتخاب می‌شد» اما اکنون تعداد فیلم‌هایی که به جشنواره می‌رسند در خوشبینانه‌ترین حالت حدود ۶۰ فیلم است. 

پس با فرض امکان برپایی جشنواره با رعایت نکات بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی، تعداد تولیدات سینمایی نسبت به سال‌های گذشته افت محسوسی دارد و این موضوع روی تصمیم‌گیری هیأت انتخاب فیلم‌ها اثرگذار است. البته خود محمدمهدی طباطبایی‌نژاد دبیر جشنواره فیلم فجر هم این موضوع را قبول دارد و تایید می‌کند: «ممکن است تعداد فیلم‌های متقاضی حضور در جشنواره حدود یک‌سوم پارسال باشد.» هر چند او این موضوع را عامل نگرانی نمی‌داند و تنها دغدغه‌اش کروناست. بنابراین تعویق سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر و موکول شدن آن از بهمن‌ماه امسال به بهار سال آینده یا حتی تابستان محتمل است. 

ضمن اینکه به دلیل لورفتن نسخه‌های آنلاین فیلم‌ها، امکان برگزاری جشنواره به صورت مجازی وجود ندارد. لااقل می‌توان چنین گفت که برای مخاطب عام وجود ندارد، جشنواره هم اگر مخاطب عام نداشته باشد و فقط برای تعداد محدودی - هیأت انتخاب و داوران - اکران داشته باشد که شور و اشتیاقی هم ندارد و برگزار شدن یا نشدنش تفاوتی برای سینماگران و سینمادوستان و چرخه صنعت سینمای ایران ندارد. 

* آیا تعداد تولیدات سینمایی امسال کافی است؟

مهدی جعفری با کارگردانی «۲۳ نفر» نام خود را بر سر زبان‌ها انداخت. او در دومین ساخته خود با نام «یدو» باز هم سراغ نوجوانان در جنگ رفته و اولین ماه‌های جنگ تحمیلی را در آبادان در حال محاصره به تصویر کشیده است. تصویربرداری این فیلم مردادماه به پایان رسید و آماده نمایش است. 

کمدی «گشت۳» به کارگردانی سعید سهیلی در ادامه دو فیلم قبلی است و در این قسمت علاوه بر ساعد سهیلی و پولاد کیمیایی و به جای حمید فرخ نژاد، بهنام بانی (خواننده موسیقی پاپ) بازی کرده است. البته ریحانه پارسا هم یکی دیگر بازیگران است که با توجه به مهاجرت و کشف حجابش، باید دید چه سرنوشتی در انتظار آخرین ساخته سهیلی است. 

فیلم دیگری که به تازگی تصویربرداری آن به پایان رسیده و یک خواننده دیگر پاپ (آرش عدل‌پرور) در آن بازی کرده، «حکم تجدیدنظر» به کارگردانی محمدامین کریم‌پور است که پیش‌تر خبر مجوز کارگردانی این چهره اینستاگرامی انتقادها و جنجال‌هایی به همراه داشت. 

 «چپ، راست» یک کمدی دیگر از حامد محمدی، فرزند منوچهر محمدی تهیه‌کننده «مارمولک» است و بازیگرانی همچون رامبد جوان، پیمان قاسمخانی، ویشکا آسایش، سارا بهرامی و سروش صحت در آن ایفای نقش کرده‌اند.

سارا بهرامی بازیگر برنده سیمرغ، اردیبهشت امسال در «روشن» به کارگردانی روح الله حجازی حضور یافت و همبازی رضا عطاران شد. این فیلم آماده نمایش است.

«راند چهارم» به عنوان جدیدترین ساخته علیرضا امینی به تهیه‌کنندگی مرتضی شایسته از حضور جمشید هاشم‌پور بهره می‌برد و چندماهی است که آماده نمایش شده. 

اصغر فرهادی پس از چندسال دوری از ایران، پاییز امسال فیلم سینمایی «قهرمان» را با بازی امیر جدیدی و محسن تنابنده در شیراز مقابل دوربین برده است. البته تهیه کنندگی فیلم را «ممنتو فیلمز» فرانسه بر عهده دارد و باید دید متقاضی حضور در جشنواره فیلم فجر خواهد بود؟ 

 «شب داخلی دیوار» به کارگردانی وحید جلیلوند هم پاییز مقابل دوربین رفت و البته فیلمبرداری چند روزی به دلیل مثبت شدن تست کرونای نوید محمدزاده بازیگر اصلی فیلم متوقف شد. جلیلوند ۲ سال قبل با «بدون تاریخ، بدون امضا» به عنوان نماینده ایران در اسکار حضور یافت و توفیقی نداشت. 

نرگس آبیار هم که یک سال قبل از جلیلوند با «نفس» به عنوان نماینده ایران در اسکار حضور یافته بود، امسال «ابلق» را در فرحزاد تهران مقابل دوربین برد و تقریبا آماده نمایش است. 

فیلم‌برداری «بدون همه چیز» به کارگردانی محسن قرائی هم ماه گذشته به پایان رسید و اکنون در حال انجام مراحل فنی است.

فیلم دفاع مقدسی «تک تیرانداز» درباره زندگی شهید زرین هم تقریبا چنین وضعیتی دارد.

«طلاخون» ابراهیم شیبانی و «باباسیلیلو» ادوین خاچیکیان و «جوجه تیغی» مستانه مهاجر هم فیلم‌هایی هستند که با پشت سر گذاشتن مراحل فنی، می‌توانند متقاضی حضور در جشنواره فیلم فجر باشند. 

* فیلم‌های پشت خط مانده! 

 یکی از مهمترین بندهای آیین‌نامه جشنواره فیلم فجر این است که فیلم‌های قدیمی و دیده‌شده توسط هیأت انتخاب سال‌های گذشته، امکان تقاضای مجدد در جشنواره را ندارند. بگذریم از اینکه فیلمی مانند «آشغال‌های دوست‌داشتنی» هر سال به یک بهانه متقاضی شرکت در جشنواره بود اما واقعیت این است که تنها فیلم‌های سال گذشته که نسخه ناقص (راش کات یا راف‌کات) آن‌ها توسط هیأت انتخاب بازبینی شده بود، شانس حضور مجدد را شاید داشته باشند. 

با این فرض، فیلم پرحاشیه «لاله» یکی از گزینه‌ها می‌تواند باشد، فیلمی که سال گذشته نسخه بیش از ۳ ساعته را به جشنواره ارسال کرده بود و سر و شکل درستی نداشت، چون تدوین نهایی نشده بود.

فیلم دیگری هم سال گذشته به دلیل اختلاف میان سرمایه‌گذار (محمدصادق رنجکشان) و کارگردان(حمید نعمت‌الله) از حضور در جشنواره باز ماند، «قاتل و وحشی» بود. نعمت‌الله امسال فیلم سینمایی «چشم و ابرو» را در پیش‌تولید دارد. «مست عشق» هم دیگر فیلمی است که بین سازندگان ایرانی و سرمایه‌گذاران ترکیه‌ای آن اختلاف وجود دارد. 

کمدی «سگ‌بند» به کارگردانی مهران احمدی هم سال گذشته از حضور در جشنواره انصراف داد و می‌تواند یکی از گزینه‌های جدی جشنواره پیش رو باشد. 

«لامینور» بیست و هفتمین فیلم بلند سینمایی داریوش مهرجویی هم سال گذشته پیش از شروع جشنواره آماده نمایش بود اما رضا درمیشیان تهیه‌کننده آن تمایلی به حضور در جشنواره نداشت؛ برخی معتقد بودند این بی‌میلی به دلیل سوژه ملتهب فیلم (دختر نوازنده) است، عده‌ای هم خاطره تلخ مهرجویی از آخرین حضورش در جشنواره فیلم فجر با «اشباح» را علت ماجرا قلمداد می‌کنند و می‌گویند این فیلم بدون نمایش در جشنواره، راهی پرده سینماها می‌شود. ناگفته نماند درمیشیان «مجبوریم» را هم در مقام کارگردان آماده نمایش دارد.

 «کارو» به کارگردانی احمد مرادپور و «آفتاب نیمه‌شب» به کارگردانی شهریار بحرانی هم فیلم‌هایی هستند که از سال گذشته مانده‌اند.