با بانوان جنگجوی ایران باستان آشنا شوید

روزياتو/ وقتي صحبت از تاريخ و تمدن ايراني مي شود، بسياري از مورخان و اساتيد تاريخ باستان ترديدي در خصوص ويژگي هاي منحصر به فرد ايران يا همان Persia ندارند. يک امپراتوري عظيم که بشر امروز بسياري از دست آوردهاي علمي و فرهنگي خود را وامدار آن مي داند. اما دوره اي در تاريخ ايران باستان وجود داشته است که بانواني جنگاور (بخوانيد سرداراني جنگجو) دوشادوش همرزمان مرد از کيان اين سرزمين و اهداف آن پاسداري مي کرده اند. بانواني که تست DNA استخوان هاي يافت شده از آنها در ايران کنوني، نشان مي دهد داخل مقبرهاي ۲۰۰۰ ساله شان شمشيرهايي وجود داشته که مصداقي بر شجاعت، هوش و روحيه قهرماني شان است. شهبانو تهم رييش ( توميريس) آنگونه که مورخان نوشته اند، ملکه توميريس يکي از بي رحم ترين جنگوياني زني بوده که تاريخ به خود ديده است. او با متجاوزين به قلمرو و حقوق مردم تحت امرش کوچکترين مماشاتي نمي کرد. وي بسيار باهوش، خشن و بي رحم بود و تاکتيک هاي بر رحمانه نظامي، يکي از عوامل اصلي شهرت اش محسوب مي شود. اگرچه درباره زندگي غيرنظامي ملکه تهم ريش اطلاعات چنداني در دست نيست، اما روش هاي مجازات و شکنجه بسيار بي رحمانه دشمنان توسط وي بسيار مشهور است. نکته جالب اينکه وي شخصا در بسياري از اين شکنجه ها حضور داشته و بر نحوه اجراي مجازات نظارت مي کرده. بانو خرمدين (همسر بابک) چنانکه در سوابق تاريخي موجود است بانو، دوشادوش همسرش، بابک در برابر خليفه عباسي جنگيد. بانو و بابک را از جمله دليرترين جنگجويان آزادي‌خواه ايراني برشمرده‌اند که جنبش خرم‌ دينان را آغاز کردند. اگرچه بانو به خاطر تند مزاجي‌ اش شهرت داشت، اما او در پرتاب کمان از چنان مهارتي برخوردار بود که تقريبا هيچ هدفي را از دست نمي داد. بانو و همسرش بابک به مدت ۲۳ سال برفراز کوه ها و تپه هاي ايران و به همراه سپاه تحت امر خود موسوم به “سرخ جامگان” در برابر حمله اعراب ايستادگي کردند و در کنار هم بيش از ۵۰۰ هزار نفر از دشمنانشان را کشتند. آنها در واقع در هيچ يک از جنگ‌ هايي که در آن شرکت داشتند، شکست نخوردند؛ ولي در نهايت بر اثر خيانت يکي از افسران مورد اعتمادشان به خليفه عباسي تحويل داده شدند. بانو آزاد شد اما بالاجبار به تماشاي اعدام شوهرش در ملا عام نشست. در مورد نحوه اعدام بابک گفته شده که در ابتدا دست‌ها و پاهاي او قطع و سپس بدنش به پوست گاو دوخته شد تا همزمان با خشک شدن پوست، او نيز به تدريج جان بدهد. آرتميس، شهبانوي جنگجوي هاليکارناس هرودوت- مورخ مشهور يوناني بارها حيرت و شگفتي خود از شرکت اين بانو در جنگهاي ضد يونان را مکتوب کرده است. بنابر گفته هرودوت هيچ کدام از فرماندهان تابع ايران به اندازه او به خشايار شاه رأي صائب ارائه نداده و راهنمايي گرانبها نکرده‌ است. در جنگ “سالاميس” (نام سومين نبرد، از دومين دوره جنگ‌ هاي ايران و يونان) از سري لشکرکشي هاي خشايار شاه- پادشاه هخامنشي- در ۴۸۰ پيش از ميلاد به يونان، نزديک به ۱۰۰۰ کشتي جنگي وارد درياي اژه شدند. خشايار شاه در آستانه پيروزي در آن نبرد دريايي در برابر يوناني‌ ها بود، زيرا يوناني‌ ها تنها با ۳۷۰ تري‌ ريمِس (کشتى‌ جنگى‌ روم‌ و يونان‌ باستان‌ که سه رديف پارو در هر سمت داشتند) تاب مقاومت در برابر ۸۰۰ کشتي جنگي وي را نداشتند. اما سرانجام جنگ به گونه اي ديگر رقم خورد. بدليل موقعيت سوق الجيشي ميدان نبرد، کشتي هاي ايراني مجبور شدند برخلاف هميشه که آرايشي عرضي مي گرفتند، اينبار به شکل خطي و پشت سرهم آماده نبرد شوند و همين موضوع صحنه جنگ را به نفع يوناني ها تغيير داد. ناوگان ايران براي فرار از کشتي‌ هاي آتني که در تعقيبشان بودند، از يک تنگنا عبور کردند و از قدرت مانورشان به شدت کاسته شد. آرتميس چاره‌اي انديشيد؛ او چند کشتي ايراني را با حمله‌اي مهلک غرق ساخت. با غرق کردن اين کشتي ها فرمانده ناوگان دريايي يونان تصور کرد با کشتي يوناني طرف است بنابراين از تعقيب آرتيميس باز ايستاد و هدف ديگري را تعقيب کرد. گفته شده خشايار شاه با مشاهده آن صحنه و شکست در آن جنگ بسيار استراتژيک با عصبانيت گفته است: «مردانم زن شده‌ اند و زن‌ ها مرد.» زنوبيا زنوبيا که به او “ملکه شورشي سوريه” نيز گفته مي‌شود، امپراتوري پالميرا را در قرن نخست ميلادي بر عهده گرفت و جزو معدود زناني است که قدرت امپراتوري روم را به چالش کشيد. «بحران شاهنشاهي» موجود در دوران او باعث وقوع جنگ‌ هاي داخلي متعددي شده بود، از اين رو چندين ژنرال رومي براي تصاحب کنترل در امپراتوري‌ زنوبيا جنگ هايي را در قلمرو وي به راه انداختند. زنوبيا با اتخاذ تدابير زيرکانه سياسي توانست ضربه‌اي مهلک به بدنه امپراتوري روم وارد کند؛ وي از فرمان روميان سرپيچي کرد و با قطع دسترسي آنها به منابعشان، پادشاهي مستقل را بنياد نهاد. روابط تنگاتنگ زنوبيا با فرماندهان نظامي و بازرگانان مهم در آن دوران بي‌سابقه بود و باعث شد در کشوري مردسالار، سري ميان سرها درآورد. آپرانيک، دلاور ساساني آپرانيک بعنوان دختر يکي از ژنرال هاي پارسي از همان کودکي با عشق به ميدان نبرد و هيجانات جنگ هاي بزرگ آشنا شد. او همچون پدرش تبديل به سربازي تمام عيار گشت تا جايي که در ارتش تحت فرمانرواييِ پدرش به مقام فرماندهي دست يافت. در زمان حمله خليفه راشدين به ايران، آپرانيک ضمن فرماندهي نيروهاي تحت امرش، چندين تاکتيک نظامي بديع را بکار بست. از آنجايي که اعراب اغلب در مواجهه با حمله هاي غافلگيرانه به بيابان‌ ها پناه مي‌بردند، تاکتيک‌ هاي جنگي قديمي جواب نمي‌ داد. آپرانيک از تاکتيک «جنگ‌ و گريز» استفاده کرد که بيشترين ضربه را به نيروهاي دشمن وارد ساخت. اگرچه آن امپراتوري پابرجا نماند، اما نام اين بانوي دلاور همواره به عنوان يکي از جنگجويان دلير ايراني زنده ماند. سورا پارت سورا دختر اردوان پنجم، آخرين پادشاه امپراتوري اشکاني بود و در جنگ‌ هاي اشکانيان و رومي‌ ها نيز شرکت داشت. از اين بانوي جنگجو که در قرن نخست ميلادي زندگي مي کرده است بعنوان يک نابغه نظامي و قهرمان نظامي شاهنشاهي اشکاني (يا پارت ها) نيز ياد مي کنند. سورا که دست راست پدرش محسوب مي شد، تمام تلاشش را در جهت توسعه ارتش اشکانيان به کار گرفت. سورا که کينه اردشير اول را به خاطر کشتن پدرش در سال ۲۲۵ ميلادي در جنگي بزرگ به دل گرفت، دست به انتقام زد. او به تضعيف و خسته کردن نيروهاي دشمن پيش از پيروزي نهايي شهرت داشت. به دليل حضور پيوسته در جنگ، سربازانش تنها دوستان او محسوب مي شدند. سورا سرانجام با افتخار در ميدان نبرد و در راه جنگيدن براي نام پدرش جانش را از دست داد. ارتشبد پانته آ ارتشبد پانته‌آ در دوران کوروش کبير در قرن ۶ ميلادي يکي از فرمانروايان نظامي بود که به شکلي خستگي‌ ناپذير براي تامين امنيت ميهنش مي‌جنگيد. هنگامي که کوروش کبير بر امپراتوري بابِل چيره شد، او و شوهرش سپاه «گارد جاويدان» را تشکيل دادند که متشکل از خبره‌ ترين نيروهاي نظامي بود. از گارد جاويدان بعنوان قدرتمندترين نيروي نظامي در تمام تاريخ ايران ياد مي شود. شمار سپاه گارد جاويدان به ۱۰ هزار تن مي‌رسيد. از آن روي به آن گارد جاويدان گفته مي‌شد زيرا هيچ‌ گاه از تعدا آنها کاسته نمي‌ شد؛ اگر يک نفر بازنشسته يا کشته مي‌شد، فرد جديدي به سرعت جاي او را پر مي‌ کرد.