تخریب بنیان خانواده با استفاده افراطی از شبکه‌های مجازی

امروزه استفاده از فضای مجازی، بخشی جدایی ناپذیر از زندگی افراد شده است. اگر چه این فضا فوایدی دارد و کسب و کارهای زیادی در آن رونق گرفته یا تعاملات افراد از طریق آن گسترش یافته با این وجود، استفاده افراطی از آن می‌تواند برای خانواده‌ها آغازگر مشکلاتی بزرگ باشد. در واقع این فضا شمشیر دو لبه‌ای است که هم سودمند است هم مضر. این موضوع به ما بستگی دارد که چگونه از این فضا استفاده کنیم تا مانع آسیب‌اش به خود و خانواده‌مان شویم. چرا که خانواده‌های زیادی از طریق این فضا از هم پاشیده‌اند یا در آستانه فروپاشی قرار گرفته‌اند.

از آنجایی که خانواده به عنوان مهم‌ترین واحد اجتماعی نقش به سزایی در سرنوشت یک جامعه ایفا می‌کند، برای داشتن جامعه‌ای سالم و قدرتمند باید در راستای سلامت روحی خانواده‌ها کوشا باشیم. بنابراین باید افراد از ارزش‌های خانوادگی و اجتماعی آگاه باشند تا بتوانند با تکیه بر این ارزش‌ها در محیط خانواده به سمت جامعه‌ای سالم‌تر گام بردارند.

این که این فضا چه تاثیری بر روابط زوجین می‌تواند داشته باشد یا آثار آن بر زندگی کودکان چیست؟ موضوعی است، که به بهانه آن با خانم «مهتا ساداتی» کارشناس ارشد علوم تربیتی به گفت‌و گو نشستیم، که در ادامه می‌خوانید:

استفاده افراطی از شبکه‌های مجازی چه تاثیری بر روابط زوجین می‌گذارد؟

استفاده بیش از حد از شبکه‌های مجازی در محیط خانواده می‌تواند با کاهش شدید ارتباطات عاطفی زوجین همراه باشد و همین طور این روند معیوب سطح گفت‌وگو میان زن و مرد را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش‌ می‌دهد. همان‌طور که می‌دانیم یکی از نقاط عطف یک رابطه سالم بین زوجین، تعامل و گفت‌وگوی بین آن‌ها است، لیک فضای مجازی با جذابیت‌های بالای خود فرصتی برای این امر مهم باقی نمی‌گذارد.
از طرف دیگر از آنجایی که زندگی افراد در فضای مجازی به صورت کاملا خوش رنگ و لعاب در مقابل دید همگان قرار می‌گیرد باعث ایجاد حسادت‌ها، چشم و هم چشمی‌های زیادی در محیط خانواده می‌گردد و این مساله باعث ایجاد توقعات نابجای همسران از هم خواهد شد. کما این که اگر بدون فیلتر دنیای مجازی به زندگی حقیقی آن‌ها نگاهی اندازیم قطعا این گونه فریب نخواهیم خورد.

---

بازار

---

یکی دیگر از معایب مصرف افراطی زوجین از فضای مجازی، ارتباطات ناسالم در این فضای بی‌در و پیکر است. کما این که شروع خیلی از ارتباطات زوجین در این فضای وسوسه‌انگیز پا گرفته است. در نتیجه وقتی تعاملات در خانواده کم رنگ می‌شود وابستگی عاطفی به حداقل می‌رسد و روابط فرازناشویی در محیط ناامن مجازی به وجود می‌آید و خیانت شکل می‌گیرد. همچنین آمار طلاق در این گونه خانواده‌ها بیشتر و بیشتر می‌گردد.

آثار این رفتارها بر روی کودکان چیست؟

سرگرم شدن والدین در فضای مجازی اگر از حد معمول فراتر رود دیگر نمی‌توانند نظارتی بر روی فرزندان داشته باشند و کم‌کم فاصله فرزندان از آن‌ها بیشتر می‌شود. از طرف دیگر چون والدین الگوی اول فرزندان خود هستند کودکان نیز به صورت اتوماتیک این رفتار را از والدین‌شان یاد می‌گیرند چون آن‌ها چیزی را که می‌بینند، یاد می‌گیرند.

وقتی والدین ساعت‌های زیادی را صرف فضاهای مجازی می‌کنند فرصتی برای تعامل افراد خانواده باقی نخواهد ماند و سردی در فضای خانه حکمفرما خواهد شد، بنابراین فرزندان نیز از این گزند دور نخواهند ماند. چه بسا خانواده‌هایی که نه تنها خود را در گیر این آسیب جدی کرده‌اند بلکه به کودکان‌شان هم این اجازه را داده‌اند که مدت زیادی از وقت خود را صرف پرسه زدن در فضاهای مجازی کنند.

مدتی پیش مراجعی داشتم که وقتی از او در مورد محیط خانواده و روزمره‌گی‌هایش توضیح کوتاهی خواستم اشاره کرد که محیط خانه ما بسیار آرام است در اکثر ساعت‌هایی که در خانه هستیم من و همسرم با گوشی‌های خود مشغولیم و پسرم هم که ۶ ساله است با تبلت‌اش بازی می‌کند و اصلا کشمکش و دعوایی در محیط خانه وجود ندارد. به او گفتم وقتی هر کدام‌تان سرگرم کار خود هستید و تعامل و گفت‌وگویی صورت نمی‌گیرد پس موضوع مشترکی بین اعضای خانواده مطرح نمی‌شود که بخواهد اختلاف نظری به وجود بیاید و در پی آن بحثی صورت گیرد. برایش توضیح دادم که این کودک بیشتر از تبلت به محیط گرم و صمیمی نیاز دارد تا بتواند مراحل رشد را به درستی پشت سر گذاشته و هویت واقعی خود را پیدا کند و به او خاطر نشان کردم که با این اوضاعی که در خانه‌شان حاکم است کودکش مستعد اضطراب، افسردگی، انزوا، تنهایی و ... است.

همچنین والدینی که به جای صحبت کردن با کودک مدت زیادی را سرگرم فضاهای مجازی می‌باشند، می‌توانند مانعی برای رشد طبیعی مهارت‌های گفتاری در آن‌ها شوند. از طرف دیگر وقتی کودکان و نوجوانان در محیط خانه آرامش واقعی را تجربه نمی‌کنند به سوی تجربه این اصل مهم در خارج از خانه هستند و چه بسا برای ارضای نیازهای عاطفی خود در دام افراد ناسالم اسیر گردند و برای پر کردن تنهایی خود تاوان سنگینی بپردازند.