در دیر حرف زدن کودک، چه عواملی موثرند؟

تبيان/ صحبت کردن با کودک، مهم ترين گام در آموزش زبان به حساب مي آيد؛ هر چند ممکن است برخي تصور کنند که صحبت کردن با کودکي که نمي تواند پاسخ آنان را بدهد فايده اي ندارد. مطالعات انجام شده نشان داده است که مادران به ويژه ، نقش بي نظيري در رشد کلامي فرزندان خود دارند. متخصصان بر اين باورند که در طول مرحله رشد سريع واژگان، يعني فاصله ي بين 12تا 18 ماهگي، فعاليت هاي کلامي در خانه، مي تواند بسيار تاثيرگذار باشد. فعاليت هايي مثل: خواندن شعر و سرود، انجام بازي هاي تصوري ، خواندن کتاب براي طفل ، تعامل چهره به چهره با وي و ... . افراد بزرگسال ، با صحبت کردن شمرده ، بلندتر کردن صداي خود و همراه با مبالغه در اداي زير و بم ها ، کار شنيدن و بازشناسي الگوهاي کلامي را براي کودک راحت تر مي کنند. عوامل موثر در رشد زبان عوامل متعددي وجود دارند که مي توانند تاثير مثبت يا منفي بر رشد زبان کودک داشته باشند. برخي از اين عوامل دروني و برخي ديگر خارجي هستند که به اختصار توضيح مي دهيم. برخي از عوامل دروني موثر در رشد گويايي کودک عبارتند از : شنوايي طبيعي، دستگاه سالم گويايي، حافظه شنوايي و فراخناي دقت، هوش کافي، نداشتن بيماري مزمن، عدم وجود ضايعات عصبي و برخورداري از تعادل عاطفي. به طور کلي مي توان گفت که هرقدر ميزان تشابه کودکان معاشر با يکديگر ، بيشتر باشد، رشد کلامي آنان کم تر است حال به سراغ عوامل بيروني و محيطي کودک مي رويم که مي تواند او را در بهبود زبان آموزي و رشد سريع سخن گفتن ياري رساند : وجود محبت، پذيرش و امنيت، روابط سالم خانوادگي، ارائه آزادي به کودک و تشويق او به انجام فعاليت هايي در خور استعداد، عدم ايجاد فشار براي يادگيري و انتظار پيشرفت متناسب با سن و استعداد، انظباط و نظم و ترتيب پايدار، وقت کافي، امکانات مناسب، تشويق به ابراز احساسات و عقايد شخصي، محيط شوق برانگيز و تجربه هاي غني و معيارها و عادت هاي سخن گفتن خوب در خانه. در ادامه ي مقاله، برخي از عوامل موثر بر تفاوت هاي موجود در رشد تکلم کودک را مورد بررسي قرار مي دهيم: جنسيت پژوهش هاي مختلف نشان داده اند که رشد تکلم دختران ، سريع تر از پسران است و دختران به طور متوسط کمي پيش از پسران سخن گفتن را آغاز مي کنند. هوش رشد تکلم کودک، رابطه ي مستقيمي با ميزان هوش وي دارد. مطالعات انجام شده، رشد سريع تر تکلم و خزانه ي غني واژگان را در کودکان تيزهوش نشان داده اند. اهميت اين امر به قدري است که مي توان گفت همبستگي بين هوش کودکان و ميزان رشد تکلم ايشان حتي بيشتر از همبستگي بين سن زمان و قدرت تکلم است. کودکاني که با بزرگسالان معاشرند، نسبت به گروه ديگر، از نظر رشد کلامي پيشرفته ترند و اين پيشرفت را هم در تعداد واژگان و هم در ساختار کلامي خود نشان مي دهند سن معاشرين کودکان بين ميزان رشد گويايي کودکاني که با بزرگسالان معاشر هستند و آنان که بيشترين ارتباط را با همسالان خود دارند ، تفاوت ديده مي شود. کودکاني که با بزرگسالان معاشرند ، نسبت به گروه ديگر، از نظر رشد کلامي پيشرفته ترند و اين پيشرفت را هم در تعداد واژگان و هم در ساختار کلامي خود نشان مي دهند. کودکاني که بيشترين ارتباط را با هم سن و سال هاي خود دارند ، بيشتر به بازي مي پردازند و کمتر از گفتگو استفاده مي کنند. به طور کلي مي توان گفت که هرقدر ميزان تشابه کودکان معاشر با يکديگر، بيشتر باشد، رشد کلامي آنان کم تر است. اين امر به ويژه در مورد کودکان دوقلوي همسان به وضوح بيشتر مشاهده شده است . اين گونه کودکان به دليل تشابه بيشتر سني ، جنسي ، عاطفي و رواني غالبا با يکديگر بازي مي کنند و حتي دست به ابداع کلمات رمزي مي زنند که جز خودشان شخص ديگري متوجه معاني آن ها نمي شود و از اين جهت است که معمولا گفته مي شود رشد کلامي در اين کودکان، با تاخير همراه است. صحبت کردن با بزرگسالان و خواندن کتاب براي آنان مي تواند رشد تکلم را در ايشان افزايش دهد. فرهنگ خانواده کيفيت ارتباط هاي والدين با کودک، ميزان وقتي که به وي اختصاص مي دهند و نوع سرگرمي هايي که خانواده براي صرف اوقات فراغت خود دارد نيز در رشد تکلم کودکان موثر است. بديهي است که در خانواده هايي که کتاب، روزنامه، مجله و ساير ارتباط جمعي وجود دارد، علاقه ي کودک به شنيدن، خواندن، گفتن و نوشتن بيشتر مي شود و البته، ميزان سواد والدين، برادران و خواهران بزرگ تر نيز در اين امر بي تاثير نيست. وضعيت اقتصادي خانواده و امکاناتي که براي کودک مهيا مي گردد نيز در سرعت سخن گفتن کودک موثر مي باشد. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد