نگاهی به شخصیت یاسر در فیلم «عرق سرد» با بازی امیر جدیدی
سینما نوین/ «یاسر شاهحسینیِ» فیلمِ «عرق سرد» دو چهره دارد: یک چهرهی بیرونی که مظهر نوعی از ریاکاری در جامعهی ماست و دیگری چهرهیی درونی که پر از تناقض، ترس، تردید و خشونت است. مردی که انتقام مردانگی ابترش را از همسرش «افروز» میگیرد. ما در ابتدا او را نمیبینیم. دربارهاش میشنویم و بعد رفتار سادیستیاش پشت فرمان ماشین را میبینیم و بالاخره با تصویری ساختگی از او که محصول رسانه است، روبرو میشویم. شخصیتی که دوست دارد خوب باشد اما نمیتواند از احساسات مواجش که به شکل توفان بالا میآید، فرار کند. پس با زنش لج میکند. ادای انسانهای متمدن را در میآورد و از درون فردی بدوی و مردسالار است.
او محصول جامعهیی است که نمیتواند زنانگی و رشد و بلوغ زنها را بپذیرد. یاسر دوست دارد افروز براساس میل او رفتار کند. خشونت کلامی، تحقیرها و نگاه او به زن براساس این دیدگاه است که زن را جنس دوم میداند. از طرف دیگر درون یاسر پسربچهیی ترسان پنهان شده است. پسربچهیی که میخواهد با تٲییدطلبی و رفتارهای غیرمنطقیاش زنش را همراه باورهای تعصبآمیزش کند و نمیتواند. به علت همین نتوانستن او به زور و قانون متوسل میشود تا جلوی پیشروی افروز را بگیرد.
«امیر جدیدی» با انتخاب یک لحن مونوتون، عدم اعتماد به نفس این کاراکتر را نشانمان میدهد. حضورش جلوی دوربین تلویزیون به عنوان یک مجری ظاهرالصلاح، بازی در بازی او و دو چهرهی این کاراکتر خاکستری را بازنمایی میکند. برای درک ظرافت بازیاش به شیوهی ایستادنش و چشمهای آرام شهوتزدهاش در آشپزخانه دقت کنیم. یک بازی درست که ابعاد مختلف یک کاراکتر را نشانمان داد و حاصلش هم یک سیمرغ بلورین بود.
یاسر در بزنگاهی غریب و موقعیتی حاد دو وجه ناهمساز درونش را دچار التقاطی عجیب میبیند. از این جهت او شخصیتی خاکستری است که نمیتواند هیولای درونش را رام کند و از طرف دیگر لجاجتها و رفتار غلطش بر اثر ناآگاهی است نه خباثت. شخصیتی که در عدم موازنهیی تاریخی دچار گسست و فروپاشی روانی و ارزشی میشود و مابهازاهای مشخصی در جامعهی پیرامونیاش پیدا میکند.
یادداشتی از «بهنام شریفی»؛ تحلیلگر سینما و روانشناسی تحلیلی
تدوین: @azizimostafa_