تهیه کننده «دودکش»: کرونا هزینه تولید سریال ها را «کُن فَیکون» کرد

 نشست چالش هاي توليدات رسانه اي در دوران کرونا با حضور زينب تقوايي تهيه کننده، علي حمزه اي مجري و خبرنگار شبکه خبر و مهدي طهماسبي مديرگروه ادبيات نمايشي راديو نمايش امروز (چهارشنبه) دهم شهريور ماه در فضاي مجازي برگزار شد.

زينب تقوايي در ابتداي اين نشست درباره دشواري هاي کار در دوران کرونا مطرح کرد: روزهاي کرونا براي ما روزهاي سختي بود؛ به ويژه اينکه شما بخواهيد در اين شرايط سريال پيش ببريد. مدام بايد به اين فکر کنيد که آيا فردا بازيگر کار هست يا نه و اين اتفاق مي افتاد. بارها سر پروژه کسي بي حال مي شد بايد چند روزي استراحت مي کرد، خيلي از دوستان از عوامل پشت دوربين درگير مي شدند، يک نفر درگيري پيدا مي کرد، همه تيم استرس و شرايط ذهني را داشتند که مبادا آنها هم درگير شده باشند. به هر شرايطي بود که فقط مي توانستيم توکل به خدا کنيم و همه چيز را پيش ببريم.

تهيه کننده «دودکش» ادامه داد: به جهت توليد کار به عنوان مثال اگر لوکيشني انتخاب مي کرديم بايد بررسي مي کرديم که چه فضايي دارد آيا در اين شرايط با حضور ۱۷۰ نفر عوامل مناسب است يا نه. موضوعاتي مثل سقف، راههاي ورود و خروج هوا و ... که در صحبت شايد راحت باشد اما براي ساخت يک سريال که هر روز آن بايد نظم و برنامه از قبل پيش بيني شده را داشته باشد، دشوار بود و کاملا مورد بررسي قرار مي گرفت. در برخي پروژها دوستان ما ۱۵ ساعت کاري بايد کار مي کردند ولي الان در زمان کرونا نمي شود اين انتظار را داشته باشيم که بالاي ۱۰ ساعت يا ۱۲ ساعت به خاطر وجود ماسک يا فضاي ضدغفوني بيشتر از اين بتوانيم کار کنيم چراکه اين مقولات خستگي را مضاعف مي کرد.

کرونا هزينه هاي توليد را کن فيکون کرد

تقوايي درباره ي هزينه هاي مضاعفي که کرونا روي دست سازندگان توليدات نيز گذاشته است، توضيح داد: نمي توان گفت درصدي يا کدي به هزينه ها اضافه شد، واقعا کن فيکون مي کرد. به دليل اينکه شما هر لحظه بايد تدابيري داشته باشيد که بتواند شرايط را پابرجا کند که اين شرايط براي رسيدگي انتها نداشت. شرايطي نبود که هزينه هاي آن را بتوانيد قبل از توليد پيش بيني کنيد؛ از نوع تعذيه تا نوع لوکيشن، هزينه ها را به شدت جابه جا مي کند. در حين پروژه تيم پزشکي داشتيم، ضدعفوني هم يکي از اتفاقات در اين زمينه بود. وقتي کسي درگير مي شود طبيعي بود که هزينه درمان آن با پروژه باشد. به عنوان مثال در کار «باخانمان» تعداد بالايي از عوامل و بازيگران درگير شدند. در سريال «دودکش» نيز همين طور بود. حدود يک ماه تعطيلي کرونايي داشتيم. بخشي خود کارگردان بود که درگير شده بود و نمي توانستيم کار را پيش ببريم و همه اين موارد هزينه هاي مضاعفي براي توليد داشت. زمان، مسائل جاري روزمره، تعطيلي ها و هزينه هاي خود کرونا از جمله موارد اين هزينه هاي مضاعف بودند. از طرفي هيچ بيمه اي کرونا را تحت پوشش قرار نمي دهد. يک باره ۱۰۰ نفر در محيط سربسته قرار بگيرد و اگر کسي کرونا بگيرد  ديگر تيم توليد نمي تواند خودش را نسبت به آن منفعل نشان دهد. 

وي با اشاره به پوشش هزينه درمان مبتلايان گفت: بسياري از تهيه‌کننده‌ها خود را موظف دانستند که در اين مدت اگر فردي در گروه توليدشان مبتلا شد، هزينه‌هاي درمانش را پرداخت کنند. اين وظيفه ما بود، اما در هر حال صدمه روحي و محتوايي که گروه توليد از اين بيماري ديد بسيار بيشتر از صدمات مادي بود.

نزديک‌تر از همه به خطر/ خبرنگاران بسياري مبتلا شدند

در ادامه نشست، حمزه اي، مجري شبکه خبر از آسيب‌هاي رواني و مشکلات توليد خبر در دوران کرونا گفت.

وي گفت: بيش از يک سال و هفت ماه از شروع اين بيماري گذشته است. به جرأت مي‌توان گفت اين بيماري به لحاظ فراگيري از دوران جنگ تحميلي هم آسيب‌ بيشتري وارد آورده است، چراکه در دوران دفاع مقدس بخش خاصي از جامعه درگير بودند و بقيه در حواشي ماجرا بودند، اما در دوران کرونا هيچ فردي در هر جايگاه و شرايطي از اين بيماري مصون نبوده است و شرايط ابتلاي يک روستايي در نقطه‌اي دورافتاده با يک خبرنگار يا مدير يکسان بوده است؛ ازاين‌رو در حال گذار از دوران سختي هستيم. درحالي‌که حضور خبرنگاران شبکه خبر در فضاي کار با نصف افراد حاضر در شبکه است، اما احتمال ابتلاء به کرونا متصور است و علي‌رغم برنامه‌ريزي و رعايت دستورالعمل‌هاي بهداشتي مانند ديگر مشاغل و گروه‌هاي توليد، خبرنگاران بسياري به اين بيماري مبتلا شدند.

حمزه‌اي با بيان اينکه رسالت رسانه، اطلاع‌رساني و پوشش اخبار است، گفت: در اين دوران رسانه ملي مهم‌ترين نقش را در اطلاع‌رساني درست به مخاطب داشت؛ از اين‌رو حجم کار ما چند برابر شد و موضوع کرونا يکي از مهم‌ترين سوژه‌هاي خبري شد. گزارش از بيمارستان‌ها و آي سي‌يو، گزارش از سطح شهر و... براي همه ما خطرآفرين بود. من به‌شخصه در چندماهه اخير سه بار به سالن تطهير در بهشت‌زهرا (س) رفتم و گزارش تهيه کردم که اتفاق سختي بود. همه خبرنگاران دست کم يک بار تجربه اين بيماري را پشت سر گذاشته‌اند.

خطر کرونا و موضوع تهويه استوديوهاي راديويي

مهدي طهماسبي نيز با اشاره به مهم‌ترين دغدغه حضور در استوديوهاي توليد برنامه در راديو گفت: در فضاي راديو امکان کنترل اين بيماري تا حد ممکن وجود داشت، اما در حوزه هنرهاي نمايشي اين امکان به حداقل خود رسيد؛ چراکه ذات نمايش راديويي رودررويي با هم و گفتن و شنيدن است؛ ازاين‌رو نمي‌شد فضا را طوري طراحي کرد که مانند دوبله هر فرد تنها به استوديو بيايد، نقش خود را بگويد و برود.

وي افزود: در توليد يک اثر نمايشي سواي بازيگران آن نمايش، افرادي مانند افکتور، تهيه‌کننده، صدابردار و ... حضور دارند و حداقل افراد براي يک نمايش کوتاه شش نفر است که اين افراد بايد در استوديويي کوچک برنامه را ضبط کنند. ازاين‌رو رعايت فاصله خيلي سخت است. از طرفي موضوع تهويه استوديوها به ويژه استوديوي قديمي راديو (استوديو هشت) همچنان مسئله دارد و بايد فکري به حال آن کرد.

مدير گروه ادبيات نمايشي راديو نمايش با اشاره به راهکارهاي راديو براي کنترل اين بيماري و به حداقل رساندن آسيب‌هاي ناشي از کرونا گفت: در کنار تدابير محيطي براي اين کار تلاش کرديم به سمت نمايشنامه‌هايي برويم که هم تعداد بازيگران کمي داشته باشد و هم تعامل آن‌ها با هم کمتر باشد تا بتوان در هنگام ضبط افراد را تفکيک کرد. با اين‌حال ادامه اين روند آسيب جدي به توليدات نمايشي مي‌زند و امکان توليد مجموعه‌هاي ۱۰۰ قسمتي و بيشتر را از ما مي‌گيرد.

در ادامه، تقوايي در پاسخ به اين پرسش که در مقام تهيه‌کننده چه درسي از اين بيماري فرا گرفته است؟ گفت: همه ما در شرايط يکساني هستيم و هيچ نقطه از جهان مصون از اين بيماري نيست؛ پس ما هم مثل همه‌جاي دنيا در حال تجربه‌اندوزي و يافتن راهکارهاي درست هستيم. آنچه ما آموختيم اين است که در دوران بحران چگونه بايد به شرايط آرام و باثبات دست پيدا و فضا را به‌ دور از بحران کنترل کنيم. به نظر مي‌رسد ميزان فوتي در سينما بيشتر از تلويزيون بوده، اما هنرمندان هر دو حوزه تمام تلاششان را کردند تا براي ماندن در عرصه هنر خود را اثبات کنند.

به گفته اين تهيه‌کننده، فقط علاقه هنرمندان به مردم است که آن‌ها را وادار کرد در شرايط سخت کار را تعطيل نکنند و عاشقانه جلوي دوربين بيايند. سواي کساني که دغدغه معيشت داشتند، بسياري از هنرمنداني که حتي نياز مادي نداشتند و مي‌توانستند يک سال بيکار باشند هم در اين مجموعه‌ها حضور داشتند، چراکه اين حرفه برخاسته از عشق و علاقه است و مخصوصاً در آثار طنز هميشه بر اين باور بودند که مردم در شرايط سخت کرونا به کارهاي طنز نياز دارند و نبايد آن‌ها را تنها گذاشت.

تقوايي در پاسخ به اين پرسش که چه آينده‌اي را براي کار کردن در اين شرايط متصور است؟ گفت: هر چند همه ما اميدواريم اين بيماري از اين کشور برود، اما شواهد گوياي اين است که بايد همچنان با اين بيماري کنار بياييم. براي من و بسياري از همکارانم در توليد، بحث روحي رواني اين بيماري مهم‌تر است. در کنار درمان‌هاي موجود و واکسيناسيون، مردم ايران به‌شدت از لحاظ روحي در شرايط دشواري هستند و لازم است که رسانه به اين موضوع توجه کند.

سراغ قصه هاي آپارتماني نمي رويم

او با اشاره به نحوه کنار آمدن با اين بيماري گفت: فعلاً سراغ طرح‌هايي که نياز به فضاهاي بسته دارد و قصه‌هاي آپارتماني نمي‌رويم و طرح‌هايي را انتخاب مي‌کنيم که ۹۰ درصد آن در فضاي باز باشد. اين اتفاق روي کار نويسندگان هم اثر گذاشته است و آنان نيز داستان‌هايشان را به اين سمت سوق داده‌اند. به‌هرحال براي ادامه کار نياز به مهندسي توليد است تا با توجه به نياز مخاطب در اين روزها آثاري توليد کنيم که باري را از دوش مخاطب بردارد و به او آرامش ببخشد.

طهماسبي نيز در اين‌ زمينه گفت: نمي‌شود توليد را متوقف کرد؛ چراکه رسانه نياز به توليد محتوا دارد. پس بايد شرايط را به نفع سلامتي يکديگر تغيير دهيم. در حوزه نمايش سراغ آثار ۳۰ قسمتي ۶ دقيقه‌اي رفتيم و از نويسندگان خواستيم داستان‌هايي باشخصيت‌هاي کمتر بنويسند تا آسيب کمتري به بازيگران نمايش راديويي وارد شود.

مدير گروه ادبيات نمايشي راديو نمايش در پايان گفت: جريان اطلاعات و نحوه اطلاع‌رساني در حال تغيير است. اکنون ما شرايط جديدي را تجربه مي‌کنيم که مي‌تواند مدل تازه‌اي از مديريت پيام را به نمايش بگذارد.

حمزه‌اي نيز در اين‌ زمينه گفت: ما همچنان هزينه اين بيماري را در گروه توليد خبر مي‌دهيم. نوع کار ما اطلاع‌رساني است و بايد پاسخگوي همه رويدادهاي جاري کشور در رسانه باشيم؛ ازاين‌رو چاره‌اي براي بهبود شرايط کاري نداريم. حوزه خبر هميشه به پيشواز وقايع مي‌رود و بايد بدون هيچ محدوديتي کارش را انجام دهد. شايد بتوان در پردازش خبر و نحوه توليد آن تغييراتي داد تا آسيب کمتري به خبرنگاران وارد شود، اما حضور در صحنه يک خبرنگار او را ناگزير از حضور ميداني مي‌کند و اين اتفاقي است که در همه دنيا در حال رخ دادن است.