چگونه دور ریز مواد غذایی را کم کنیم؟

کليد/ آيا پيش از اينکه عنوان اين مقاله را بخوانيد به اين موضوع فکر کرده بوديد؟ هيچ‌گاه به راهکارهايي که به واسطه آن‌ها بتوان از دورريز مواد غذايي کاست انديشيده‌ايد؟ اصلاً آيا مي‌دانستيد که اسراف در تهيه و خريد مواد غذايي و سرانجام هدر‌ رفت آن‌ها ، هم از جنبه مالي و اقتصادي مي‌تواند شما را متضرر کند و هم اينکه با تأثيرات منفي که بر محيط زيست مي‌گذارد، موجب تخريب در آن مي‌شود؟ شايد اين را ندانيد که براي تجزيه اين مواد غذايي در طبيعت گاز متان زيادي توليد مي‌شود که از گازهاي مخرب براي محيط زيست محسوب مي‌شود. يکي ديگر از تأثيرات و نتايج منفي که دورريز مواد غذايي و اسراف کردن به دنبال دارد، هدر رفتن مقادير زيادي آب براي کشت اين‌گونه محصولات است که آمار سالانه آن بسيار زياد است. کاهش دورريز مواد غذايي مي‌تواند به اقتصاد خانواده شما کمک کند، همچنين منجر به کاهش آلودگي‌هاي زيست محيطي مي‌شود. بنابراين خواندن اين مطلب که در آن به ارائه راهکارهايي عملي براي کاهش دور ريز مواد غذايي اشاره شده است، مي‌تواند يک مطالعه چند سر سود باشد. چرا کاهش دور ريز مواد غذايي موضوع مهمي است؟ شايد با خودتان بگوييد: هرچقدر هم که موضوع کاهش دورريز مواد غذايي براي ما حائز اهميت باشد، باز امري است اجتناب‌ناپذير که نمي‌توان از آن جلوگيري کرد. اما : بايد بدانيد درست است که موزهاي داخل يخچال بدون دخالت شما سياه مي‌شوند و رو به خرابي مي‌روند، يا اينکه پس از پايان مهماني مقدار زيادي از غذاها به داخل يخچال مي‌روند و نهايتاً با عنوان مواد غذايي اضافي، دور ريخته مي‌شوند، اما نظارت مستقيم شما بر چگونگي خريد مواد غذايي و کيفيت نگهداري مواد غذايي به‌شدت در کاهش دورريز مواد غذايي تأثير دارد. امروزه و در جهاني که عده‌اي از مردمان آن در فقر و گرسنگي به سر مي‌برند، صرفه‌جويي و خودداري از اسراف، امري است که در دين اسلام نيز توصيه ‌شده است. کاهش دورريز مواد غذايي اگر باعث شود از بين خيل عظيم گرسنگان، يک نفر هم سير شود و يا با توجه به مصرف بهينه و صرفه‌جويي، امکان اطعام فرد يا افراد ديگري فراهم شود، پس موضوع بسيار مهمي خواهد بود. راهکارهاي جلوگيري و کاهش دورريز موادغذايي اغلب ما خواسته يا ناخواسته، روزانه بخشي از مواد غذايي اضافي را تبديل به دورريز مي‌کنيم. اما همه‌ي ما نيز خوب ميدانيم که ميزان هدر رفتن مواد غذايي در جهان به اندازه‌اي است که مي‌توان با صرفه جويي در آن مشکل سوء تغذيه را در بسياري از کشورها برطرف کرد. مردمان جهان در حالي روزانه مقدار زيادي مواد غذايي قابل مصرف را روانه سطل زباله مي‌کنند، که بيش از 759 ميليون نفر در سراسر جهان در فقر و گرسنگي به سر مي‌برند. خوب است بدانيد که حدود يک‌ سوم غذايي که در جهان توليد مي‌شود به دلايل مختلف به دورريز تبديل شده و هدر مي‌شود. اين مقدار برابر با هدر رفتن ۱٫۳ ميليارد تن مواد خوراکي در هر سال است. اين نکته هم جالب است بدانيد که کشورهاي توسعه‌ يافته‌اي مانند ايالات‌‌ متحده آمريکا بيش از کشورهاي در حال ‌توسعه مواد غذايي را هدر مي‌دهند. حال به راهکارهايي براي کاهش دور ريز مواد غذايي و نحوه نگهداري مواد غذايي اشاره مي‌کنيم: در نگهداري مواد غذايي دقت کنيد اولين و مهم‌ترين قدم براي کاهش دورريز مواد غذايي، استفاده از روش‌هاي درست نگهداري مواد غذايي است. احتمالاً شما هم از دور ريختن سبزي‌هاي پلاسيده و گوجه‌فرنگي‌هاي گنديده خسته شده‌ايد؟ شايد شما هم هر بار که ته مانده مواد غذايي را روانه سطل زباله مي‌کنيد، از اين اوضاع ناراحتيد؟ براي کاهش دورريز مواد غذايي بهترين چاره اين است که نحوه صحيح نگهداري مواد غذايي را بياموزيد. براي نگهداري مواد غذايي بايد تمهيدات مناسب و کاربردي داشته باشيد، در غير اين صورت دور ريز غذاهاي شما بسيار زياد خواهد شد. حجم زيادي از هدر رفتن غذا به دليل فساد مواد غذايي است. افراد زيادي با نحوه‌ي ذخيره‌سازي ميوه‌ها و سبزي‌ها آشنا نيستند، که همين مورد باعث مي‌شود که مواد غذايي در مدت زمان کمي فاسد و روانه سطل زباله شود. وقتي از نگهداري مواد غذايي به‌منظور کاهش دورريز مواد غذايي حرف مي‌زنيم يعني اينکه مي‌شود با در نظر گرفتن تمهيداتي و به کار بستن مواردي از دورريز بي‌رويه مواد غذايي جلوگيري کرد ، براي مثال سيب‌زميني، گوجه‌فرنگي، سير، خيار و پياز بايد در دماي اتاق نگه‌ داشته شوند و هرگز نبايد آن‌ها را منجمد کرد. جداسازي خوراکي‌هايي که گاز اتيلن توليد مي‌کنند روش مناسبي براي جلوگيري از فاسد شدن سريع مواد غذايي است. اتيلن سرعت رسيدن و کامل شدن فرايند رشد ميوه را افزايش مي‌دهد که درنهايت منجر به فاسدشدن ميوه مي‌شود. ميوه‌هايي که در ادامه نام مي‌بريم، ميوه‌هايي هستند که در حال رسيدن از خود گاز اتيلن آزاد مي‌کنند:گوجه‌فرنگي – طالبي – آووکادو- موز- پيازچه – گلابي – هلو. براي کاهش دورريز مواد غذايي و نحوه صحيح نگهداري مواد غذايي راهکارهايي چون خشک‌کردن، ترشي انداختن، تهيه‌ي کنسرو، تخمير، انجماد و … همگي روش‌هايي هستند که مي‌توانند براي طولاني‌تر شدن مهلت استفاده از مواد غذايي اضافي به‌ کمکتان بيايند و درنتيجه کاهش دورريز مواد غذايي را به دنبال داشته باشد. براي مثال کمپوت کردن سيب‌هاي رسيده و تبديل آن‌ها به مربا يا لواشک و يا درست کردن مربا يا مارمالاد با هويج‌هاي اضافه و کلي پيشنهاد ديگر که اغلب خانم‌هاي خانه مي‌دانند و البته استفاده از اطلاعات شبکه‌هاي اجتماعي و سايت‌هاي اينترنتي نيز در اين مورد راهگشا خواهند بود. از ميوه‌هاي باقي مانده در يخچال براي اهل خانه لواشک درست کنيد يا سبزي و صيفي‌جات رو به خرابي را تبديل به ترشي کنيد. مربا کردن ميوه‌ها نيز روشي هوشمندانه براي کاهش دور ريز مواد غذايي است. هنگام خريد مواد غذايي هوشيارانه خريد کنيد بهتر است براي کاهش دورريز مواد غذايي قبل از رفتن به فروشگاه و يا سوپرمارکت، فهرستي از موارد مورد نياز خود تهيه کنيد و با خودتان قرار بگذاريد که به قصد خريد اقلام داخل ليست وارد فروشگاه شويد. اگر بتوانيد ميل و اشتياق خودتان را نسبت به خريدهاي بي مصرف و بي‌دليل کنترل کنيد يک قدم مثبت در راستاي کاهش دور ريز مواد غذايي و هدر رفتن مواد غذايي اضافي برداشته‌ايد. نکته‌ي ديگري که در زمان خريد مواد غذايي براي جلوگيري از هدر رفت مواد غذايي اضافي بايد رعايت کنيد، بررسي تاريخ توليد و انقضاء مواد خوراکي است. دليل اينکه کارخانه‌هاي توليدِ مواد غذايي و خوراکي تاريخ توليد و تاريخ انقضاي محصولات خود را روي بسته‌بندي چاپ مي‌کنند اين است که مصرف‌کنندگان از زمان فاسد شدن محصول آگاه شده و حتي‌المقدور تا پيش از سررسيد تاريخ انقضاء آن محصول را استفاده کنند. بعضي افراد بر طبق عادت در زمان خريد مواد غذايي بيشتر از نياز خود خريد مي‌کنند. گرچه خريد يک‌باره، راحت‌تر به نظر ميايد و ممکن است در وقت شما صرفه جويي کند اما در صورتي که گرفتار خريد مواد غذايي اضافه شويد، حتماً بخشي از آن‌ها هدر رفته و دچار ضرر مالي و اقتصادي خواهيد شد. براي کاهش دورريز مواد غذايي بهتر است قبل از مصرف تمام و کمال خريدهاي قبلي، مجدد به سراغ خريد مواد غذايي نرويد، ضمن اينکه اگر در بازه‌هاي زماني کوتاه‌تري به خريد برويد، نسبت به خريد مواد غذايي اضافي ايمن خواهيد بود. قبل از رفتن به خريد ابتدا يخچال و کابينت‌هاي خود را بررسي کرده و از مايحتاج خود ليست تهيه کنيد. به خودتان قول بدهيد که هيچ چيز اضافه‌اي که در ليست خريد وجود ندارد را نمي‌خريد. استفاده بهينه از باقيمانده غذاها هر وعده بعد از پايان مهماني، يا بعد از يک وعده غذايي که ميزان زيادي از آن باقيمانده است، مواد غذايي و خوراکيهاي مانده را در وعده هاي غذايي بگنجانيد و تا پيش از تمام شدن آنها غذاي جديدي نپزيد. البته براي کاهش دورريز مواد غذايي مي توانيد بعضي غذاها را منجمد کرده و داخل فريزر قرار دهيد تا بعد از چند روز دوباره در يک وعده غذايي مصرف کنيد. خلاقانه آشپزي کنيد براي کاهش دور ريز مواد غذايي بهتر است مواد غذايي اضافي را باهم مخلوط کنيد و يک ترکيب جديد مبتکرانه خلق کنيد. يا اينکه با ميو هاي رسيده که ممکن است به زودي دور ريختني شوند آب طعم دار(detox-water) درست کنيد که هم خوشمزه است و هم در سم زدايي از بدنتان تأثير دارد. براي مثال مي‌توانيد با باقيمانده‌ي مرغ يا استخوان‌هاي گوشت وعده شام يا ناهار، را با سبزي‌ها و آب بجوشانيد و يک سوپ خوشمزه تهيه کنيد. به درست کردن کمپوت و ترشي و مربا و مارمالاد در نکات قبلي نيز اشاره شد. حتي مي‌توانيد از باقيمانده شيرتان، پنير و ماست تهيه کنيد. اين يک توصيه اقتصادي و به‌صرفه است براي زماني که حجم زيادي شير خريده‌ايد که به زمان تاريخ انقضاي آن نزديک شده است . ميزان اشتها و مصرف مواد غذايي خود و خانواده تان را بشناسيد براي جلوگيري و کاهش دورريز مواد غذايي بايد بدانيد که چه چيزي را، به چه مقداري درست کنيد. تهيه غذا به ميزان اندازه و مورد نياز يک راه حل مناسب است. پرخوري معضل بيشتر افراد است. بنابراين حتما وعده‌هاي غذايي را در اندازه‌ي معقول و مناسب ميل کنيد. اين کار علاوه بر کمک به کاهش وزن، موجب کاهش اسراف هم مي‌شود. در رستوران و در حين سفارش هيجانزده نشويد «وقتي گرسنه هستيد به خريد نرويد ». در اين حالت ممکن است به جاي دو عدد نان که مورد مصرف معمول شما و خانواده‌تان است، شش عدد نان بخريد. در مورد رستوران و زمان سفارش غذا هم همينطور است. وقتي خيلي گرسنه هستيد و براي صرف وعده غذايي به رستوران رفته ايد، به يکباره چند نوع و مدل غذا را همزمان سفارش ندهيد. چون ممکن است بعد از اينکه چند لقمه نوش جان کرديد، از اين‌همه سفارش رنگارنگ پشيمان شويد. پيشنهاد ما اين است اگر هيجان‌زده و پرشور سفارش غذا داديد، باقيمانده غذايتان را نخورده روي ميز رها نکنيد و ميزتان را ترک نکنيد. مواد غذايي اضافي را بسته بندي کرده و با خود بياوريد. براي کاهش دورريز مواد غذايي آنچه باقيمانده است ر ا يا در يک وعده غذايي ديگر ميل کنيد، يا اينکه به فرد فقير يا يکي از کودکان کار که در خيابان مي‌بينيد بدهيد. يکي از بدترين تصوراتي که متأسفانه در بين عده زيادي از افراد جامعه رايج است اين است که اگر باقي‌مانده غذاي خود را از رستوران با خود به منزل ببريم يعني خساست به خرج داده‌ايم؛ در حالي که اگر بدانيم اين غذاي باقي مانده يک راست روانه سطل زباله مي‌شود و روزانه هزاران تن زباله تنها توسط رستوران‌ها توليد مي‌شود، دست از اين تصور اشتباه بر مي‌داريم. روي مواد غذايي که در داخل فريزر مي‌گذاريد، برچسب تاريخ بزنيد وقتي براي نگهداري مواد غذايي اضافي بخشي از مواد غذايي را منجمد مي‌کنيد و در فريزر نکهداري مي‌کنيد، بهتر است که روي آنها تاريخ روزي که در فريزر قرار مي‌هيد را ثبت کنيد. در زمان مصرف مواد غذايي اضافي فراموش نکنيد که اول آن‌دسته از مواد غذايي را انتخاب کنيد که تاريخ درج شده روي آنها قديمي تر است. باقيمانده مواد غذايي اضافي را براي پرندگان و گربه‌هاي خياباني بگذاريد مي‌توانيد براي جلوگيري از هدر رفت مواد غذايي و کاهش دورريز مواد غذايي، مواد غذايي اضافي را براي پرندگان و يا حيوانات خانگي در نظر بگيريد. مثلاً باقيمانده برنج و خميرهاي داخل نان و حتي نان‌هاي خشک شده را پودر کرده، و براي پرندگان بگذاريد. قسمت‌هاي اضافه مرغ و گوشت که قصد دور ريختن آن‌ها را داريد، براي سير شدن گربه‌ها بگذاريد. در اين صورت اول اينکه ناچار به نگهداري مواد غذايي اضافي نشديد، همچنين کار خدا پسندانه‌اي را انجام داده ايد. نتيجه گيري: در آخر اين نوشتار بايد ذکر کنيم که براي جلوگيري و کاهش دورريز مواد غذايي، بايد در خريد مواد غذايي، چگونگي نگهداري مواد غذايي واستفاده به‌جا و درست از مواد غذايي اضافي هوشمندانه و دلسوزانه عمل کنيم. چرا که به گزارش سازمان جهاني غذا؛ سالانه 375 کيلوگرم موادغذايي در ايران به ازاء هر شهروند، دور ريخته مي‌شود. در برخي منابع، کل دورريز غذاي کشور ما سالانه 35 ميليون تن برآورد شده که اين مقدار، چيزي معادل غذاي 15 ميليون نفر گرسنه است. و اين در حالي ست که با بالا رفتن قيمت‌ها، مواد غذايي حکم کيميا را پيداکرده‌اند و براي کاهش هزينه‌ها بايد به اندازه خريد کرد و در استفاده از مواد غذايي همه موارد را در نظر گرفت تا ميزان ضايعات به حداقل ممکن برسد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد