صباغ‌زاده: دولت آقای رئیسی می‌تواند ناجی سینما باشد

مهدي صباغ‌زاده نويسنده، تهيه‌کننده و کارگردان سينما متولد سال 1330 در شهر مشهد است. وي فعاليت هنري خود را از تئاتر و سپس با شرکت در سينماي آزاد و فيلمسازي تجربي آغاز کرد و پس از کسب تجربه و ساخت چند فيلم کوتاه و مستند، وارد فيلمسازي حرفه‌اي شد. از جمله ساخته‌هاي او مي‌توان به:‌ «آفتاب‌نشين‌ها»، «سناتور»، «پرونده»، «گم‌شده»، «تصوير آخر»، «سال‌هاي خاکستر»، «بازي تمام شد»، «مهاجران»، «جستجو در جزيره»، «خانه خلوت»، «روزهاي خوب زندگي»، «دزدان مادربزرگ»، «عشق کافي نيست»، «مارال»، «خاک و آتش»، «راه بهشت»، «خانه کاغذي»، «کلوپ همسران» و... اشاره کرد.

وي براي ساخت فيلم «خانه خلوت» کانديداي بهترين کارگرداني از دهمين جشنواره فيلم فجر شد و در ادامه توانست جايزه بزرگ مصطفي عقاد را براي کارگرداني فيلم «راه بهشت» از سي‌امين جشنواره فيلم فجر دريافت کند.

اينک در آستانه پايان دوره دولت دوازدهم و روي کارآمدن دولت سيزدهم، به سراغ اين کارگردان سينما و تلويزيون رفتيم و با او درباره مهم‌ترين انتظارات و مطالبات سينماگران از دولت آينده به گفت‌وگو نشستيم.

مهدي صباغ‌زاده ضمن اشاره به وضعيت کنوني سينما گفت: متأسفانه شرايط کنوني کشور شرايط دشوار و ناگواري است. مدت‌ها است که سينماهاي کشور تعطيل‌اند و بسياري از عوامل سينما اعم از نويسنده، تهيه‌کننده، کارگردان، بازيگر،‌ دفاتر پخش و... بي‌کار شده‌اند. طي سال‌هاي اخير در سينما مشکلات متعددي وجود داشت که دولت آقاي روحاني نسبت به عموم آنها بي‌توجه بود. در کشور مشکلات فراواني وجود دارد که نيازمند رسيدگي است اما فيلمسازان نيز جزو مردم‌ هستند و مشکلاتشان به رسيدگي نياز دارد.

وي با اشاره به جايگاه و اهميت کار سينماگران افزود: جنس کار سينماگران از جنس کار فرهنگي است و مبادرت به فعاليت‌هاي فرهنگي نيز براي هر کشور و ملتي حائز اهميت خاصي است. خواسته من از آقاي رئيسي و دستگاه فرهنگي‌شان اين است که به سينما توجه بيشتري داشته باشند و مديران و مسئولان مجرب، متخصص، توانمند و دلسوز را در مسند امور فرهنگي و هنري قرار دهند؛ مديران و مسئوليني که درد سينماگران را بدانند و در مواقع لزوم با هنرمندان همدلي کنند.

کارگردان «آفتاب‌نشين‌ها» ادامه داد: انتظارم از دولت آينده اين است که در انتصاب مديران از قوم و خويش‌بازي امتناع کند و جهت پيشبرد امور سينما از مشاوران خلاق و کارآزموده بهره بگيرد؛ مشاوراني که با درد و مشکلات فيلم‌سازان آشنا باشند و بتوانند راهکارهاي متناسبي را جهت حل مسائل و مشکلات موجود و نجات سينما از بحران کنوني پيشنهاد کنند.

وي تصريح کرد:‌ ازجمله آفت‌هاي کنوني سينماي ما فساد، رانت و باندبازي است؛ اميدوارم دولت آقاي رئيسي به اين وضعيت پايان دهد و اجازه ندهد که سرمايه از طريق رانت و پولشويي وارد سينما شود. هنگامي که پول‌هاي کلان به شکل بي‌حساب و کتاب وارد سينما مي‌شود، دستمزد عوامل سينما نيز به طرز سرسام‌آوري بالا مي‌رود و طبيعي است که در اين شرايط بسياري از فيلم‌سازاني که از سرمايه اندکي براي ساخت فيلم برخوردارند، قادر به ساخت اثر نباشند.

صباغ‌زاده تصريح کرد: با توجه به شرايطي خاصي که طي دو سال اخير به دليل فراگيري ويروس کرونا در کشور حاکم شده و اين شرايط گريبان سينما را هم گرفته، لازم است دولت آينده به سينما کمک و اقتصاد آن را تقويت کند. اکنون درِ سالن‌هاي سينما در سراسر کشور بسته است؛ اين در حالي است که مردم به سرگرمي، شادي، تفريح و جريان فرهنگي مناسب نياز دارند. مشکلات کنوني ناشي از بي‌توجهي به سينما است. اگر بنا باشد وضعيت سينما در آينده نزديک نيز به همين روال ادامه پيدا کند، عملاً سينما به يک ورشکسته کامل تبديل خواهد شد.

وي يادآور شد: تهيه‌کننده‌اي که براي ساخت فيلم خود 6 الي 7 ميليارد خرج کرده است، در شرايط کنوني جرأت نمي‌کند فيلمش را به نمايش بگذارد؛ چراکه سرمايه‌ اوليه‌اش بازنگشته و حراج خواهد شد. در چنين شرايطي اگر قرار باشد دولت هم کمکي نکند، ديگر چيزي از سينما باقي نخواهد ماند. بنابراين ضروري است که دولت آينده وارد گود شود، کمک و سرمايه‌گذاري و تمهيدات لازم را براي بهبود وضعيت فعلي سينما اتخاذ کند تا سينماي ما بار ديگر احيا شود. کشور ثروتمندي مثل ما که از قضا جريان فرهنگي پويايي هم دارد، نبايد به سينما که يکي از اصلي‌ترين عناصر سازنده جريان فرهنگي است، بي‌توجه باشد. مطمئنم که آقاي رئيسي با دانش، توانمندي و نگاه ويژه‌اي که دارند، قادر خواهند بود سينما را از وضعيت بغرنج کنوني نجات دهند.

کارگردان «عشق کافي نيست» بيان کرد:‌ همان‌طور که مستحضريد، طي روزهاي اخير قرار بود ارشاد به تهيه‌کنندگان متقاضي اکران کمک کند تا فيلم‌هايشان را با شرايط مناسب‌تري اکران کنند اما متأسفانه اين حمايت هم صورت نگرفت و غالب تهيه‌کنندگان از اکران فيلم‌هايشان منصرف شدند. شما مي‌دانيد که چه حجم انبوهي از افراد اعم از کارمند و کارگر و... در چرخه فرهنگي و هنري کشور فعاليت مي‌کنند. اين شرايط به معناي تعطيلي کسب و کار و بي‌کاري همه آنها است.

صباغ‌زاده عنوان کرد: خوشبختانه آقاي رئيسي از شهر مشهد برخاسته و جريان فرهنگي حاکم بر مشهد نيز جريان زنده و پويايي است؛ به‌نحوي که بسياري از هنرمندان شايسته ما از مشهد پا به عرصه هنر گذاشته‌اند. اميدوارم ايشان با پشتوانه، عقبه فرهنگي خوب و توانايي بالايي که دارند بتوانند وضعيت سينما را در مدار رونق و بهبود قرار دهند.

وي با اشاره به صف طويل فيلم‌هاي پشت اکران مانده اضافه کرد:‌ اينک حداقل 100 فيلم پشت صف اکران قرار دارند که از ميان آنها دست‌کم 60 فيلم قابل اکران‌اند اما تهيه‌کنندگانشان به دليل شرايط ناشي از کرونا تمايلي به اکران آثارشان ندارند. در شرايط کنوني تنها افرادي که مي‌توانند کار کنند، طيف محدودي‌اند که با استفاده از رانت و کمک‌هاي پشت پرده که ما نمي‌دانيم از چه سمت و سويي انجام مي‌شود، مشغول فعاليت‌اند. اما اصل و بدنه غالب سينما و جريان فرهنگي کشور در حال اضمحلال و فراموشي است. اين در حالي است که شرايط در شهرستان‌ها به مراتب بغرنج‌تر است و سينماهاي بسياري از شهرستان‌ها به‌کلي و براي هميشه تعطيل شده‌اند. اين اتفاق براي کشوري مثل ما که 43 سال زحمت کشيده و فرهنگ و هنر خود را به جايگاه والايي در دنيا رسانده، خيلي بد است. ما نبايد به سادگي اين جريان هنري 43 ساله را از حيز اعتبار بيندازيم. اميدوارم که دولت آقاي رئيسي بتواند سينما را به جايگاه واقعي خود بازگرداند.

اين کارگردان تأکيد کرد:‌ يکي از شروط رونق دوباره سينما پس از بازگشايي اين است که تلويزيون، شهرداري و همه نهادهايي که از امکان تبليغات گسترده برخوردارند، به سينما کمک و مردم را براي حضور در سينما تشويق کنند. همچنين لازم است فيلم‌هاي متنوع در ژانرهاي گوناگون اکران شوند تا سليقه آحاد مختلف مردم تأمين شود. مردم فيلم خوب را مي‌پسندند حالا فرق نمي‌کند که اين فيلم در چه ژانري باشد.

وي عنوان کرد: متأسفانه اکنون تلويزيون راه خود را از سينما جدا کرده است و عموماً به فيلم‌هاي روي پرده تيزر تبليغاتي نمي‌دهد. چرا بايد چنين شرايطي وجود داشته باشد؟‌ وضعيت تعامل شهرداري با سينما هم به همين صورت است. جالب است که تلويزيون تبليغ تن ماهي، کلوچه و چايي را مي‌کند اما حاضر نيست براي فيلم‌هاي سينمايي که مقوم بخش مهمي از فرهنگ کشورمان‌اند، تبليغات پخش کند. در مقطعي تلويزيون امکان ساخت تله‌فيلم را براي فيلمسازان فراهم مي‌ساخت و بدينوسيله مانع از بيکاري آنها مي‌شد؛ خاصه در شرايط فراگيري کرونا که فيلمسازان از بيکاري گسترده‌تري رنج مي‌برند،‌ چنين امکاني مي‌توانست کمک‌خرج زندگي آنها باشد اما اکنون اين امکان هم از فيلمسازان سلب شده است.

صباغ‌زاده مطرح کرد: اکنون نوعي انحصار و حلقه بسته تصميم‌گيري در سينما وجود دارد که همه تصميمات و سياست‌ها توسط اين حلقه بسته گرفته مي‌شود. ارشاد در شکل‌گيري اين حلقه مقصر است. ارشاد با دخالت‌هاي انبوه و غيراصولي در همه امور مربوط به سينما، چنين وضعيتي را رقم زده است. اين حجم انبوه از مداخله‌هاي بي‌مورد ضرورتي ندارد.

وي اظهار کرد: اکنون غالب فيلمسازان از شرايط کنوني مديريت سينما ناراضي‌اند. به‌ويژه فيلمسازان قديمي ما که با وجود زحمات و مرارت‌هاي زيادي که براي ارتقاي فرهنگ و هنر اين مرز و بوم متحمل شده‌اند، متأسفانه بکلي فراموش شده‌اند و تمامي درها به رويشان بسته شده است. در شرايط کنوني تنها عده‌ خاصي از افراد براي کار در شبکه نمايش خانگي انتخاب مي‌شوند و مشخص نيست اين انتخاب‌ها با چه سازوکاري رخ مي‌دهد.

کارگردان «کلوپ همسران» در بخش ديگري از سخنان خود ضمن انتقاد از کم و کيف حمايت‌هاي دولت از هنرمندان، گفت: شما در جريان هستيد که شب عيد دولت محبت خيلي زيادي به خرج داد و براي برخي هنرمندان مبلغ يک ميليون و 500 هزار تومان عيدي واريز کرد. اين بزرگ‌ترين توهين به فيلمسازان اين کشور و خجالت‌آور است. فيلمسازي که دو سال بي‌کار بوده و نتوانسته فيلمي بسازد، با يک و نيم ميليون چه کار مي‌تواند بکند؟ اين وجه ناچيز کدام يک از دردهاي او را دوا مي‌کند؟

مهدي صباغ‌زاده در بخش پاياني سخناني خود خاطرنشان کرد: بايد به نيروهاي جوان، تازه‌نفس  و متخصص ميدان داد تا مشکلات کنوني سينما مرتفع شود. همچنين لازم است فضاي مناسب براي فعاليت بخش خصوصي سينما فراهم شود و وزارت ارشاد هم بر نقش نظارتي خود متمرکز باشد. اميدوارم با حضور آقاي رئيسي، پويايي به جريان فرهنگي کشور بازگردد و با حضور مسئوليني دلسوزتر در مناصب فرهنگي و هنري، وضعيت فرهنگ و هنر کشور رو به بهبود حرکت کند.