«برزخی‌ها» حکایت چیست؟

عارف افشار تهیه‌کننده و کارگردان «برزخی‌ها» که توسط اوج ساخته شده و متقاضی حضور در شانزدهمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت است، درباره این مستند عنوان کرد: فیلم سینمایی «برزخی‌ها» ساخته زنده‌یاد ایرج قادری در سال ۵۸ و ۵۹ تولید شده است و اتفاق نادری را دربرمی‌گیرد؛ اینکه همه ستاره‌های شاخص سینمای قبل از انقلاب در آن گردهم می‌آیند و فیلمی با موضوعی انقلابی می‌سازند. «برزخی‌ها» به فیلمی بسیار جذاب و تماشاگرپسند تبدیل شده و البته دو سال بعد از زمان ساخت خود اکران، در مدت زمان محدود اکران خود نیز با استقبال زیادی مواجه می‌شود و رکوردهای فروش را نیز جابه‌جا می‌کند. تا جایی که این اثر سینمایی در شهرهایی نظیر شیراز، تبریز و تهران به طور ۲۴ ساعته در اکران بوده است و فعالان این حوزه اعلام می‌کنند آمار مخاطبانش یک میلیون و ششصد هزار نفر بوده است، در حالی که این آمار در دوره فعلی برای فیلم‌های پرمخاطب به طور متوسط یک میلیون مخاطب است.

او افزود: فیلم «برزخی‌ها» نقطه عطفی در تاریخ سینمای ایران است اما حاشیه‌هایی بعد از اکران آن پیش می‌آید که باعث می‌شود علیرغم استقبال عمومی عده ای آن را از اکران پایین بکشند و بسیاری از ستاره‌های سینما را برای مدت طولانی ممنوع‌الکار ‌کنند. در واقع مستند «برزخی‌ها» نیز اکران، توقیف و حواشی این فیلم را برای طرح چند سوژه در هم تنیده، بهانه قرار داده‌ است که یکی از آن‌ها کیفیت مدیریت سینمایی در دهه ۶۰ است. دیگری همراهی ستاره‌های سینمای قبل از انقلاب و پیام همراهی‌شان با سینمای بعد از انقلاب است که متاسفانه با این توقیف محقق نمی‌شود و به ثمر نمی‌نشیند.

عارف افشار ادامه داد: یک جمله کلیدی نیز در مستند وجود دارد که هدف سازندگان «برزخی‌ها» را این می‌داند که به نوعی با سینما در بعد از انقلاب نیز اعلام همراهی کنند اما در نهایت با توقیف فیلم، موقعیتی تراژیک برای ستاره‌های سینما رخ می‌دهد که تا سال‌های سال نیز ادامه می‌یابد. در واقع ما زیست و سرنوشت همه افراد دخیل و مرتبط با ساخت و اکران و توقیف فیلم «برزخی‌ها» را در مستندمان بررسی و سعی کرده‌ایم به زندگی خودشان هم نزدیک شویم.

این کارگردان که اولین تجربه فیلمسازی خود را پشت سرگذاشته، در پاسخ به این‌که چطور موفق به مجاب کردن هنرمندانی چون سعید مطلبی برای مصاحبه شده است، عنوان کرد: من با ۱۵ نفر در جریان مستند «برزخی‌ها» مصاحبه کرده‌ام که از طیف‌های مختلف فکری هستند. جمع کردن این افراد در حالی که همگی‌شان موافق مصاحبه هم باشند، به خودی خود شاید دو سه ماه طول بکشد اما فرآیند مجاب کردن عزیزان حاضر در فیلم برای من دو سال زمان برده است، به ویژه مجاب کردن آقای مطلبی کار سختی بود. زیرا ایشان در ایران نبودند و من هیچ دسترسی بهشان نداشتم. لندن بودند و حتی متوجه شدم بیماری سختی هم داشتند که نزدیکان خود را هم نمی‌دیدند تا اینکه اواخر اردیبهشت ماه برای کار دیگری با یکی از دوستان مصاحبه می کردم و ایشان گفتند با سعید مطلبی موضوع مصاحبه را مطرح می‌کنند و بعد از صحبت با آقای مطلبی به من گفتند به منزل ایشان بروم، وقتی به خانه‌شان رفتم صادقانه با ایشان حرف زدم و گفتم من تمام فیلم‌های شما را دیده‌ام و متن‌هایتان را خوانده‌ام. ضمن اینکه این اولین فیلم من است و کار در این شرایط سخت‌تر هم می‌شود اما مصاحبه با آقای مطلبی یکی از بهترین گفت و گوهای من در مستند بود که چهار ساعت هم طول کشید. بقیه مصاحبه‌ها نیز به چهره‌های شاخصی نظیر سیدضیا هاشمی، محمدحسین فرحبخش، مهدی کلهر معاون وقت سازمان سینمایی، غلامرضا موسوی، عبدالمجید معادی خواه وزیر وقت ارشاد و… بود که نکات قابل توجهی را مطرح کردند.