کودکت/ به نظر شما به حرف افتادن کودکان باهوش بايد از چه سني شروع شود؟ اصلا فرايند به حرف افتادن کودک بايد از چه سني آغاز شود تا در دسته بندي کودک باهوش يا کودک با استعداد قرار بگيرد؟ در اين مقاله از کودکت به بررسي روند به حرف افتادن کودک باهوش مي پردازيم و ميبينيم که اين دسته از کودکان در هر مقطع سني، چگونه صحبت ميکنند؟
يکي از ويژگيهاي کودکان باهوش، توانايي پيشرفته زبان در آنها است، به اين معني که اين کودکان زودتر از جدول رشد استاندارد به نقاط عطف رشد مرتبط به زبان، ميرسند. با توجه به اين آمار، به حرف افتادن کودکان باهوش به صورت قابل توجهي زودتر از ديگران کودکان آغاز شده، دامنه لغات گستردهاي دارند و نسبت به کودکان معمولي از جملات طولانيتر استفاده ميکنند. درواقع اين کودکان مراحل پيشرفت زبان را خيلي زودتر از هم سن و سالان خودشان پشت سر ميگذارند.
اما بياييد با هم بررسي کنيم که والدين چگونه ميتوانند پيشرفت زبان در کودکان باهوش را تشخيص بدهند؟
مراحل به حرف افتادن کودکان باهوش
براي دريافت نحوه پيشرفت زبان و به حرف افتادن کودکان باهوش در اولين قدم بايد به جدول رشد زبان کودکان نگاه کرد. قدم بعد آگاهي از اصول رشد پيشرفته زبان است.
نقاط عطف رشد زبان در کودک
در اين قسمت تواناييهاي مربوط به زبان کودک از سن نوزادي تا سن مدرسه رفتن مشخص ميشود و ميبينيم که به حرف افتادن کودکان بايد چه مراحلي را سپري کند. توجه داشته باشيد که در اين قسمت اشارهاي به روند به حرف افتادن کودکان باهوش نميکنيم و کودکان به صورت کلي مورد بررسي قرار گرفتهاند.
۳ ماهگي
صداهاي غلغل در گلو و همچنين نجواهاي نامفهوم ايجاد ميکنند
۶ ماهگي
صداي ب ب و عباراتي مثل شعر ايجاد ميکنند
۱۲ ماهگي
•اين سن با ايجاد صداي ب ب اما با آهنگي مثل حرف زدن همراه است
•اولين کلمات را ميگويند
۱۸ ماهگي
•در اين سن ۸ تا ۱۰ کلمه که قابل فهم ميگويند
•دامنه لغات آنها شامل ۵ تا ۴۰ کلمه است که اکثر آنها اسم هستند
•کلماتي را که در مکالمهها ميشنوند تکرار ميکنند
۲ سالگي
•دامنه لغات آنها شامل ۱۵۰ تا ۳۰۰ کلمه ميشود
•در اين سن استفاده از ۲ يا ۳ جمله رايج است، که جملات شامل اسم و فعل هستند، مثل «مامان رفت» و همچنين از جملاتي با لحن سوالي استفاده ميکنند، مثل «بيسکويت ميخواي؟»
• از کلماتي که به خودش باز ميگردد مثل «من» و «مال من» استفاده ميکند
۳ سالگي
•استفاده از جملات ۳ تا ۵ کلمهاي در اين سن معمول است
•پرسش سوالات کوتاه مثل «کي؟» و «کجا؟» را ياد ميگيرند
•دامنه لغات ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ کلمهاي دارند
۴ سالگي
•دامنه لغات آنها در ۴ سالگي شامل ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ کلمه است
•از جملات ۵ کلمهاي يا بيشتر استفاده ميکنند
۵ سالگي
•بعضي از حروف الفبا را تشخيص ميدهند
•تقريبا از ۶ کلمه در جملهها استفاده ميکنند
•از «و»، «اما» و «بعدا» براي ساخت جملات طولانيتر استفاده ميکنند
تا قبل از سن ۶ سالگي زبان يک کودک شباهت زيادي به زبان بزرگسالان پيدا ميکند و شامل استفاده از جملههاي مرکب ميشود. اگرچه کودکان از کلماتي مثل «برخلاف» يا «عليرغم اينکه» تا ۱۰ سالگي استفاده نميکنند.
زود صحبت کردن کودکان
کودکان باهوش (منظور ما کودکان با ضريب هوشي بالاتر از حد معمولي است) زودتر از کودکان معمولي صحبت ميکنند. در حالي که اکثر کودکان، اولين کلمات خود را در حدود يک سالگي به زبان ميآورند، به حرف افتادن کودکان باهوش معمولا از ۹ ماهگي اتفاق ميافتد. بعضي از والدين ميگويند که کودک آنها حتي زودتر از ۹ ماهگي و از ۶ ماهگي اولين کلمات خود را به زبان آورده است.
حتي بعضي از والدين گزارش کردهاند، کودک آنها از ۳ ماهگي تلاش ميکرد تا اولين کلمات را بسازد. اگرچه اکثر بچهها از لحاظ جسمي به اندازه کافي توانايي کنترل دهان، زبان و لبهاي خود را ندارند تا کلماتي را که نياز دارند بسازند. آنها ممکن است براي ساختن کلمات بسيار تلاش کنند و از اينکه نتوانستند کلمات خود را به ما برسانند، ناراحت بشوند. آموزش زبان اشاره به اين کودکان کمک ميکند تا به جاي ارتباط کلامي منظور خود را با زبان بدن و اشاره به ما برسانند.
ذکر اين نکته مهم است که همه کودکان با استعداد، لزوما زود صحبت نميکنند. در حقيقت بعضي از کودکان باهوش ديرتر به حرف ميافتند تا ۲ سالگي يا حتي بيشتر صحبت نميکنند. آنها وقتي شروع به صحبت کردن ميکنند به يکباره به سراغ استفاده از جملات کامل ميروند و آن مراحل ذکر شده در جدول را طي نميکنند.
درست است که زود صحبت کردن نشانه با استعداد بودن است، اما زود صحبت نکردن نشانه هيچ مشکل ذهني در کودک نيست. پس هرگز کودک خود را براي صحبت کردن يا هر کار ديگري تحت فشار قرار ندهيد. اين که کودکت زود صحبت نکند، اصلا نشانه ضعف يا مشکل ذهني در او نيست.
استفاده کردن از لغات پيشرفته
لغات پيشرفته دو معني متفاوت دارد. ميتواند معني تعداد زيادي لغت بدهد، يا به معني نوع کلمات استفاده شده توسط کودک باشد. وقتي يک کودک معمولي در سن ۲ سالگي ۱۵۰ تا ۳۰۰ کلمه را ميداند، يک کودک با استعداد تا ۱۸ ماهگي مرز ۱۰۰ کلمه را رد کرده است. در ۱۸ ماهگي بيشتر بچهها ۵ تا ۲۰ کلمه ميدانند. البته در بعضي بچهها، اين ميزان تا ۵۰ کلمه هم ميرسد و در دومين سال بچهها معمولا تا ۳۰۰ کلمه را ميدانند. کودکان با استعداد در سن ۲ سالگي به اندازه بچههاي ۴ ساله يا بيشتر کلمه ميدانند و صحبت ميکنند.
معني دوم استفاده از لغات پيشرفته مربوط به نوع کلمهاي است که کودک در دامنه لغات خود دارد. معمولا اولين کلماتي که کودک بيان ميکند، اسم و کلماتي مثل مامان، بابا، هاپو، توپ و جوجو هستند. بعد از آن فعلهاي ساده هم اضافه ميشوند. براي مثال ميخوام، برو، ببين و بده از اين دست کلمات هستند. کودکان با استعداد کلمات ربط مثل «چون که» را به دامنه لغات خود اضافه ميکند. فرايند به حرف افتادن کودکان باهوش به نحوي پيش ميرود که تا سن ۳ سالگي کلمات موصولي مثل اگرچه يا کلمات چند بخشي را به دامنه لغات خود اضافه ميکند.
ساختار جملات در حرف زدن کودکان باهوش
يک کودک دو ساله ميتواند جملات ۲ يا ۳ کلمهاي را در اين سن بسازد و اين جملات معمولا بدون فعل هستند. به طور مثال يک کودک ميگويد، «آن گربه» يا «آن گربه است». اما به حرف افتادن کودکان باهوش به گونهاي است که در سن ۲ سالگي جملات کامل ميگويند و تا ۳ سالگي مانند بزرگسالان صحبت ميکنند. آنها ميتوانند از نشانههاي زماني مثل «حالا»، «بعدا» و «اولا» که جملات آنها را طولانيتر ميکند، استفاده کرده و علاوه بر اين، ميتوانند با بزرگسالان گفت و گو کنند.
اگرچه ساختار به حرف افتادن کودکان باهوش به صورتي است که در اين مقاله به آن اشاره کرديم، اما عدم وجود اين ساختار باعث نميشود که شما کودک خود را با استعداد ندانيد. مراحل پيشرفت زبان هم در کودکان مستعد و هم در کودکان معمولي کاملا متفاوت است و عدم وجود هر کدام از موارد بالا نبايد هيچگونه احساس نااميدي در شما به عنوان والدين ايجاد کند.
بازار