چرا سریال «دادستان» گفتمانساز و پربیننده شد؟

تسنيم/ سريال بياشکال نيست اما "دادِستان" افقي را ترسيم ميکند که سينما و تلويزيون از اين پس صريحتر بهنقدهاي اجتماعي بپردازند.
يزدان عشيري عضو جامعه صنفي تهيهکنندگان سينماي ايران درباره سريال "دادستان " و موضوعي که در آن مطرح ميشود گفت: اين مجموعه به لحاظ ريتم، فرم روايي، جذابيتهاي بصري و بازيها و ... مانند ساير آثار ده نمکي موفق است و نسبت به استانداردهاي تلويزيون چند گام جلوتر. در قياس با اغلب سريالهاي تلويزيون داراي سر و شکل بهتري است. مزيتهاي اين سريال در محتواي جسورانه و به روز آن است، مصائب جامعه و بحرانها و دغدغههاي اجتماعي و دانشجويي و مشکلات جوانان در اين مجموعه بازتاب يافته است.
وي درباره موضوع سريال و بن مايه داستان گفت: براي اولين بار در اين اثر ميبينيم به نقش شبکههاي اجتماعي و رسانههاي مستقل توجه ميشود. يک کانال تلگرامي برآمده از نسل جوان و دانشجو از تبعيض و زد و بندهاي پشت پرده و مناسبات ظالمانه قدرت عدهاي افشاگري ميکند. از خطر رخنه و نفوذ حرف ميزند و ميخواهد صداي مردم باشد، در اين مسير تا جايي پيش ميرود که مدير کانال تلگرامي توسط باندهاي مافيا ترور ميشود.
عضو انجمن منتقدان و نويسندگان تصريح کرد: ده نمکي به اين مهم پي برد و حتي عنوان مجموعهاش را از يک کانال تلگرامي ميگيرد. کانالي که توسط جمعي از دانشجويان پا گرفت و تبديل به صداي مردم شده و ميکوشد گفتمان عدالتخواهي را فرياد کند و به جنگ ظلم، تبعيض و بيعدالتي برود. فارغ از ارزشيابي کيفي و فني و هنري سريال "دادِستان" با توجه به بها دادن به نقش جريانساز رسانههاي مستقل و بازتاب صداي مردم اثري درخور تحسين است. "دادِستان" حرفهاي زيادي مطرح ميکند؛ تا جايي که احساس ميشود جايي به پرگويي و شعارگويي ميافتد. به نظر ميرسد سازندگان اين مجموعه براي بيان حرفهايشان ابايي نداشتند که متهم به شعارگويي شوند.
وي افزود: همهجا سرک ميکشد تا مشکلات مردم را انعکاس دهد و به نقد آقازادگي و اشرافيت ميپردازد. از دستهاي آلوده پرده برميدارد و در اين راه، مجلس شوراي اسلامي را بازخواست مي کند و برخي نمايندگان خنثي را به پرسش وا ميدارد. قهرمان دانشجويي که کمپين راه مياندازد و در متن جامعه و در ميان تجمعات اعتراضي کارگران، بازنشستگان، فرهنگيان و دانشجويان حضور پيدا ميکند و... همه اينها ارزشمند است.
عشيري تأکيد کرد: يادمان نرود همه اين حرفها در سريالي مطرح ميشود که به شدت دچار تنگناها و سختگيريهاي سازمان صداوسيما است، يادمان نرود که اين اثر محصول بخش خصوصي و شبکه نمايش خانگي نيست که محصول سيمافيلم است. و بکارگيري اين حد از جسارت و تابوشکني در رسانه ملي شهامت ميخواست و محمد خزاعي به عنوان تهيهکنندهاي استراتژيست و مولف و نيز مسعود دهنمکي به عنوان هنرمندي مردمي اين شهامت را داشتند و دست مريزاد دارند. جاي تبريک به تلويزيون هم دارد که با اين اثر خودش را چند قدم به متن جامعه نزديکتر کرده است.
وي خاطرنشان کرد: "دادستان" شلاق متلکها، طعنهها و انتقادها را در دست دارد و به سراغ کساني رفته است که آرمانهاي مردم و ميراث فرهنگي و اخلاقي جامعه را زيرپا گذاشتهاند. از اختلاس، رانتخواهي، کوه خواري، املاک دختر وزير، سفره خواران انقلاب و سهم خواهان نظام و جنبش عدالتخواهي و رسالتهاي هنر و رسانه متعهد حرف ميزند، مجموعه پُر از حرفهاي تلخ، گزنده و نيشدار است و از اين نظر، نوعي تابوشکني در تلويزيون است، دادِستان، ضد محافظه کاري و مصلحتانديشي است. بدون تعارف و ملاحظه است، مطالبهگر است.
عضو انجمن منتقدان و نويسندگان در ادامه تأکيد کرد: ده نمکي اگرچه هميشه در سطحي مردمپسند سراغ سينما رفته بود اما نميتوان در اتصال عاطفي و آرمانياش به کشور و جامعه ترديد داشت و خزاعي هنرمندي است که انديشه انقلابي خودش را دارد و همواره در سينما و رسانه و عرصه مديريت پاي انديشه ايستاده و اين را هم در عرصه تهيه و توليد و هم مديريت اثبات کرده است. ميتوانم بگويم "دادِستان" کاري است فراتر از انتظار؛ آثار دهنمکي به حسب سابقه پرمخاطب و جذابند اما "دادِستان" کاري است با ويژگيهايي فراتر از انتظار و سراغ مسائل و سوژههايي ميرود که پيش از آن در تلويزيون قدغن بود و جرأت بيان و نمايشش را نداشت.
وي افزود: مطالبات دانشجويي، رسالت و جايگاه راهبردي دانشجويان بهمثابه پيامآوران عصر نوين را دستمايه قرار ميدهد، مسئله عدالتخواهي را به ميان ميکشد و ميکوشد پشتپرده مناسبات نامطلوب آقازادگي، آقازادهها و دستهاي کثيف مافيا و گنگهاي قدرت، ثروت و سياست را نقش بر آب سازد. از مجلس انقلاب و انقلابيگري سخنميگويد و به اعتراضات، تحصنها و تجمعات مردمي،کارگري و دانشجويي توجه ميکند و بارزتر از همه، به نقش رسانهها و شبکههاي اجتماعي مستقل و آزاد ميپردازد.
عشيري در پايان خاطرنشان کرد: سريال فراز و فرودهاي زيادي دارد و سريال بياشکال نيست و از لحاظ فيلمنامهنويسي مشکلاتي ممکن است داشته باشد اما افقي را ترسيم ميکند که قطعاً کمک ميکند سينما و تلويزيون از اين پس خيلي جدّيتر و صريحتر بهنقدهاي اجتماعي و آناليز مصائب و آسيبهاي جامعه بپردازند.