روند تولید شیر در بدن مادر

ني ني سايت

بروزرسانی 1404/05/18 - 08:05

نی نی سایت/ چطور بدن مادر، برای تغذیه‌ی نوزاد آماده می‌شه؟
خیلی از مادرها، مخصوصاً تو روزهای اول بعد از زایمان، سوال‌های زیادی درباره‌ی شیر خودشون دارن: چرا هنوز شیر ندارم؟ چرا بعضیا بلافاصله شیر دارن، بعضیا نه؟ شیر چطور تولید می‌شه؟

برای همین، میخوایم باهم، روند تولید شیر رو از اول مرور کنیم.

مرحله اول: آماده‌سازی در بارداری

از همون اوایل بارداری، هورمون‌ها شروع می‌کنن به آماده کردن بدن برای شیردهی. دو تا هورمون مهم یعنی استروژن و پروژسترون باعث رشد و گسترش بافت‌های شیردهی توی سینه‌ها می‌شن. ممکنه سینه‌ها کمی سفت و سنگین بشن، سینه تغییر رنگ بده یا رگ‌های زیر پوست برجسته‌تر دیده بشن. اینا همه نشونه‌های آماده‌سازی بدن برای شیر دادن هستن.

مرحله دوم: شروع شیرسازی (چند روز اول پس از زایمان)

بعد از تولد نوزاد و خروج جفت، ناگهان سطح پروژسترون پایین میاد و هورمون پرولاکتین بالا می‌ره. پرولاکتین همون هورمونی‌یه که باعث تولید شیر می‌شه. اولش، سینه‌ها چیزی به نام آغوز (کلستروم) تولید می‌کنن؛ یه مایع زردرنگ و غلیظ که خیلی غنی از پادتن‌ها و مواد مغذیه. آغوز برای نوزاد مثل واکسن طبیعیه، و به تقویت سیستم ایمنی‌اش کمک می‌کنه.

مرحله سوم: جاری شدن شیر (روز سوم تا پنجم)

حدود روز سوم تا پنجم، شیر اصلی کم‌کم جای آغوز رو می‌گیره. سینه‌ها معمولاً در این زمان پر و گاهی سفت می‌شن، و ممکنه کمی دردناک بشن.هرچی نوزاد بیشتر مک بزنه، شیر بیشتری تولید می‌شه.

چه چیزی باعث ترشح شیر از سینه می‌شه؟

اینجا یه هورمون دیگه ترشح می‌شه به اسم اکسی‌توسین. وقتی نوزاد مک می‌زنه، اکسی‌توسین باعث منقبض شدن سلول‌های اطراف مجاری شیردهی می‌شه و شیر رو به سمت نوک سینه می‌فرسته. این فرآیند بهش می‌گن “ریفلکس جاری شدن شیر”. نکته جالب: حتی فکر کردن به نوزاد، شنیدن گریه‌اش یا نگاه کردن به عکسش هم ممکنه باعث ترشح اکسی‌توسین و نشت شیر بشه!

اگر شیر نیاد یا کم باشه چی؟

بدن همه‌ی مادرها با یه ریتم خاص عمل می‌کنه. بعضی‌ها از همون روز اول شیر زیادی دارن، بعضی‌ها هم نیاز به زمان دارن. عواملی مثل استرس، زایمان سخت، داروها، تغذیه نامناسب یا عدم تماس پوست به پوست با نوزاد ممکنه روی روند شیرسازی اثر بذاره. اما نکته مهم اینه که اکثر مادرها می‌تونن شیر کافی تولید کنن، فقط باید فرصت بدن و با خیال راحت شیردهی رو ادامه بدن.

چطور به تولید شیر کمک کنیم؟

• به نوزاد مرتب و بر اساس تقاضاش شیر بدین.

• تماس پوست به پوست با نوزاد رو جدی بگیرین.

• از خوردن غذاهای مغذی و نوشیدن مایعات غافل نشین.

• نذارین استرس و اضطراب بدنتون رو به هم بریزه.

• اگه لازمه، با مشاور شیردهی مشورت کنین.

جمع‌بندی
بدن مادر از دوران بارداری شروع به آماده‌سازی خودش برای شیردهی می‌کنه. با تولد نوزاد، هورمون‌ها، غدد شیردهی و خود نوزاد با هم همکاری می‌کنن تا یه فرآیند شگفت‌انگیز شکل بگیره: تولید شیر.