افزایش بلوغ زودرس دختران در دهه اول زندگی
خراسان/ از سال1950 میلادی، تعداد دخترانی که اولین قاعدگی خود را زودتر از موعد (قبل از سن 11 سالگی) تجربه میکنند، تقریبا دو برابر شده است. این پدیده که کاملا مستند و در سطح جهانی در حال رخ دادن است، میتواند عواقب جدی بر سلامت جسمی و روانی زنان داشته باشد. به گفته کارشناسان، این تغییرات در جدول زمانی رشد باروری میتواند پیامدهای جدی بر سلامت جسمی و روانی جمعیت زنان داشته باشد.اولین علامت بلوغ در دختران رشد بافت پستانهاست و پس از آن شروع اولین قاعدگی که دیرتر اتفاق میافتد. مطالعه جدید منتشر شده در ماه مه سال ۲۰۲۴ در «جاما اوپن» نشان میدهد که به تازگی رشد این دو نشانگر فیزیولوژیکی در سنین پایینتر اتفاق میافتد. ناتاشا چاکو، روان شناس و استادیار دپارتمان علوم روان شناسی و مغز در دانشگاه بلومینگتون ایندیانا معتقد است که علاوه بر تاثیر درازمدت بلوغ زودرس بر سلامت، فرزند شما ممکن است قبل از این که انتظار داشته باشید مانند یک نوجوان به نظر برسد یا رفتار کند. در نتیجه والدین باید درباره چگونگی تغییر بدن فرزندشان زودتر از آن چه پیشبینی میکردند، با آن ها صحبت کنند اما علت بلوغ زودرس را در کجا باید جستوجو کرد؟ کارشناسان این مشکل را به چند عامل مرتبط میدانند:
چاقی در دوران کودکی| از دهه ۱۹۷۰، افزایش نرخ چاقی در دوران کودکی با بلوغ زودرس در دختران مرتبط بوده است. چربی بدن همچون اندام غدد درون ریز عمل میکند و با ترشح هورمونهای «انسولین» و «لپتین» بر بلوغ تاثیر میگذارد.
عوامل هورمونی| دختران با اضافه وزن بالا همچنین غلظتهای بالاتری از «استرادیول» (نوعی استروژن) دارند که موجب رشد زودرس پستانها و بلوغ زودرس آنها میشود.
کیفیت رژیم غذایی| پروفسور فرانک بیرو، متخصص اطفال خاطرنشان میکند که کیفیت رژیم غذایی کم میوه و سبزی به همراه پروتئینهای حیوانی و غذاهای بسیار فراوری شده نیز در بلوغ زودرس نقش مهمی ایفا میکنند. در مطالعهای محققان چینی دریافتند که خوردن تنقلات، دسرها، غذاهای سرخ شده و نوشابه های گازدار در مقایسه با رژیم غذایی سنتی با بلوغ زودرس در دختران مرتبط است.
استرس اجتماعی-اقتصادی و بدرفتاری| استرس مربوط به مشکلات اجتماعی-اقتصادی و اشکال بدرفتاری نیز میتواند به بلوغ زودرس کمک کند. در مطالعهای استرس زیاد در دوران کودکی با افزایش خطر بلوغ زودرس در دختران مرتبط دانسته شد. استرس که توسط محور «هیپوتالاموس-هیپوفیز-فوقکلیه» کنترل میشود، بر شروع بلوغ نیز تاثیرگذار است.
همچنین افزایش زمان تماشای نمایشگرها، انزوای اجتماعی، نبود فعالیت بدنی و کاهش دسترسی به غذای سالم از دیگر عواملی است که منجر به تولید بیش از حد هورمونهای جنسی مانند استروژن و تستوسترون میشود که بر رشد اولیه تاثیر میگذارد.