خیانت‌های ترند «خوش‌تیپ»

خراسان/ خبرساز شدن درگیری خونین و مرگبار در کرمانشاه به‌خاطر استفاده از کلمه «خوش‎تیپ» که ترند اینستاگرام شده، بهانه‌ای شد تا درباره این پدیده بگوییم 
«خوش‌تیپ» یک زمانی تعریف محسوب می‎شد. اما در چند روز اخیر تبدیل به توهین و سرکاری شده است. یعنی یک کلمه مثبت با استفاده نادرست تبدیل به ضد خود شد. این قلب معانی نشانگر پویایی جامعه و تغییرات سریع آن است. با این حال، چند روز پیش درگیری خونین در طاق‌بستان کرمانشاه به‌خاطر استفاده از کلمه «خوش‎تیپ» که ترند اینستاگرام شده، چند زخمی بر جا گذاشت و ظاهرا در این میان یک نفر هم جان خود را از دست داد. این اتفاق تلخ که با واکنش گسترده‎ای در فضای‌مجازی همراه شده، توجهات را به بررسی ریشه‌های تنش‌های کلامی و پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی آن جلب کرده است.
 ​​​​​​​
 ماجرای «خوش‌تیپ» از کجا شروع شد؟
پیش زمینه این ماجرا به انتشار ویدئویی در فضای مجازی بازمی‌گردد که چندی پیش به طور گسترده دست به دست شد. در این کلیپ، فردی با کنایه خطاب قرار دادن یک پسر دبیرستانی از عبارت «خوش‎تیپ» استفاده کرد و سپس این چالش ترند این روزهای دنیای مجازی شد که پسران را خوش‎تیپ صدا می‎زنند و اگر پسر به سمت فرد برگردد او را مسخره می‌کنند. در روزهای اخیر، شاهد افزایش ویدئوهایی در شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه اینستاگرام هستیم که در آن افراد ناآشنا مورد تمسخر یا اذیت قرار می‌گیرند. در این ویدئوها معمولاً با جلب‌توجه یک رهگذر به‌وسیله صدا زدن کلمه‌ای مانند «خوش‎تیپ»، دوربین مخفی روشن و رفتار فرد مدنظر ثبت می‌شود. سپس واکنش دیگران، به‌ویژه خنده یا تمسخر، به عنوان محتوای سرگرم‌کننده منتشر می‌شود.
از بین رفتن خط بین واقعیت و فضای‌مجازی

---

بازار

---

موضوع اصلی این مطلب درباره از بین رفتن خط بین واقعیت و فضای‌مجازی است. یعنی گویی افرادی فرق بین دنیای واقعی و دنیای مجازی را نمی‌دانند و فکر می‌کنند هر آنچه در دنیای مجازی دیده می‌شود، قابل اجراست و باید در جامعه انجام دهند! گویی کودکی کارتون‌های کودکانه را واقعی بپندارد و انتظار داشته باشد که حیوانات صحبت کنند!
نیاز به دیده شدن و جلب توجه
تلاش برای جذب فالوئر هم دیگر دارد فضای واقعی را تحت تاثیر می‌گذارد. فردی هنگام رانندگی غذا طبخ می‌کند و یکی در کوچه و خیابان غریبه‌ها را خوش‌تیپ صدا می‌کند تا نیازش به دیده شدن و جلب توجه را ارضا کند. باید تکرار کرد که هیچ چیز فضای مجازی، واقعی نیست و تفاوتی با فیلم و سریال ندارد. واقعیت و فضای واقعی جامعه همیشه متفاوت از فضای مجازی است. حتی عقاید و نوع فکر افراد در دنیای واقعی و مجازی با هم متفاوت است. مثلا کسی که در فضای مجازی صحبت از حقوق حیوانات می کند، الزاما حیوان دوست نیست.
مدلی دیگر از ابتذال در شبکه‌های اجتماعی
وقتی درباره ابتذال در شبکه‌های اجتماعی صحبت می‌کنیم، منظور فقط نمایش تجمل یا محتوای پوچ نیست؛ مسئله، زوال مرزهای معنا، اخلاق و واقعیت است. این ابتذال، حالا دیگر صرفاً یک پدیده‌ فرهنگی نیست و به شکلی فزاینده دارد به پدیده‌ای اجتماعی-امنیتی بدل می‌شود. حادثه‌ اخیر در کرمانشاه که به قتل ختم شد، زنگ خطر جدی‌تری را به صدا درآورد. شبکه‌ای که قرار بود بستری برای اشتراک تجربه و تصویر باشد، به میدان قدرت‌نمایی مجازی، تهدید، تحقیر، و درنهایت خشونت واقعی تبدیل شده است.
باید تحمل خود را افزایش دهیم
اما از سوی دیگر، افراد جامعه هم باید تحمل خود را افزایش دهند و نسبت به نسل جدید که با فضای مجازی بزرگ شده‌اند، منعطف‌تر باشند. دنیای این نسل منفک از فضای مجازی نیست. این برداشت که نوجوانان آن‌ها را مسخره می‌کنند، درست نیست. چون معیار مسخره کردن، دیگر به سختی معیارهای نسل‌های پیشین نیست. این که یک شوخی بخواهد باعث خونریزی و دعوا شود، جای سوال دارد. احتمالا افراد جامعه آن قدر تحمل‌شان کم شده که دیگر توان تحمل شوخی را هم ندارند. این عدم تحمل، دلیل افزایش آمار نزاع‌های خیابانی است و نزاع خیابانی اولین عامل قتل در کشور است. همان عواملی که مثلا یک برخورد کوچک رانندگی را به یک نزاع ختم می کند، در نزاع در مورد یک شوخی هم صدق می‌کند. در شرایطی که بیشتر افراد جامعه درگیر گرانی و مشکلات معیشتی هستند، شوخی‌های این‌چنینی برای خیلی‌ها نشانه عدم درک زندگی یا بی‌مشکل بودن شوخی‌کننده‌ها،  تلقی می‎شود و در نتیجه ایجاد خشم می‌کند. اما درگیری و زد و خورد هم جواب کار نیست. حتی اگر فرضا فرد مقابل واقعا درکی از مشکلات من نداشته باشد، حق درگیری با او را ندارم؛ چون او باعث مشکلات من نیست و نهایتا همدرد من نشده است. در آخر باید گفت که هر دوطرف کمی رعایت کنند چون واقعا یک شوخی ارزش اعصاب خردی را ندارد، چه برسد به این که جانی گرفته شود.
نویسنده: دکتر مهدی سودآوری | روان‎شناس و مدرس دانشگاه

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar