طنين ياس/ در 15 آيه از قرآن، سجده وجود دارد. با شنيدن يا خواندن چهار آيه، سجده واجب ميشود. در يازده آِيه ديگر سجده مستحب است.
چهار سورهاي را که سجده واجب قرآني دراند « سوره عزائم» مينامند.
سجده هاي واجب در اين آيات وجود دارد:
آيه 15 سوره سجده ( جز 21) « "إِنَّمَا يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا الَّذِينَ إِذَا ذُکِّرُوا بِهَا خَرُّوا سُجَّدًا وَسَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَهُمْ لَا يَسْتَکْبِرُونَ»
آيه 37 سوره فصلت( ج 24) « وَ مِنْ آياتِهِ اللَّيْلُ وَ النَّهارُ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ لا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَ لا لِلْقَمَرِ وَ اسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذي خَلَقَهُنَّ إِنْ کُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ»
آخرين آِه سوره نجم ( جز 27) « فَاسْجُدُوا لِلَّهِ وَاعْبُدُوا»
آخرين آِيه سوره علق ( جز 30 ) « کلا لا تطعه و اسجد و اقترب»
با خواندن يا شنيدن هر يک از اين چهار آيه بايد فوري سجدههاي واجب نيز با علامت ( سجده واجبة) در انتهاي آيه و يا در کنار صفحه قرآن رو به روي آيه سجده، مشخص شده است.
براي انجام سجده واجب تلاوت، وضو و رو به قبله بودن لازم نيست. گفتن ذکر سجده هم لزومي ندارد. در صورت تمايل ميتوان ذکرهاي مختلفي را در سجده گفت. خواندن اين ذکر در سجده تلاوت توصيه شده است. « لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ حَقًّا حَقًّا ، لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ اِيماناً وَ تَصْدِيقاً ، لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ عُبُودِيَّةً وَ رِقًّا سَجَدْتُ لَکَ يا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقًّا لا مُستَنْکِفاً وَ لا مُسْتَکْبِراً ، بَلْ أَنَا عَبْدٌ ذَلِيلٌ ضَعِيفٌ خائِفٌ مُسْتَجِيرٌ»
ترجمه« حقيقتا هيچ معبودي جز خداوند نيست، با ايمان و تصديق( اقرار ميکنم که) هيچ معبودي جز خداوند نيست. از روي عبوديت و بندگي( اقرار مي کنم که) هيچ معبودي جز خداوند نيست. اي پروردگار من، براي تو از روي عبوديت و بندگي، سجده ميکنم نه با حالت سرپيچي و نه متکبرانه چرا که من بنده ناتوان هراسان و پناهنده( به تو) هستم.»
چرا هنگام قرائت چهار آيه از سورههاي عزائم بايد سجده کنيم؟
مهم ترين علتي که براي سجده در چهار سوره سجدهدار ميتوان ذکر کرد، سنت اهل بيت عصمت و طهارت(ع) است، يعني روايتهايي که از امامان معصوم(ع) صادر شده است، ابوبصير از حضرت امام صادق(ع) روايت کرده است که فرمود: اگر چيزي از آيات عزايم چهارگانه( آيات سجدهدار در چهار سوره علق، نجم، سجده، فصلت) خوانده شد و تو آن را شنيدي، بيدرنگ سجده کن، در هر حال که باشي، چه بدون وضو، چه جنب و چه زني که در حال عادت است، اما در ساير آيات سجدهدار قرآن( غير از چهار سوره مذکور) اختيار داري که سجده کني يا نکني.
علت سجده کردن آن است که در اين آيات، دستور سجده آمده است و يا مؤمناني را وصف ميکند که وقتي متذکر آيات قرآن ميشوند، سجده ميکنند.
سجدههاي مستحب در تلاوت
پس از خواندن اين آيهها مستحب است که قاري و شنونده قرآن، سجده کنند:
آيه 206 سوره اعراف
آيه 15 سوره رعد
آيه 48 سوره نحل
آيه 107 سوره اسراء
آيه 58 سوره مريم
آيه 18 سوره حج
آيه 77 سوره حج
آيه 60 سوره فرقان
آيه 25 سوره نمل
آِه 24 سوره ص
آيه 21 سوره انشقاق
احکام فقهي سجده واجب
با خواندن تمام آيه سجده يا شنيدن آن، سجده واجب ميشود. با شنيدن از بچه يا کسي که قصد تلاوت ندارد يا ضبط صوت، راديو يا نوار ، سجده کردن واجب نميشود. ولي احتياط سجده است، اگر تنها آنها را بشنود ( به گوش او بخورد بدون آنکه قصد شنيدن داشته باشد) اگر چه سجده واجب نيست ولي احتياط آن است باز سجده کند و بايد پيشاني را روي چيزي بگذارد که سجده بر آن جايز است.
در سجده واجي قرآن نميشود بر چيزهاي خوراکي و پوشاکي سجده کرد، ولي ساير شرايط سجده را که در نماز است، لازم نيست مراعات کنند.
سورههاي سجدهدار را نبايد در نماز خواند، زيرا موجب بطلان نماز ميشود.
بر فرد جنب و حاحض حرام است که حتي يک آيه و کلمه از اين سوره ها را قرائت کند چه آيه سجده باشد يا آيات ديگر اين چهار سوره.
اگر آيه سجده را با چشم نگاه کرده و درون دلمان بخوانيم سجده واجب نيست.
در سجده واجب قرآن لازم نيست، بدن و لباس طاهر باشد، داشتن وضو نيز لازم نيست.
در سجده واجب قرآن رو به قبله بودن لازم نيست و يک سجده کفايت ميکند، آيه يا دعاي خاصي واجب نيست، بلکه نبابر نظر حضرت امام خميني(ره) ( هر گاه انسان، در سجده واجب قرآني، پيشاني را به قصد سجده بر زمين بگذارد، گر چه ذکر نگويد، کافي است و گفتن ذکر مستحب است.
گوش دادن زن حائض به سوره و آيهاي که سجده واجب دارد جايز است و اگر آيه سجده را بشنود بايد در همان حال سجده کند.
کسي که سجدههاي واجب قرآن را به جا نياورده است بايد قضاي سجدهها را به جا آورد.
هنگام سجده واجب تلاوت، داشتن حجاب براي خانم ها لازم نيست.
با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد