قول تاریخی در مورد حضور یا عدم حضور حضرت رقیه در کربلا

مهرخانه/ ۲ سال گذشته در آستانه محرم و براي شناخت تحليلي و عمقي اتفاقات، افراد و وقايعي که در اين ايام نقل محافل مذهبي و ديني است، مهرخانه سلسله‌بحث‌هايي را از منظر زنان و خانواده و در موضوعات گوناگون با حجت‌الاسلام حميد احمدي‌جلفايي؛ دانش‌آموخته فقه و اصول، نويسنده کتاب‌هاي «صحيفه فاطميه»، «حجاب برتر» و مدير پژوهش «موسوعه حجاب و عفت» داشته تا صحت و سقم تاريخ شفاهي مرسوم را دريافته و اين واقعه عظيم را واقعي‌تر و به دور از بدعت‌ها و جانب‌داري‌ها، درک کنيم. امسال، براي مرور آن‌چه به طور تفصيلي عنوان شده بود، نگاهي داريم به اهم مسائل مطرح‌شده در گفت‌وگوها. به نقل از مهرخانه، روز سوم درخصوص حضرت رقيه و اقوال مختلفي که درباره حضور و شخصيت ايشان وجود دارد، با حجت‌الاسلام حميد احمدي‌جلفايي گفت‌وگو کرديم که خلاصه آن را در ادامه مي‌خوانيد. دلايل قائلان به عدم حضور - بيشترين و قديمي‌ترين منابع تاريخي ما براي امام حسين عليه‌السلام تنها نام دو دختر را ذکر کرده‌اند؛ فاطمه و سکينه. - ساير منابع مانند ارشاد شيخ مفيد و مطالب‌السئول که بيش از ۲ دختر را بيان کرده‌اند، نهايت يک دختر ديگر به نام زينب را ذکر کرده‌اند. - نام رقيه را به عنوان دختري از دختران امام حسين عليه‌السلام، تنها ابن فندق بيهقي در کتاب لباب الانساب ذکر کرده است که او هم دو روايت متعارض در بود و نبود ايشان دارد؛ که جمع ميان آن‌ها لقب دانستن رقيه براي يکي از دختران امام عليه‌السلام است. - در منابع متأخر نيز کسي به صراحت رقيه را به عنوان دختري از دختران امام حسين عليه‌السلام که در کربلا حضور داشته، ذکر نکرده است. از طرف ديگر مزار ايشان نيز در قديمي‌ترين نقل‌ها به دختر امام علي عليه‌السلام نسبت داده شده است، نه به دختر امام حسين عليه‌السلام. - در منابع متأخر که نام رقيه ذکر شده نيز تعارض نقل وجود دارد؛ برخي از اين منابع اين دختر را چهارساله دانسته‌اند، برخي مکان اين حادثه را خانه يزيد دانسته‌اند، برخي خرابه و برخي در خانه ديگري؛ عده‌اي زمان اين حادثه را بلافاصله بعد از ديدن سر بريده پدر دانسته‌اند و برخي بعد از چند روز. دلايل قائلان به حضور - قول ابن فندق بيهقي در لباب الانساب که بيان شد. - در يکي از نسخه‌هاي کتاب لهوف آمده است که امام حسين عليه‌السلام در هنگام وداع خطاب به چهار زن فرمودند: زماني که من شهيد شدم، گريبان پاره نکنيد و صورت نخراشيد و حرف‌هاي کفرآميز درباره من نزنيد. اين چهار زن ام‌کلثوم خواهر امام حسين عليه‌السلام، زينب و رقيه و فاطمه و رباب عنوان شدند. - دليل ديگر قبر منتسب به دختر امام حسين عليه‌السلام است که اقوال آن عبارتند از: کامل بهايي: ماجرايي را براي دختري چهار ساله و بدون نام، در خرابه شام روايت مي‌کند. روضه الشهدا ملاحسين واعظ کاشاني: ماجرايي را براي دختري چهار ساله و بدون نام، در کاخ يزيد روايت مي‌کند. تسليه المجالس حايري کرکي: اين حادثه را در خرابه‌اي نقل مي‌کند و از وجود سنگ مزاري خبر مي‌دهد که بر آن نوشته شده: "اين قبر، قبر ملکه، دختر حسين بن علي عليه‌السلام". منتخب فخرالدين طريحي: اين ماجرا را در خانه‌اي از خانه‌هاي شام در مورد دختري سه ساله به نام رقيه ذکر کرده که مکالمه‌اي طولاني نيز با سر پدر داشته است؛ مکالمه‌اي که از دختري سه ساله بعيد به نظر مي‌رسد. کتاب نورالابصار: ذکر مي‌کند که مشهور معتقد بودند که قبر متعلق به رقيه دختر امام علي عليه‌السلام است، اما زماني قبر نياز به مرمت پيدا کرده و سيد مرتضي جنازه حضرت را که بيرون مي‌آورد مردم مي‌بينند که آن جنازه يک دختر کوچک و نابالغ است. از اين‌جا به اين نتيجه مي‌رسد که گويا مشهور اشتباه مي‌کردند. جمع‌بندي دلايل همه احتمالاتي که مطرح است، به صورت صد درصد مورد قبول يا رد نيست؛ لذا همه مطالبي که در مورد حضرت رقيه سلام‌الله‌علي‌ها گفته مي‌شود، اگر در منابع تاريخي حتي به صورت ضعيف و عدم تصريح ذکر شده باشد، محترم است. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد