چرا اسم بعضی دخترها «رابعه» است؟

تابناک با تو/ رابعه العدويه يک عارف بسيار معروف و يک شخصيت شناخته شده در تصوف اسلامي است. رابعه اهل عراق بود و در سال 95 هـ ق (713 م .) در بصره به دنيا آمد. پدر او مردي مؤمن و فقير بود. او دختر چهارم خانواده بود، از اين روي نام او را رابعه گذاشتند. رابعه در زبان عربي به معني چهارم است. زيرا او دختر چهارم خانواده بود و اين نام را براي او انتخاب کردند. زماني که کمتر از ده سال داشت پدر او از دنيا رفت و پس از مدت کوتاهي مادرش نيز درگذشت. رابعه و خواهرانش به فقر، گرسنگي و فلاکت افتادند. رابعه با تمام وجود معناي واقعي يتيم بودن را درک کرد، پدرش جز قايقي که آن را به چند درهم به مردم کرايه مي دادند چيزي براي آنها به جاي نگذاشته بود. پس از آن قحطي و بيماري وبا شهر بصره را در مصيبتي بزرگ فرو برد و روزگار چهار خواهر را از يکديگر جدا کرد. رابعه در کوچه هاي بصره به آوارگي افتاده بود. در آن زمان راهزنان و دزدان همه جا وجود داشتند. رابعه توسط يکي از راهزنان دزديده شد و به شش دينار به يکي از تاجران ستمگر بصره فروخته گرديد. او در بردگي و تحت بدترين شکنجه ها زندگي مي کرد. درد و رنج و حقارتِ بردگي رابعه را به خدا نزديک تر کرده بود و او هر شب با وجود خستگي و درد پس از عبادتي طولاني و پر سوز به خواب مي رفت و از خداوند مي خواست تا او را نجات دهد. شبي از شب ها صاحبش از روزنه اي به تماشاي او نشست و او را در حال عبادت ديد که مي گفت: " الهي، تو مي داني که هواي دل من در موافقت فرمان تو است و روشنايي چشم من در خدمت درگاه تو است، اگر کار به دست من باشد يک لحظه از عبادت تو غفلت نمي کنم ولي تو مرا تحت سلطه آفريده اي و از آفريدگان خود کرده اي..." صاحب بي رحم از شنيدن صداي مناجات رابعه او را آزاد کرد. رابعه پس از آزادي به خانه ي محقري نقل مکان کرد و از مردم دوران و اهل ريا دوري کرد و روح خود را در عبادت معبود صيقل داد. او شب تا صبح به شکرانه ي رهايي از بردگي نماز مي خواند و به عارفي نامدار و مشهور در جهان اسلام تبديل شد. رابعه عدويه به شهادت خاص و عام در کشف حقايق عرفاني ، مقام بلندي يافته است . هر زني را که مي خواهندبه مقامات معنوي بستايند ، او را در عرفان به رابعه مانند مي سازند. رابعه عدويه با توجه به اقداماتي که کرده و تحولاتي که درعرفان به عمل آورده مورد عنايت و اهتمام خاص و عام بوده است و بزرگان عرفان او را درعصر خود حجّت مي دانسته اند . رابعه، آغازگر عرفان عاشقانه اگر بخواهيم مهم ترين اقدام رابعه را يادآور شويم بايد از تحولي که او در عرفان اسلامي به وجود آورد نام ببريم و آن وارد کردن مفهوم عشق و محبت الهي در عرفان اسلامي است از اين جهت که رابعه در عرفان و سلوک عرفاني اش به عشق و محبت توجه عميقي مبذول مي داشت لذا او را (امام عاشقان) دانسته اند و ازآن جهت که محبت رابعه به خوف الهي آميخته بود ، او را (پيشواي عارفان اندوهگين) نام نهاده اند . چرا که رابعه بسيار گريه مي کرد و خوف الهي سراسر وجود او را گرفته بود . رابعه در سلوک عرفاني و تعاليم خود روش تازه اي در پيش گرفت و زيبايي و عشق و محبت را در آن وارد و بر آن تأکيد داشت . بر خلاف صوفياني که در زيبايي هاي جهان ، جمال حق را مطالعه مي کردند، او به زيبايي هاي جهان ظاهر ، بي اعتنا بود. رابعه براي رسيدن به ديدار خدا دايم در طوفاني از اشک و اندوه عاشقانه به سر مي برد . زندگي او سراسر سادگي بود . سخنانش در بيان سوز محبت ، تأثيري بي مانند داشت . ظهور رابعه و تعاليمش نقطه عطف تصوف بود که تدريجاً از زٌهد خشک مبتني بر خوف و مشيت به معرفت درد آلود مبتني بر عشق و محبت گراييد . در سخناني که از او به يادگار مانده به اهميت محبت و عشق اشاراتي دارد . نقل است که مي گفت : "مي روم آتش در بهشت زنم و آب در دوزخ ريزم تا اين هر دو حجاب رهروان از ميانه برخيزد و قصد معين شود و بندگان خدا ، خدا را بي غرض و نه به اميد بهشت و يا خوف از دوزخ خدمت کنند." رابعه هرگز ازدواج نکرد رابعه در عمر خود هرگز همسري انتخاب نکرد، او خواستگاران زيادي داشت و پاسخ مثبتي به هيچ کدام نداد، و تنها چيزي که در جواب مي گفت اين بود که: "در من وجودي و اختياري نمانده است، مرا بايد از او خواست." بالاخره رابعه در سال 135 هـ .ق وفات کرد و در بيت المقدس و در کوه زيتون مدفون گشت . در باره سال وفات او نيز گفته اند که رابعه در سال 185 هـ . ق از دنيا رفت و در قدس شريف به خاک سپرده شد و مزار وي زيارتگاه اهل سير و سلوک و عرفان گشت. شعري عارفانه از رابعه دوست دارمت دو گونه: عاشقانه ديگر آنکه درخوري براي خواستن عشق اولم به تو از غم هر آنچه غير توست فارغم کرد عشق دومم پرده‌هاي تيره را از برابر نگاه من کنار زد تا تو را ببينم پس هر ستايشي از آن توست نه، از آن من در مسير هر دو دوست داشتن! با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد