مرتضی حیدری: بزرگ‌ترین جریمه رسانه از دست‌دادن مخاطب است

مرتضي حيدري ـ گوينده خبر و مجري ـ درباره ضرورت رعايت اخلاق در رسانه‌ها عنوان کرد: اخلاق رسانه بيش از اينکه يک امر اخلاقي و اجتماعي باشد، يک امر حرفه‌اي است؛ در واقع شما به لحاظ حرفه‌اي مکلف هستي که يکسري اصول و قواعد را در اجراي برنامه و در تعامل با مهمانان و رويکردهاي برنامه رعايت کني و اگر اين‌ها را رعايت نکني، دو جنبه  به وجود مي‌آيد؛ يکي جنبه عمومي و اجتماعي است. در واقع جامعه مخاطبان از شما گريزان مي‌شوند و شما سرمايه اجتماعي‌ خود را از دست مي‌دهيد که براي يک رسانه اين بزرگترين جريمه و دردناک ترين اتفاق است.

او ادامه داد: يک جنبه هم جنبه قانوني قضيه است که بر اساس قوانيني که در هر جامعه‌اي وجود دارد، امکان دارد شما به دليل اينکه اصول حرفه‌اي گري را در اجراي برنامه يا در تعامل با مهمان برنامه رعايت نکرده ايد، محکوم شويد. البته اين موضوع در تمام کشورها با يکديگر متفاوت است و به قوانيني مدني و حقوقي هر کشوري بستگي دارد. اگر شما اصول حرفه‌اي ‌را رعايت نکنيد ممکن است که افراد و يا سازمان‌ها با شما برخورد کنند.

حيدري با تاکيد بر اينکه مرز ميان اخلاق و قانون در جوامع مختلف متفاوت است، در اين زمينه توضيح داد: در بعضي جوامع همه چيز سفت و سخت به قانون و مجازات سپرده مي‌شود و در بعضي از جوامع عمدتا به اخلاق و منش اجتماعي و فردي برگردانده مي‌شود.

اين مجري و گوينده خبر به حرف هايش اضافه کرد: مورد اول که مربوط به قضاوت اجتماع و جامعه است و اينکه مخاطب از شما رويگردان مي‌شود، خيلي مهم تر از موضوع حقوقي قضيه است. هر رسانه‌اي براي اين تاسيس مي‌شود که سياست‌ها و اهدافي را دنبال کند؛ براي اداره يک رسانه هزينه‌هاي اجتماعي، مالي و سياسي سنگيني بايد پرداخت شود. اگر رسانه مخاطب نداشته باشد، انگار دارايي‌اش را در جوي آب ريخته است. چون شما براي مخاطب مي‌نويسي، حرف مي‌زني و برنامه اجرا مي‌کني؛ اگر مخاطب از رسانه گريزان شود و رسانه نتواند رضايت مخاطب را فراهم و مخاطب را نسبت به خودش وفادار کند، نقض غرض کرده است؛ بنابراين رسانه براي اينکه بتواند سياست ها و اهداف خود را از طريق يک مخاطب وفادار در جامعه دنبال کند، بايد مخاطب را جذب کرده، راضي نگه داشته و به خود وفادار کند. رسانه بايد بتواند اصول حرفه‌اي اداره يک برنامه رسانه‌اي و نحوه تعامل با مهمان برنامه را رعايت کند.

حيدري با بيان اينکه هم مجري و هم رسانه به لحاظ حرفه‌اي، قانوني و اخلاقي مکلف هستند اصول و قواعد را رعايت کنند، با بيان مثالي در اين زمينه ادامه داد: وقتي فردي مهمان يک برنامه‌ مي‌شود، يک شخصيت حقيقي و يک شخصيت حقوقي دارد؛ اين آقا يا خانم در وهله اول پدر يا مادر است و انساني داراي حقوق اجتماعي است و در وهله دوم مسووليتي در کشور دارد. شما اگر مي‌خواهيد با اين آدم بحث و گفت‌وگو کنيد، صرفا بايد درباره مسووليت دولتي‌اش با او صحبت کنيد. فقط در همان چهارچوب بايد صحبت شود. شما حق نداريد به شخصيت حقيقي طرف اهانت کرده و شخصيت حقيقي‌اش را مورد پرسش قرار دهيد. حق نداريد وارد زندگي خصوصي‌اش شويد و حرفي را بزنيد که به اعتبار و وجهه اجتماعي يا خانوادگي‌اش لطمه‌اي وارد کند. تفکيک اين‌ها يکي از پايه‌هاي اساسي اخلاق‌ رسانه‌ و اخلاق حرفه‌اي است که حتما بايد رعايت شود.

مجري مناظره هاي انتخاباتي در تلويزيون، رعايت احترام مخاطب را هم از ديگر اصول اخلاق رسانه‌اي دانست و گفت: يکي ديگر از پايه‌هاي مهم اخلاق رسانه و اخلاق حرفه‌اي که هم مجري و هم گردانندگان رسانه بايد به آن خيلي متعهد و پايبند باشند، رعايت احترام مخاطب است؛ همان طور که ما احترام مهمان را حفظ مي‌کنيم احترام مخاطب را هم بايد حفظ کنيم. احترام مهمان به اين معني نيست که مجيزگوي او باشيم بلکه اين است که با رعايت ادب و اصول اخلاق حرفه‌اي هر جامعه‌اي، سوالات صريح و جدي مخاطبان را در حوزه مسووليت مهمان از او بپرسيم. احترام به مخاطب هم بدان معناست که براي وقتي که براي ديدن برنامه ما يا مطالعه رسانه ما صرف مي‌کند، ارزش قائل شويم. مطالعه داشته باشيم. سوال به جا مطرح کنيم و مطالبه گر جدي باشيم. مطالبي را در اختيار مخاطب قرار دهيم که به آن‌ها احتياج دارد و سطح دانش و آگاهي مخاطب را نسبت به موضوع بالا ببريم که اجرايي کردن اين ها زحمت زيادي هم دارد.

حيدري در بخشي ديگر از صحبت‌هايش با ايسنا درباره دو طرح مصاحبه با صد سياستمدار برجسته دنيا و مصاحبه با صد کارآفرين بزرگ دنيا که چند سال قبل به سازمان صداوسيما پيشنهاد داده و هر دوي آن‌ها به سرانجام نرسيده‌اند، توضيح داد: من دو طرح را به سازمان ارائه کرده بودم؛ يکي گفت‌وگو با صد سياستمدار برجسته دنيا و يکي گفت‌وگو با صد کارآفرين برجسته دنيا بود. متاسفانه برنامه مصاحبه با صد کار آفرين برتر دنيا مراحل تصويبش طي نشد و اصلا اتفاق نيفتاد. مصاحبه با صد شخصيت سياسي دنيا هم به دليل نوع ماهيتش به شبکه چهار ارجاع داده شد و متاسفانه شبکه چهار چنين قابليت و توانمندي را در آن سال براي ادامه چنين برنامه‌اي نداشت. البته دو ـ سه مصاحبه انجام دادم؛ گفت وگوهايي با حسن نصرالله و بشار اسد. مصاحبه با رييس جمهور روسيه، ولادمير پوتين هم در دستور کار بود. به مصر هم رفتم تا با محمد مرسي مصاحبه کنم اما مشکلاتي پيش آمد و عليرغم هماهنگي‌هاي قبلي اين اتفاق نيفتاد. همچنين تلاش داشتم با مقامات آمريکايي، اروپايي و آسيايي مصاحبه کنم که متاسفانه شبکه چهار در آن زمان نتوانست پشتيباني لازم را داشته باشد و برنامه ادامه نيافت.

او در پايان با بيان اينکه قصد دارد ايده مصاحبه با صد کارآفرين بين‌المللي را به صورت خصوصي اجرايي کند، عنوان کرد: چون در برنامه «پايش» با ۱۲۵ کارآفرين بزرگ ايراني مصاحبه کرده بودم، تجربيات خوبي جمع شده بود و مي‌خواستم در سطح بين‌المللي اجرايش کنم. شايد به صورت شخصي اين کار را انجام دهم. جزو ايده‌ها و آرزوهاي من است. گفت‌وگو با صد کار آفرين برتر بين‌المللي را قطعا انجام خواهم داد اما مصاحبه با شخصيت‌هاي سياسي خارج از چهارچوب رسانه خيلي سخت است و بعيد مي‌دانم انجام آن در توانم باشد و سازمان صداوسيما هم پشتيباني نمي‌کند. وقتي مي‌خواهي با شخصيت‌هاي بزرگ سياسي مصاحبه کني، بايد بگويي براي کدام تلويزيون مصاحبه مي‌گيري اما براي مصاحبه با کارآفرين‌ها بستر زياد است و امکان انجام آن وجود دارد.