پوشش سنتی و دیدنی زنان اروپایی

همشهری/ مد و فشن در تاریخ اروپا جایگاه خود را دارد و لباس‌های سنتی مناطق مختلف قاره سبز در تناسب عجیبی با اقلیم و مذهب آنجا طراحی شده؛ مدل‌هایی که هنوز هم هر از گاهی مطرح می‌شوند با این حال برخی هر از گاهی با این سنت‌ها مخالفت می‌کنند!

اظهار رویکرد‌های ضد مهاجرتی در اروپا معمولا با هدف قرار دادن پوشش اسلامی، به طور مشخص روسری، همراه هستند، اما جالب اینجاست که این رویکرد مخالف تاریخ مد و فشن این قاره است. تا همین چند سال قبل زنان کشور‌های اروپایی از پوشش سر استفاده می‌کردند و حتی هنوز هم به عنوان لباس سنتی در جشنواره‌های محلی با آن‌ها رژه می‌روند؛ گاهی هم شکل مدرن آن توسط برند‌های لوکس تولید می‌شود و به دست مشتریان خاص می‌رسد.

---

بازار

---

زنان در ایتالیا، قرن ۱۹، تقریبا همیشه دامن‌های گشاد و بلند گلدوزی شده و پیش‌بند و بلوز‌های آستین‌بلند دارند. مو‌ها اغلب جمع می‌شوند و سر افراد با پارچه‌ای شبیه روسری‌های امروزی پوشیده است. مردان هم اغلب پیراهن‌های گشادی دارند که معمولا به رنگ روشن است، پارچه‌ای هم به کمر بسته می‌شود تا نشان‌دهنده باروری باشد و شلوار‌های گشاد که در نهایت به چکمه‌ها ختم می‌شود پوشش رایج است و البته اشکال متنوعی هم دارد.


جزیره ساردینیا که با برگزاری جشنواره سنت افیزیو لباس‌های رنگارنگ مردم خود را نشان می‌دهد، در این میان از همه مشهورتر است. هر روستای این جزیره قوانین مشخصی برای رنگ و برش دامن زنانه، چیدمان و شکل روسری و نقش‌ها و تزیینات آن‌ها دارد. این رویداد هنوز هم، چند روز دیگر در ماه می، در این منطقه برگزار می‌شود.

مالت یکی دیگر از کشور‌های اروپایی است که به صورت مجمع الجزایر در دریای مدیترانه قرار گرفته و سنت پوششی آن طراحان مد و عکاسان مدلینگ در لندن را به خود مشغول کرده است. لباس سنتی زنان در این منطقه گئونلا نام دارد که اغلب به رنگ مشکی و شبیه چادر‌های قجری است. با این حال برخی پژوهش‌ها رنگ‌هایی مانند آبی تیره و سفید را هم برای این پوشش ذکر کرده‌اند.
در روز‌های گرم، بانوان مالتی قسمت بالایی این شال بزرگ ابریشمی یا پنبه‌ای را با کمک نشاسته یا استخوان نهنگ حالت می‌دادند تا کمی خنک شوند، اما در روز‌های سردتر آن را سفت دور سرو گردن خود می‌پیچیدند. این لباس که بیشتر در میان اشراف و اعیان طرفدار داشته و زمانی که چند سال پیش توسط مگان مارکل پوشیده شد، سرخط خبر‌ها قرار گرفت. مادربزرگ مادربزرگ مگان اهل یکی از روستا‌های مالت بوده است.

دختران روستایی فقیرتر که توانایی خرید این لباس را نداشتند، با برگرداندن دامن زاپاس بر سرشان، حجاب متداول را فراهم می‌کردند. برخی شباهت این پوشش را به مانتیلای اسپانیایی مربوط به حکومت مستقیم اسپانیایی‌ها بر مالت می‌دانند.
مانتیلا یک روسری ابریشمی سنتی اسپانیایی است که روی سر و شانه‌ها را می‌پوشاند و در بین زنان اسپانیا و آمریکای لاتین محبوبیت دارد. زنان آرژانتینی و روسی، اغلب از روسری سفید استفاده می‌کردند. به مرور زمان سایز این روسری کوچک‌تر شد و شکل توری پیدا کرد؛ استفاده از آن اکنون منحصر به مراسم مذهبی و کلیسا شده است.

زنان اسکاتلندی، اما از پارچه‌های چهارخانه معروف خود، تارتان یا پیچازی، استفاده می‌کردند. تصور کنید یک روسری سه متری که از پشم درست شده چقدر می‌تواند سنگین باشد! این روسری‌ها با یک سنجاق نقره - یا برنج - روی سینه ثابت می‌شدند و در قرن ۱۹ پوشش رایج زنان این منطقه بوده‌اند. زیر این روسری هم آراسید یا لباسی بلند با کمربند می‌پوشیدند که اگرچه برای هوای کوهستانی مناسب بوده، اما تصور کار کردن و حرکت کردن با آن کمی دشوار است.

هنوز نیز راهبه‌ها و افراد سنتی در کلیسا و اماکن مذهبی به پوشاندن سر و موی خود معتقدند، مراسم سالانه رژه سنتی و کت واک‌های طراحان مد هم گاهی تحت تاثیر این طرح‌ها قرار می‌گیرد. شاید در روستا‌های این مناطق نیز بتوان زنان و مردانی را دید که از پوشش‌های سنتی استفاده می‌کنند با این حال، یک روسری برند برای برخی بانوان ثروتمند هم کاربرد دارد، اما هنوز برخی افراد پافشاری عجیبی بر مخالفت با آن دارند.

فرهنگ و سنت‌های زنان اروپایی در رعایت حجاب
خداوند مردم سرزمین‌های گوناگون را از اقوام و با زبان‌های مختلف آفریده است. این قوم‌های گونه‌گون، البته دارای پاره‌فرهنگ‌های متفاوت و متمایز از هم نیز هستند. این تمایز، قاعدتا در نوع پوشش و فرهنگ البسه‌ای آنها هم مشاهده می‌شود. بر همین اساس حجاب زنان اقوام و مردمان کشورهای مختلف اروپایی هم، با هم تفاوت دارد که به پاره‌ای از آنها اشاره می‌کنیم:

هویکه؛ چادر زنان آلمانی 
بانوان کشور آلمان از زمان گرایش به مسیحیت، علاوه بر پوشیدن پیراهن‌های بلند که تا روی مچ پایشان را می‌پوشاند، بیرون از منزل، از روسری و چادر استفاده می‌کردند. در عمده مناطق، روسری، پارچه‌ای سفید‌رنگ بود که موها را می‌پوشاند و چادر پارچه‌ای رنگی بود که روی روسری انداخته می‌شد و تا حدود ران را پوشش می‌داد اما جالب است که بخشی از زنان آلمانی بیرون از منزل و در انظار عمومی، از چادری سیاه‌رنگ به نام «هویکه» استفاده می‌کردند. هویکه از حدود 700سال پیش در این کشور رایج شد. ‌این نوع پوشش، عمدتا در نیمه‌‌شمالی آلمان در شهری مانند «کلن» رایج بوده است. همچنین نوعی دیگر از از چادر به نام «تیپ‌هویکه»، که به کمک کلاهی روی سر ثابت می‌ماند، در منطقه «براون‌اشوایگ» آلمان پوشیده می‌شد. اندازه این چادر آنقدر بلند بود که روی زمین کشیده‌می‌‌شد!

فالدتا؛ حجاب زنان ایتالیایی
زنان در ایتالیا تا قرن ۱۹میلادی، تقریبا همیشه دامن‌های گشاد و بلند گلدوزی شده، همراه با پیش‌بند و بلوزهای آستین‌بلند می‌پوشیدند. همچنین بیرون از منزل موهای خود را جمع کرده و با پارچه‌ای شبیه روسری‌های امروزی می‌پوشاندند اما بانوان ایتالیایی در مکان‌های عمومی، علاوه بر آن روسری، از چادری سیاه به نام «فالدتا» استفاده می‌کردند که کل بدنشان را از نگاه مردان غریبه می‌پوشاند. این چادر سیاه در واقع از یک دامن بسیار بلند تشکیل می‌شد و در قسمت بالای آن، پارچه‌ای بزرگ تعبیه شده بود که روی سرانداخته می‌شد و سر و بالاتنه بانوان را می‌پوشاند. جنس نوع اشرافی آن، از ابریشم بود و حجاب اعیانی بانوان ثروتمند ایتالیایی محسوب می‌شد. همچنین مشابه فالدتا، در کشور مالت توسط بانوان استفاده می‌شده است. مالت یکی از کشورهای اروپایی است که به‌صورت مجمع‌الجزایر در دریای مدیترانه قرار گرفته است. لباس سنتی زنان در این منطقه، «گئونلا» نام دارد که اغلب به رنگ مشکی و شبیه چادرهای قجری است. البته استفاده از گئونلاهایی با رنگ‌هایی چون آبی تیره و سفید نیز توسط بانوان مالتی استفاده می‌شده است.

کاپوچی‌کاپلو؛ چادر زنان پرتغالی
چادر زنان جزیره فایال در مجمع‌الجزایر آزور در کشور پرتغال، «کاپوچی‌کاپلو» نام داشت. این چادر عموما به رنگ سیاه یا آبی‌تیره براق بوده و از مادران و مادربزرگ‌های اشراف‌زاده به دختران‌شان ارث می‌رسیده است. همچنین استفاده از نوع دیگری از پوشش که شبیه چادر بوده به نام «مانتو»، در میان زنان پرتغالی مرسوم بوده است. این مانتو مانند شنلی بزرگ روی لباس بانوان پوشیده می‌شده است.

مانتیلا؛ حجاب زنان اسپانیایی
«مانتیلا» یک روسری ابریشمی سنتی بود که توسط بانوان اسپانیایی بیرون از منزل استفاده می‌شده است. زنان اسپانیایی ابتدا موهای خود را در کلاه‌هایی پارچه‌ای پنهان می‌کرده، سپس با استفاده از مانتیلا سر و شانه‌ها و بالاتنه خود را کامل پوشش می‌داده‌اند. همچنین بعد از اشغال سرزمین سرخ‌پوستان توسط اسپانیایی‌ها در منطقه آمریکای لاتین، استفاده از مانتیلا در بین زنان مسیحی آمریکای لاتین رایج شد، تا جایی‌که تا چند‌دهه پیش همچنان زنان کاتولیک در کشورهای اسپانیولی‌زبان از این حجاب استفاده می‌کرده‌اند.

روسری‌های زنان انگلیسی و اسکاتلندی
در قرون اولیه میلادی، مردان و زنان انگلیسی از همان لباس‌هایی استفاده می‌کردند که طرح اصلی‌شان، کاملا مشابه لباس‌های یونانی و رومی با 3لایه لباس زیر، لباس رو و شنل بود. در این دوران زنان موی خود را زیر روسری‌هایی که بعضا جنس‌شان از کتان بود، پنهان می‌کردند. این روسری ضمن پوشاندن سر، به دور گردن پیچیده می‌شد و زنان طبقه اشراف که تاج بر سر می‌گذاشتند نیز تاج را روی این پوشش سر قرار می‌دادند. همچنین در قرن هجدهم شال‌هایی به شکل ردا، برای زنان مورد‌استفاده قرار می‌گرفت که نوع تابستانی آن کوتاه و زمستانی آن بلند بود. برخی از آنها سوراخی برای بیرون آوردن دست و بعضی، سرپوشی از پارچه‌ای نرم داشت. در نوع بلند زمستانی آن، قسمت جلویی‌اش با دکمه بسته می‌شد. نوع تابستانی‌اش نیز، روی سر انداخته و به حالت آزاد در جلوی گردن بسته می‌شد و یا دو‌سر آن از روی سینه، به شکل ضربدر به پشت سر برده شده و به هم بسته می‌شد. در ضمن زنان اسکاتلندی از پارچه‌های چهارخانه معروف خود، تارتان یا پیچازی استفاده می‌کردند. این روسری 3متری که از پشم درست شده بود، با یک سنجاق نقره - یا برنج - روی سینه ثابت می‌شد. این روسری‌های بزرگ تا اواسط قرن ۱۹، پوشش رایج زنان این منطقه بوده‌است. جالب است که بانوان اسکاتلندی زیر این روسری، «آراسید» یا لباسی بلند با کمربند می‌پوشیدند که کل بدن‌شان را از نگاه نامحرم پنهان می‌کرد (1).

کلام آخر
موارد بالا نمونه‌هایی از سنت پوشش و حجاب، در میان بانوان اروپایی بوده است. در واقع باید دانست آنچه درباره پوشش و حجاب بانوان اروپایی گفته شد، برای زنان سایر کشورهای مسیحی چون یونان، فرانسه، روسیه و حتی بانوان کشور آمریکا هم، تا یک‌و‌نیم‌قرن پیش مصداق داشته است اما اینکه چطور می‌شود با شروع رنسانس و حاکمیت تفکر لیبرال سرمایه‌داری در کشورهای مختلف اروپایی، باورهای دینی مردم سست می‌شود، رعایت حیا و عفاف در طول یک‌قرن‌و‌نیم کمرنگ شده و در نهایت با شروع جنگ‌جهانی اول، رعایت حجاب در بسیاری از کشورهای اروپایی از سوی بانوان ترک می‌شود، خود موضوع مهمی است که باید در مقاله‌ای جداگانه مورد‌بررسی قرار‌گیرد.

منبع:
1. ویل کاکس، روت ترنر، «تاریخ لباس»-5000هزار سال پوشاک زنان و مردان جهان-، ترجمه شیرین بزرگمهر، نشر توس، چاپ 1397ش، صفحات 41، 59، 80تا 87، 91تا104و 242

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar