غذاهاي مخصوص چهارشنبه سوري؛ از آش تا پلو هفت رنگ!

فردا/ الان فقط چند سالي است که جشن سوري يا‌‌ همان چهارشنبه سوري خودمان با صداي ترقه و بمب و… همراه شده وگرنه تا همين چند وقت پيش بوته‌هاي خار رديف شده بودند و قاشق زن‌هاي کاسه به دستي که رسم شب آخرين چهارشنبه سال را حسابي به جا مي‌آوردند. سه شنبه شب‌هاي آخر سال قديم‌تر‌ها حال و هواي ديگري داشت. پر بود از جشن و سرور و البته خوردن تنقلات و غذاهاي شب چهارشنبه سوري. اگر دنبال رگ و ريشه‌هاي ايراني چهارشنبه آخر سال هستيد تا يک نه حسابي به توپ و ترقه‌ها گفته باشيد بد نيست از آداب خوردن در اين شب خاص هم بيشتر بدانيد. از آجيل و ميوه و تنقلات بگير تا آش و پلوي رنگ رنگ! چهارشنبه سوري چي بخورم؟ آجيل چهارشنبه سوري نشانه‌اي از يمن و شگوني است و البته مهم‌تر از همه سلامتي. ۷ جور ميوه خشک و خوراکي با ترکيب کشمش، نخودچي، توت، انجير، خرما زرد، قيسي و باسلوق. زرتشتيان به اين آجيل هفت مغزينه لرک مي‌گويند. اين آجيل که به آجيل گهنبار هم معروف است شامل هفت مغز يا ميوه خشک است: پسته، بادام، سنجد، کشمش، گردو، انجير و خرما. حالا هم آجيلي که توي خانه هاي مي آيد ترکيبي از اين دو منو است! اما فلسفه انتخاب اين خوراکي‌ها و عدد ۷ هم براي خودش در سه شنبه آخر سال داستاني است. اولا که عدد ۷ از تعداد ستاره هفتگانه گرفته شده و نشانه‌اي از آنهاست سر سفره مردم. به اميد رونق بخشيدن به کارهاي کسي که هر کدام از تنقلات را به دهان مي‌گذارد. اما از نظر سلامتي هم انتخاب اين ميوه‌ها و خوراکي‌ها بي‌حکمت نيست. قديمي آجيل چهارشنبه سوري را براي سلامت اندام هفتگانه بدن اين طور انتخاب کرده‌اند. در نگاه قديمي‌ها مغز، قلب، کليه، کبد، معده، روده و مثانه هفت عضو اصلي هستند که بايد حسابي براي تقويت و سلامت آن‌ها به فکر بود. براي همين انتخاب آجيل‌هاي چهارشنبه سوري را هم به نيت سلامتي اين اندام‌ها انتخاب کردند. کشمش براي تقويت قواي ذهني، نخودچي براي کليه، توت براي تقويت و سلامت قلب، خرما مقوي معده، انجير براي کبد، قيسي براي پاکسازي روده‌ها و باسلوق براي سلامت مثانه. حالا اگر اين وسط توي آجيل چهارشنبه سوري چيز ديگري به خوردتان دادند زياد سخت نگيريد. مهم اين است که درست به هدف بزنيد و حداقل دو سه موردي از اين خوراکي‌ها را در ظرف آجيل پيدا کنيد. فقط يادتان باشد. آجيل چهارشنبه سوري شور نيست. شيرين است و مغز! چهارشنبه سوري چي بپزم؟ شب سال نو سر سفره‌ها يا ماهي پلو پيدا مي‌کنيد يا رشته پلوي روغن چکان. اما آيا تا به حال به اين فکر کرده‌ايد که قديمي‌ها شب چهارشنبه سوري چه مي‌خوردند و چه طور در کنار شادي پريدن از آتش سرخ دلي از عزا در مي‌آوردند؟ اصلا خوراکي غالب چهارشنبه سوري سر سفره شام چه بوده؟ قديمي‌ها شب چهارشنبه سوري پلوي معروفي داشتند به اسم «پلو هفت رنگ» – نامي که اين روز‌ها يک جورهايي براي شوخي به خوراکي‌هاي من در آوردي مي‌گويند- داستان اين است که پلو هفت رنگ از هفت جور پلو درست شده بود. با کلي زحمت درست کردن. پلوهايي مجزا از خرما، زيره، کشمش، شويد، عدس و لوبيا. البته بسته به توان مالي هر خانواده‌اي اين پلو‌ها مي‌توانست فرق کند. آلبالو پلو، سبزي پلو، رشته پلو و… هر کدام مي‌توانستند انتخابي براي سفره هفت رنگ باشند. مهم فقط هفت جور پلو درست کردن بود. حالا اگر شما هم مي‌خواهيد توي کمپين چهارشنبه سوري ايراني سر سفره آخرين سه شنبه سال پلو هفت رنگ درست کنيد لازم نيست واقعا دست به کار پختن هفت جور و هفت دست پلو بشويد. مي‌توانيد از مخلفات خاص براي هفت رنگ کردن پلوي شام استفاده کنيد. مانند روشي که براي تزيين مرصع پلو استفاده مي‌شود. فقط کافي است رنگ‌ها تنوع داشته باشند. اين وسط خلال نارنج يا پرتقال يا حتي هويج، کشمش، زرشک، خلال بادام، خلال پسته، خرما و مرباي آلبالو مي‌تواند کلي در درست کردن پلوي هفت رنگ کمک دستتان باشد. اگر باز هم سختتان است، يک راه ميانبر داريم. قديمي‌ها وقتي دستشان به دهانشان نمي‌رسيد براي اينکه سر بچه‌ها را گول بمالند براي هفت رنگ کردن پلو‌هايشان از رنگ غذاهاي طبيعي مانند آب سبزي و آلبالو و زعفران و… استفاده مي‌کردند. اگر شما هم حوصله ريخت و پاش زيادي نداريد کافي است ۷ رنگ غذايي مجاز تهيه کنيد و روي پلوي چهارشنبه سوري تان رنگين کمان هفت رنگ درست کنيد! ابودردا! اين اسم آشي است که بيشتر مردم مناطق ايران در شب چهارشنبه آخر سال درست مي‌کنند. بعضي‌ها هم در چهارشنبه آخر ماه صفر. بيشتر هم کساني اين آش را مي‌پزند که بيماري در خانه دارند و شفاي او را در سال جديد مي‌خواهند. هنوز معلوم نيست که رسم خوردن آش در شب چهارشنبه سوري از چه زماني وارد فرهنگ ايراني‌ها شده است. اما اين طور که مي‌گويند ابودردا حکيمي در زمان پيامبر (ص) بوده که شايد به خاطر شباهت کلمه درد فارسي به اسم اين طبيب نام اين آش را هم ابودردا يا پدر درد‌ها گذاشته‌اند – در واقع دردا هيچ ربطي به درد فارسي ندارد. دردا در زبان عربي مونث ادرد و به معناي بي‌دندان است! – توي آش ابودردا بايد ۷ جور بنشن باشد. فرقي ندارد نخودش چه قدر باشد و لوبايش چه اندازه. مهم داشتن ۷ جور بنشن است. همين. روش تهيه‌اش هم درست مانند آش رشته است. با‌‌ همان رشته‌هاي درازي که قرار است تا آخر سال بعد رشته امور را به دست کاسه به دست‌ها بدهد. مردم شهر‌هاي مختلف کشور در سه شنبه آخر سال آش‌هاي مختلفي مي‌پزند. مازندراني‌ها آش ترش دارند که ۷ ميوه ترش توي آن است و اردبيلي‌ها هم آش ميوه. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد