تدوین برنامه اقدام ملی برای کسب و کار خانگی زنان

 نشست تخصصی «بررسی اکوسیستم کارآفرینی خانگی زنان» با حضور زهرا بهروزآذر، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، مالک حسینی، معاون اشتغال و کارآفرینی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، محمدنبی شهیکی و وحید شالچی، معاونان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و قنبر محمدی الیاسی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با هدف هم‌اندیشی و تدوین برنامه در حوزه کارآفرینی زنان و توسعه کسب و کارهای خانگی برگزار شد.

زهرا بهروزآذر در این نشست، با اشاره به قوانین بالادستی گفت: اصول ۲۰ و ۲۱ قانون اساسی، بر برخورداری عادلانه اجتماعی و اقتصادی همه افراد تأکید شده است. همچنین در سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه و بند ۱۵ آن، رفع موانع رشد و شکوفایی زنان به عنوان تکلیفی برای دولت مشخص شده است.

وی با اشاره به دغدغه‌های زنان در حوزه اقتصادی اظهار داشت: رفع مسائل معیشتی و اقتصادی یکی از اولویت‌های اصلی زنان است. زنان تمایل دارند در حوزه‌های مختلف اقتصادی فعالیت داشته باشند. این گروه شامل زنان سرپرست خانوار، زنان خانه‌دار، دختران فارغ‌التحصیل دانشگاهی، زنان بازنشسته و حتی سالمندانی می‌شود که توان فعالیت اقتصادی دارند.

معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با تأکید بر مشکلات اقتصادی زنان خانه‌دار تصریح کرد: مطالعات نشان می‌دهد برخی از زنان طبقه متوسط نیز با ناترازی‌های اقتصادی مواجه‌اند، به حدی که در زمینه‌های درمانی و هزینه‌های روزمره مشکل دارند. این زنان تمایل دارند در کنار همسران خود به فعالیت اقتصادی بپردازند تا سطح زندگی خود را بهبود بخشند.

بهروزآذر با اشاره به رشد ورود دختران به دانشگاه خاطرنشان کرد: حدود ۵۳ درصد از صندلی‌های دانشگاهی به دختران اختصاص یافته است. این نشان‌دهنده افزایش حضور زنان در آموزش عالی و تمایل آنان برای ورود به بازار کار به‌ویژه در حوزه‌های فناوری‌های نوین و شرکت‌های دانش‌بنیان است.

وی ادامه داد: امروز تنها ۱۲ درصد از مدیران عامل و اعضای هیأت مدیره شرکت‌های دانش‌بنیان را زنان تشکیل می‌دهند، که امیدواریم این رقم تا پایان دولت چهاردهم به ۳۰ درصد برسد. همچنین ثبت اختراعات توسط زنان در ایران به ۲۴ درصد رسیده که بسیار بالاتر از متوسط جهانی ۱۴ تا ۱۷ درصد است.

معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با تأکید بر لزوم تدوین یک برنامه اقدام ملی برای ارتقای وضعیت زنان در کشور ابراز داشت: هدف ما صرفاً امضای تفاهم‌نامه‌های نمایشی نیست، بلکه می‌خواهیم یک برنامه عملیاتی واقعی و سریع تدوین کنیم.

بهروزآذر با اشاره به ظرفیت‌های موجود در معاونت زنان بیان کرد: ما در معاونت زنان، به عنوان تنها مرجع ملی داده‌های حوزه زنان، وظیفه داریم با تکیه بر دانش و تجربه شما، برنامه‌ای ملی برای تحول اکوسیستم کارآفرینی زنان تدوین کنیم. نگاه ما باید بر مبنای وفاق، همگرایی در ارزش‌ها و اصول مشترک باشد.

وی با اشاره به ضرورت آموزش‌های مهارتی یادآور شد: برای موفقیت در این مسیر، زنان نیازمند سه نوع مهارت کلیدی هستند: مهارت‌های بنیادین، مهارت‌های فنی و تکنولوژیک و مهارت‌های کسب و کار. در هر سه حوزه با خلأ جدی مواجه هستیم که باید با برنامه‌ریزی دقیق جبران شود.

معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با اشاره به اهمیت ویژه کسب‌وکارهای خانوادگی در اقتصاد جهانی عنوان کرد: بر اساس برخی از گزارشات ۷۰ درصد تولید ناخالص داخلی جهان (GDP) توسط کسب‌وکارهای خانوادگی تأمین می‌شود. این مدل از کسب‌وکارها به دلیل پیوندهای عاطفی قوی بین اعضای خانواده، ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که آن‌ها را از مدل‌های مرسوم اقتصادی متمایز می‌کند.

بهروزآذر افزود: در کسب‌وکارهای خانوادگی، انگیزه‌ها تنها سودآوری مالی نیست، بلکه عواملی مانند حفظ شبکه خانوادگی، خوشنامی و انسجام اجتماعی نیز نقش تعیین‌کننده دارند. این نوع کسب‌وکارها به دلیل ارزش‌های عاطفی عمیق، در تصمیم‌گیری‌ها بعضاً برخلاف اصول صرف اقتصادی عمل می‌کنند؛ به‌طوری که ممکن است برای حفظ نام نیک خانواده یا پایداری روابط، از سود کوتاه‌مدت چشم‌پوشی کنند.

وی با بیان اینکه ما در ایران سابقه قوی در زمینه کسب‌وکارهای خانوادگی داشته‌ایم، گفت: به دلایل مختلف طی سال‌های پس از انقلاب، بسیاری از این کسب‌وکارها تضعیف شدند. اکنون نسل اول این کسب‌وکارها در حال انتقال به نسل دوم است و اگر حمایت‌های مناسب صورت نگیرد، خطر فروپاشی این ساختارها وجود دارد.

معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده اضافه کرد: یکی از محورهای اصلی سیاست‌های معاونت زنان، حمایت از تداوم کسب‌وکارهای خانوادگی است. این کسب‌وکارها باید در انتقال به نسل‌های بعدی مدیریت درستی داشته باشند تا هم اشتغال خانوادگی حفظ شود و هم سرمایه‌های اجتماعی و عاطفی تقویت شود.

بهروزآذر در پایان ابراز امیدواری کرد با همفکری متخصصان حاضر، با تدوین یک برنامه اقدام ملی و شناسایی دقیق بازیگران کلیدی، گام‌های عملی و مؤثری در جهت توسعه کارآفرینی زنان و تحول اکوسیستم اقتصادی کشور برداشته شود.

گفتنی است در این نشست، مالک حسینی معاون اشتغال و کارآفرینی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص وضعیت اشتغال زنان در کشور ارائه و بر ضرورت توجه به اقتصاد مراقبتی تاکید کرد. همچنین محمد نبی شهیکی، معاون فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این نشست، درباره ظرفیت پارک‌های علم و فناوری در اشتغال زنان تاکید و با اشاره به تغییرات گسترده بازار کار طی یک دهه گذشته، صورت توانمندسازی بانوان به مهارت‌های متناسب با بازار کار آینده یادآور شد.

وحید شالچی، معاون فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این نشست، با ارائه توضیحاتی نسبت به وضعیت حضور زنان در مراکز علمی و دانشگاهی، توسعه مهارت‌های نرم را در میان بانوان دانشجو را از اولویت‌های مهم برشمرد. قنبر محمدی الیاسی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران نیز در این نشست، تصویری از اکوسیستم کسب‌وکارهای خانگی زنان را ارائه و بر نقش کلیدی آنها در پیشبرد تحولات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تأکید کرد.