جام جم/ نوبتي هم که باشد نوبت باغچههاست. يکي از دغدغههاي آنها که حياط دارند سر حال نگهداشتن باغچه در پاييز است. نميشود صبر کرد بهار بيايد و سرسبزي برگردد به حيات. بايد دست بهکار شد و رفت سراغ کاشت گياهان پاييزي. با هم تعدادي از آنها را که زيبا و مقاوم هستند، بررسي ميکنيم.
داوودي
اگر با من هم سليقه باشيد، داوودي انتخاب اولتان براي باغچههاي پاييزه خواهد بود. بيشتر داووديها روز کوتاه هستند يعني در روزهاي بلند بهار و تابستان سبزند، ولي گل نميدهند. به محض کوتاه شدن طول روز در پاييز شروع ميکنند به غنچه کردن و گلدهي و تا نشستن برف روي زمين گل خواهند داشت. رنگبندي متنوع زرد، سفيد، صورتي و بنفش داوودي به خودي خود کافي است تا شما را تشويق کند به کاشتش. تکثير آن هم که به آساني با تقسيم بوته انجام ميشود. البته اين نکته خاطرتان باشد ما در اينجا داريم از داوودي باغچهاي حرف ميزنيم. حساب گل شاخه بريده آن جداست و ميتواند در تمام فصول در گلخانهها به گل بنشيند. داوودي در زمستان خشک ميشود ولي بهار شروع به سبز شدن ميکند. اگر در مناطق سردسير زندگي ميکنيد و نگران خشک شدنش در سرما هستيد ميتوانيد دور بوته آن را نايلون بپيچيد.
مينا
اين گل چند ساله و دائمي است. آن را با ميناي يکساله اشتباه نگيريد. به آن ميناي چيني هم ميگويند. مثل داوودي روز کوتاه است.
گلهاي سفيد، صورتي، آبي و بنفش آن با وسط زرد رنگ، زيبايي دو چنداني به باغچهتان خواهد داد. در زمستان هم برگهاي سبزش را حفظ ميکند و باغچه را سرسبز نگه ميدارد.
آهار
گلي يکساله با تنوع زياد است. انواع پُر پر دارد و کم پر، پابلند و پا کوتاه، گل درشت و گلريز، باغچهاي و شاخه بريده با رنگ بنديهاي بسيار زياد. هم بهار و تابستان گل دارد هم پاييز. بهصورت گل خشک هم طرفداران زيادي دارد. با بذر تکثير ميشود و ميتوان آن را مستقيم در باغچه کاشت. بهخاطر رشد زيادش بهتر است در حاشيه گلکاريها کشت شود.
اختر
گل اختر را در پارکها و حتي در بلوارها ديدهايد. گلهاي کشيدهاي شبيه گلايول دارد با رنگهاي قرمز، نارنجي، زرد، سفيد، صورتي و حتي دو رنگ که ميتواند با رنگهاي گرمش، سرزندگي را به فضاي سرد حياط پاييزيتان بدهد. اختر را ميتوان تابستان هم کاشت، و تا آغاز فصل برف و يخبندان هم گل دارد. تکثير آن بهوسيله ريزوم است. ريزوم را در هفتههاي آينده توضيح خواهم داد، اما اگر بخواهم به زبان ساده بگويم ريشهاش چيزي شبيه سيب ترشي است. کاشت آن در مناطق معتدل نسبت به مناطق سردسير موفقتر است. اگر ساکن مناطق خيلي سرد هستيد بعد از سياه شدن برگها به علت سرما، آنها را حذف کنيد. ريزومهايش را از خاک خارج و تا اول بهار و گرم شدن هوا آنها را زير خاک يا داخل يک پيت در انبار نگهداري کنيد.
قرنفل
قرنفل براي من يک گل نوستالژيک است. وقتي اسم فاميل بازي ميکرديم براي اسم گل با حرف «ق» هميشه يک برگ برنده داشتم. گلهاي ريز و مخملي به رنگهاي صورتي، سفيد، قرمز، بنفش و ترکيبي از دو به دوي اين رنگها از ويژگيهاي منحصر به فرد آن است. اگر دقت کرده باشيد اين روزها در پارکها و فضاي سبز شهري اين گل جذاب را زياد ميبينيد. چون از خانواده ميخک است ظاهر آن هم شبيه گل ميخک است، البته با چند سايز کوچکتر، به همين خاطر براحتي ميتوانيد آن را بشناسيد. به سرما مقاوم است و در اين فصل از سال ميتوانيد نشاي آن را تهيه کنيد و در باغچه بکاريد. براي گلدانهاي روي تراس (فلاور باکس) هم مناسب است.
کوکب
کوکب داراي انواع شاخه بريده و باغچهاي است. اشکال مختلفي از آن با نامهاي کم پر، پُر پر، لانه زنبوري، توپي و... با طيف رنگي بسيار گرم و متنوع وجود دارد. از شاخصههاي آن دوره گلدهي طولاني است که از اواخر بهار تا شروع فصل يخبندان طول ميکشد.
نکته جالب اينکه در مناطق خنک گلهاي آن درشتتر و رنگ آنها جذابتر است. تکثير آن با بذر و ريشههاي گوشتي است. ريشههاي گوشتي آن به سرما حساس هستند و مثل ريزومهاي اختر بايد از آنها مراقبت کرد.
اطلسي
يکي ديگر از گلهاي اين فصل، اطلسي است. انواع يکساله و دائمي با ارقام کمپر، پُر پر و چين دار دارد. از اواخر بهار تا اواخر پاييز گل ميدهد. در چند سال اخير بيشتر آن را به صورت گلداني ديدهايد اما ميتواند در باغچههاي خانگي و گل حاشيهاي در فضاي سبز شهري هم کشت شود. در اين حالت به مراقبت بيشتري نياز دارد. يکي از نکات قابل توجه در اطلسي، کندن گلهاي پژمرده آن است که اينکار باعث تسريع در گلدهي آن ميشود. زماني که بوتههاي آن بهقدر کافي رشد کردند جوانه انتهايي را بچينيد تا بوته پرپشتتر شود. عطر ملايم آن در شبها، حس خوبي را به خانه منتقل خواهد کرد.
آهار خزنده
اين گل، هم خانواده آهار است با ظاهري شبيه گل آفتابگردان. به آن آهار مکزيکي هم گفته ميشود. از گلهاي مقاوم به سرماست و در پاييز هم گل دارد. علاوه بر کاشت در باغچههاي فصلي ميتواند به عنوان گل آويز هم مورد استفاد قرار بگيرد، مثل آهار با بذر تکثير ميشود.
بنفشه
بنفشه معرف حضور همه است و شايد بيشتر از هرگلي شما را ياد پاييز بيندازد. با انواع رنگهايي که برخلاف اسمش فقط بنفش نيست و چشمانداز زيبايي را به باغچهها ميدهد. روي تنوع رنگ و سايز گل آن کارهاي اصلاحي زيادي صورت گرفته است. تمام ارقام آن به سرما مقاومند. بعضي ارقام آن روزبلند يعني بهار و تابستان گل و برخي ارقام روزکوتاه يا پاييز گل هستند. اگر بخواهند آن را در سطح وسيع کشت کنند معمولا در گلخانهها نشا ميشود و بعد آن را به باغچه يا گلدان منتقل ميکنند. شما هم ميتوانيد براي کاشت از اين نشاهاي آماده تهيه کنيد.
جعفري
جعفري را بهخاطر بوي خاصش ميشناسيد يا رنگ نارنجياش؟ از گلهايي است که براحتي رشد ميکند و رشد سريعي دارد. از محاسن آن داشتن گل در تمام طول تابستان و آفتاب دوستي آن است، ولي در طول فصل پاييز هم گل دارد. در جعفري هم مثل اطلسي حذف گلهاي خشک روي گياه باعث گلدهي بيشتر گياه آن ميشود چون انرژي گياه به جاي اينکه صرف توليد بذر شود، براي توليد گلهاي جديد بهکار گرفته خواهد شد. خيليها ممکن است بوي برگهاي آن را دوست نداشته باشند، بنابراين در اصلاح ارقام جديد سعي شده اين بو کمتر شده يا از بين برود. روش اصلي تکثير آن با بذر است. شما ميتوانيد به آساني از آن بذر بگيريد و هر سال آن را در باغچه بکاريد. جعفري خواص دارويي دارد و بوي برگهايش دفعکننده حشرات است.
هميشه بهار
يکي از رايجترين گلهاي فصلي است. تقريبا ميتواند در سال گل بدهد براي همين آن را هميشه بهار نامگذاري کردهاند. ولي بهترين رشد آن در هواي سرد است. بيشتر به دو رنگ زرد و نارنجي وجود دارد. بهخاطر خواص دارويي زيادش بهعنوان گياه دارويي در سطح وسيع در مزارع هم کشت ميشود. حتما اسم پماد کالاندولا را شنيدهايد. اين پماد يکي از فرآوردههاي جانبي هميشه بهار است که اسمش را هم از اسم علمي اين گياه گرفته است. ازدياد آن به وسيله بذر و بسيار ساده است. اگر ميخواهيد تازه باغبان شويد از اين گل شروع کنيد.
شاه اشرفي
به گل ستارهاي يا شويدي هم معروف است. اسم انگليسي آن Cosmos و يک کلمه يوناني به معني دکوراسيون است. چون در طراحي فضاي سبز کاربرد زيادي دارد به اين نام، نامگذاري شده است. داراي گلهايي با رنگهاي بسيار زياد و زيباست. هم با بذر و هم به روش تقسيم بوته تکثير ميشود. حذف گلهاي پژمرده در آن سبب تحريک گلدهي ميشود.
بازار