به مناسبت زادروز سُکان دار کشتی طنز «مهران مدیری»


فيلم نيوز/ کمتر ايراني است که در منزلش جعبه جادويي را - که از لحاظ ابعاد متنوع است و از نظر انواع مختلف - داشته باشد و مهران مديري را نشناسد. ميان سال مردي که از عنفوان جواني و با ساخت مجموعه هايي طنز و هم بازي در آن به وجود آورنده ي جرياني تازه از نمايش هاي تلويزيوني گشت و ساعاتي خوش را در دهه هفتاد براي ايرانيان رقم زد.
مديري از همان سال هاي اول به همراه مجموعه اي از نويسندگان و بازيگران خوش درخشيد و حاصل آن روزهايش، اساميِ آشنايي شد که امروز همه از کمدي سازان مطرح و مشهورند.
مهم ترين نکته که در کارنامه مديري توجه همگان را به خود جلب مي سازد، نوع طنز اوست. او برخلاف بسياري از کمدين هاي ايران و جهان، هر موضوعي را براي خنديدن انتخاب نمي کند و به عبارتي براي خنداندن مخاطب به هر دري نمي زند. از کمدي هاي پر سر و صدا استقبال نمي کند. شايد بتوان در دهه هاي هفتاد و هشتاد آيتم هايي را از اين نوع در آثارش پيدا کرد اما مي توان گفت هر چه جلو تر مي رود به طنز اجتماعي نزديک تر مي شود.
هر چيز قابل نقدي را در آثار او مي توان يافت؛ از ساختار هاي سياسي و اجتماعي کشور تا عادات و رفتار هاي اصناف و اقشار مردم. طنزي که به «طنز سياه» و يا «طنز تلخ» معروف است. البته او به دليل خلق آثاري در اين زمينه مورد انتقادات زياد و شديدي از جانب مردم و همکاران خويش قرار ميگرد. هر چند مديري در دهه هشتاد موضع مشخصي براي نقد نداشت و تنها تلاش مي کرد تا تفکراتش و انتقاداتش را در قالب ناکجا آبادي زماني چون «قهوه تلخ» و با ناکجاآبادي مکاني چون «برره» به جوامع وارد کند، اما در دهه نود بي محابا تر و بي پروا تر به نقد از جامعه مي پردازد. در «شوخي کردم» با همه اصناف شوخي مي کند در «هيولا» هيولاهاي جامعه را از انسان ها متمايز مي سازد و چگونه هيولا شدن افراد با شرافتي چون شرافت را نشان مي دهد و انتقاداتش در «ساعت پنج عصر» متجلي مي شود.
در آثار دهه نود مديري، از سمبل سازي «مستشار الملک» و «کيانوش استقرار زاده» خبري نيست؛ چهره اي واقعي از يک وکيل تحصيل کرده و شريف را به نمايش مي گذارد که در طي يک روز برايش چه اتفاقاتي مي افتد. او در اين دهه بيش از پيش با مردم انس ميگرد و با «دورهمي» قدرت اجراي خويش را به نمايش مي گذارد.مديري را در دهه پنجم از عمر خويش و پس از بيش از سي سال کار هنري هنوز ميتوان سکان دار کشتي طنز دانست. کشتي اي که بايد ديد با شروع فصل جديد دورهمي و دراکولا به کجا هدايت مي شود.
نويسنده: عليرضا موسوي
ساخت ويديو: سپهر فتاحي