ستاره/ شيره مادهايست که با عصارهگيري از ميوههايي مانند انگور، خرما و توت و معمولا از طريق جوشاندن با کمک يک حلال مناسب مانند آب به دست ميآيد. گاهي نيز شيره برخي گياهان با تيغزدن يا خراشدادن پوست آن گياه مانند شيره درخت افرا به دست ميآيد که از آن شکر توليد ميشود.
شيره انگور يا دوشاب اما شايد شناختهشدهترين و پرمصرفترين انواع شيره باشد که بسيار خوشطعم و شيرين و پر خاصيت است و از آب انگور به دست آمده و تهيه آن بسيار زمانبر و سخت است. شيره انگور يا دوشاب را از ارقام مختلف انگور تهيه ميکنند و به همين منظور داراي طعمها ورنگهاي متنوعي است.
شيره انگور يک تامينکننده بسيار خوب انرژي و براي کم خوني مخصوصا کم خوني ناشي ار فقر آهن بسيار مفيد است.
در کشورمان ايران، شهرستانهاي ملکان و بناب در استان آذربايجان شرقي، شهرستان ملايردر استان همدان و شهرستانهاي نيشابور و کاشمر در خراسان رضوي توليدکننده شيره انگور در ايران ميباشند.
در ادامه قصد داريم روشي مناسب جهت تهيه شيره انگور يا دوشاب خانگي را به شما آموزش دهيم. اميدواريم اين آموزش براي شما مفيد واقع شود.
مواد لازم براي تهيه شيره انگور خانگي
انگور به ميزان دل خواه
خاک مخصوص دوشاب 1/8 وزن انگور
طرز تهيه شيره انگور خانگي
اول از همه اين نکته را مدنظر داشته باشيد که در روشي که آموزش خواهيم داد، همه چيز با رعايت نکات بهداشتي انجام ميشود اما در تهيه شيره انگور به روش کاملا سنتي، تا اين حد به جزييات توجه نميشود.
براي تهيه شيره انگور خانگي ابتدا انگورها را شسته و دانه کنيد. در روش سنتي، انگور را با خوشه درون تشتهاي بزرگ ميريزند.
سپس با استفاده از دستگاه آبميوهگيري، آب انگور را بگيريد. در روش سنتي پاچههاي شلوار را بالا زده، چکمه ميپوشند و داخل تشت بزرگي که مخصوص دوشابگيري است ايستاده و با پا انگورها را فشار ميدهند و و آبشان را ميگيرند.
بعد از اينکه آب انگور را گرفتيد، آن را درون صافي بريزيد تا آب انگور خالص به دست بيايد.
در مرحله بعدي، تفالههاي انگور را درون يک صافي خيلي محکم بريزيد تا اگر آبي درون تفالهها باقي مانده، گرفته شود.
آب انگور را درون يک قابلمه بزرگ ريخته و روي حرارت قرار دهيد.
قبل از به جوش آمدن آب انگور و زماني که در اطراف قابلمه حبابهايي ايجاد شد؛ شروع به ريختن خاک کنيد.
با دست، کمکم از خاک برداشته و داخل قابلمه ريخته و هم بزنيد و کف روي آن را جمع کنيد. اين کار باعث ميشود که هم ترشي دوشاب گرفته شود و هم دوشاب صاف و شفاف شود.
بعد از گرفتن کف شيره انگور، حرارت را خاموش کنيد و قابلمه را از روي حرارت برداشته و حداقل حدود 10 الي 12 ساعت صبر کنيد تا شيره صاف شود.
پس از گذشت اين مدت زمان، کف روي قابلمه را آرام برداشته و دور بريزيد.
حالا با يک ملاقه بزرگ، آب انگور صافشده را به ظرف ديگري منتقل کنيد.
دقت کنيد که مواد تهنشين شده کف قابلمه را تکان نداده و برنداريد.
دوباره آب انگور صافشده را داخل يک قابلمه ديگر بريزيد تا اگر ناخالصي ديگري باقي مانده، ته قابلمه قبلي باقي بماند.
در اين مرحله؛ آب صافشده انگور را روي حرارت متوسط قرار دهيد تا بجوشد و کف مختصري که هم دارد باز بگيريد.
در عين حال که مواظب هستيد مواد سرريز نشوند، اجازه دهيد به جوشيدن ادامه دهد.
وقتي دوشاب به غلظت رسيد، کار دوشاب پزان تمام است.
در آذربايجان در مرحله آخر جوشيدن شيره انگور، ميوهاي مانند "به" را درون دوشاب قرار ميدهند تا همراه دوشاب بجوشد و طعم ترش و شيرين به خود بگيرد.
نکات کليدي درباره تهيه شيره انگور خانگي يا دوشاب
اگر دوشاب را بدون خاک تهيه کنيد، شربتي به دست ميآيد که به اصطلاح به آن شربت اسکنجبين گفته ميشود. البته اين اسکنجبين با شربت سکنجبين يا سرکه انگبين تفاوت دارد اما در اصطلاح به اين نام مشهور است و آن را با کاهو و شنبليله و ... ميخورند.
اگر خاک سفيد به دوشاب اضافه نشود، در موقع جوشاندن آب انگور ترش ميشود و به اصطلاح نجس ميشود.
معمولا ماست را با دوشاب مخلوط کرده و با نان به عنوان عصرانه ميل ميکنند.
در فصل زمستان دوشاب را روي برف تميز ريخته و به شکل بستني ميخورند.
خاکي که در تهيه دوشاب از آن استفاده ميشود داراي ترکيبات آهکي هست که در دامنه بعضي از کوهها و يا در عطاري يافت ميشود.
ريختن خاک باعث گرفتن ترشي انگور و زلال شدن دوشاب ميشود.
شيره انگور يا دوشاب را درون غذاهايي مثل قويماق , حلواي اوماج و ... مي ريزند.
از هر 5 کيلو انگور، حدود يک کيلو دوشاب به دست ميآيد.
نشانههاي يک شيره انگور مناسب و باکيفيت، رنگ شفاف، غلظت زياد و نداشتن بوي سوختگي است.
براي تهيه دوشاب از هر نوع انگوري ميتوان استفاده کرد اما بهترين نوع انگور براي دوشابگيري انگور کشمشي است.
شيرهاي که در بازار به نام شيره کشمش عرضه ميشود درواقع همان شيره انگور است، ولي چون آذري زبانها به انگور عسگري (کشمش) ميگويند، روي قوطي اين نوع شيره به جاي شيره انگور، شيره کشمش نوشته شده است.
اطلاعات عمومي
شيره انگور ملاير، سفت و رنگ آن قهوهاي خيلي روشن است.
شيره انگور همدان شلتر، شيرينتر و پررنگتر از شيره ملاير است.
شيره اردبيل شلتر و پررنگتر از شيره همدان است.
شيره خرما هم، که به رنگ قهوهاي سوخته است و معمولا از شيره انگور اردبيل شلتر است.
اميدواريم از اين نکات و اين دستورالعمل نهايت استفاده را ببريد و در صورتي که خواستيد در منزل شيره انگور تهيه کنيد به مشکلي برنخوريد.
بازار