خانه داری را تحقیر نکنید‎!‎

اطلاعات/ کوچک‌تر که بودم همين که مي‌دانستم بعد از تمام شدن مدرسه، مادرم در خانه با غذايي گرم و لبخندي مادرانه منتظرم است و حضورش خانه را روشن کرده، دلم را گرم مي‌کرد.‏‎ ‎ گاهي همکلاسي‌هايي که مادر شاغل داشتند به ما که مادران‌مان خانه دار بودند، غبطه مي‌خوردند؛ با همان حال و هواي کودکانه و من قدر اين حال و هوا را مي‌دانستم. همه نگراني‌ام نبودنش بود و روزهايي که بيمار مي‌شد يا به هر دليلي خانه نبود که خيلي کم اتفاق مي‌افتاد. وقتي نبود خانه انگار تاريک تاريک بود. چراغ‌ها و نور آفتاب نبودنش را جبران نمي‌کردند. همه کارهايي که صبح تا شب در خانه مي‌کرد و از نگاه بازيگوش ما دور مي‌ماند،خانه را محل امني کرده بود که مي‌شد در آن نفس کشيد و خوش بود و بي دغدغه بچگي کرد. همه آن شست و شوها، غذا پختن‌ها، خانه تکاني‌ها و رسيدگي به گوشه گوشه خانه که حالا مي‌دانم چقدر سخت بود؛ دست تنها و بدون کمک.‏ وقتي در خبرها خواندم ارزش اقتصادي کار زنان خانه دار چندين ميليارد دلار است، ناخودآگاه اين جملات تايپ شدند تا شما هم در قدرشناسي از مادراني که عمرشان را بي مزد و بي چشمداشت در خانه‌ها گذراندند،شريک شويد. اين گزارش تقديم مي‌شود به همه مادران و زنان خانه دار و به مادري که هميشه قدر خانه دار بودنش را مي‌دانستم و هيچ وقت آرزو نکردم که شاغل باشد.‏‎ ‎ خانه داري هم شغل است؟‎!‎ «‎مگه چيکار داشتي صبح تا شب توي خونه؟» «کار خونه که چيزي نيست.يه روز بيا بيرون کار کن مي‌فهمي کار يعني چي!» «واسه چي خسته شدي؟ کار توي خونه هم خستگي داره مگه؟‎«‎ اين جمله‌ها را زنان خانه دار زياد مي‌شنوند. معمولا يا کارهاي مادر و زن خانه که صبح تا شبش را به رتق و فتق کردن امور زندگي گذرانده،براي اهالي خانه عادي مي‌شود و ديگر خبري از قدرشناسي نيست يا اين کارها را کوچک مي‌شمرند و به نظرشان کار سخت و مهمي به نظر نمي‌رسد.‏ تصوري که با واقعيت خانه داري کيلومترها فاصله دارد.حالا در تحقيقات مختلف مشخص شده که ارزش اقتصادي کارهاي روزمره خانه، ميلياردها دلار است حتي بيشتر از صنعت‎!‎ براساس آخرين تحقيقي که در اين زمينه منتشر شده، ارزش اقتصادي کار خانگي زنان خانه دار ايراني در سال ۲۰۰۹، ۲۶ ميليارد دلار و معادل ۶۹ر۸ درصد از توليد ناخالص داخلي غير نفتي کشور برآورد شده است.‏‎ ‎ اين تحقيق را دکتر محمود مسکوب پژوهشگر ايراني مرکز بين‌المللي مطالعات اجتماعي دانشگاه «اراسموس» در هلند انجام داده و حاصل ۱۲ هزار پرسشنامه است که درميان زنان شوهردار و خانه دار شهري ۱۵ سال به بالا در ۱۴ استان کشور توزيع شده.جالب اينجاست که زنان خانه دار يزدي با ۵ ساعت کار خانگي در روز کمترين ميزان و زنان اردبيلي با ۷ ساعت و نيم کار خانگي، بيشترين ميزان کار خانگي را در ميان زنان ايراني دارند.‏ دکتر مسکوب درباره اين تحقيق گفت: «اموري مانند نگهداري از بچه‌ها و آموزش آن‌ها، آشپزي و مرتب کردن خانه کارهايي هستند که بابت آن‌ها به زنان خانه دار پولي توسط مرد خانه يا دولت پرداخت نمي‌شود و آن‌ها به طور داوطلبانه يا اجباري به اين امور مشغولند. خدماتي مانند کارهاي خانگي که عمدتاً در همه جاي جهان توسط زنان انجام مي‌شود در توليد ناخالص داخلي محاسبه نمي‌شوند در صورتي که توليد در خانواده و در حوزه خصوصي نقش کليدي براي کارکردهاي بخش عمومي دارد.‏‎» به گفته اين پژوهشگر،براي محاسبه اين دسته از کارهاي غيرمزدي، فرض شد که اگر قرار باشد اين کار‌ها توسط کساني به جز زنان خانه دار انجام شود چه مقدار بايد هزينه شود.او مي‌گويد: «براي مثال با مراکز مختلف کلاس‌هاي خصوصي در استان‌هاي مختلف تماس گرفته شد و ميانگيني از هزينه معلم خصوصي محاسبه شد و يا در مورد ارزش‌گذاري ديگر کارهاي خانگي نيز با مراکز خدماتي که کارهاي داخل منزل را انجام مي‌دهند تماس گرفته شد و ميانگيني از دستمزدي که بابت کارهاي خانگي دريافت مي‌کنند تخمين زده شد و مبناي محاسبه براي ارزش گذاري اين دسته از فعاليت‌ها قرار گرفت.‏‎«‎ براساس اين تحقيق زنان ايراني به طور متوسط ۵ ساعت را در روز صرف کار خانگي، ۳۶ دقيقه صرف نگهداري از بچه، ۴ دقيقه صرف نگهداري از بزرگسالان و ۶ دقيقه در روز را صرف آموزش بچه‌ها مي‌کنند.‏ سخت‌تر از کار سنگين مردان در کارخانه‌ها‏ تحقيق مشابهي هم در مجلس و مرکز پژوهش‌ها انجام و کارهايي مثل نظافت روزانه منزل، نظافت کلي منزل، ظرفشويي، آشپزي، رسيدگي به درس بچه‌ها، گردش و تفريح بردن بچه‌ها، مراقبت از فرزندان هنگام بيماري، توجه به شستن و مرتب کردن لباس بچه‌ها، خريدهاي روزانه، تعميرات جزيي (تعويض لامپ، سرويس کولر و تعمير سشوار)، پذيرايي از مهمانان، جمع کردن ميز غذا يا سفره، و شستن سرويس‌هاي بهداشتي بررسي شد. نتيجه نشان مي‌داد زنان بار اصلي کارهاي خانه را بر دوش دارند.همان سال مجلس شوراي اسلامي خواستار محاسبه ارزش اقتصادي فعاليت‌هاي خانگي زنان شد و پيشنهاد داد که اين ارزش در توليد ناخالص داخلي محاسبه شود. همان زمان هم بود که مسئله بيمه زنان خانه دار مطرح شد که البته هنوز به جايي نرسيده است.‏‎ ‎ در تحقيق مرکز پژوهشها آمده بود که ارزش اقتصادي ساليانه کار خانگي زنان بر اساس حداقل دستمزد معادل ۱۹ ميليون و ۲۰۰ هزار ريال در سال است و با توجه به وجود ۱۷ ميليون و ۴۹۸ هزار و ۸۲۶ خانواده در کشور، ارزش اقتصادي کار زنان خانه‌دار در کل کشور بالغ بر ۳۳۶ هزار ميليارد ريال در سال مي‌‌شود که سهم آن در توليد ناخالص داخلي به قيمت‌هاي جاري ۷ر۱۶ درصد خواهد شد.‏ تحقيق ديگري که توسط جامعه شناسان ايراني انجام شده،نشان مي‌دهد حجم کار خانگي زنان خانه دار دو برابر کار سنگين مردان در کارخانه‌ها و صنايع است و سهم زنان در ارزش افزوده خدمات خانوار مانند نگهداري از فرزندان، کمک به آموزش فرزندان، تهيه غذا، تميز کردن منزل، خريد مايحتاج منزل، فعاليت صنايع دستي و تهيه و توليد فراورده‌هاي لبني و غذايي رقمي بالغ بر ۶۵ درصد است در حالي که مردان تامين کننده ۱۵ درصد اين ارزش افزوده بوده و باقيمانده مربوط به ساير اعضاي خانواده است.‏ تهيه غذا با ۵۸ درصد بالاترين سهم در کل ارزش افزوده خدمات خانوار را به خود اختصاص مي‌دهد. پس از آن شستشوي لباس و تميز کردن منزل ۳۶ر۴ درصد ارزش افزوده ايجاد شده را شامل مي‌شود اما در مجموع تعداد افراد خانواده از جمله عواملي است که کل ارزش افزوده توليدي ايجاد شده توسط زنان را تحت تاثير قرارمي دهد.‏‎ ‎ يک حساب سرانگشتي براي قدرداني شايد براي فهميدن ارزش کار يک زن خانه دار، تنها به تحقيقات مفصل نياز نداشته باشيم. فقط کافي است تصور کنيد زني که از صبح تا شب بي وقفه، بدون يک روز تعطيلي کارهايي مثل بچه داري، شست و شو و نظافت، پخت غذا،شستن لباس‌ها، خريد و مديريت اقتصادي خانه را برعهده دارد،چقدر کار مي‌کند. کاري که گاهي با بيماري يکي از اعضاي خانواده به نيمه شب‌ها هم کشيده مي‌شود.‏‎ ‎ اگر به هرکدام از اين کارها به عنوان حرفه نگاه کنيم و براي انجام هرکدام شخصي را استخدام کرده و دستمزد آن را محاسبه کنيم، شايد قضيه کمي فرق کند‎:‎ ‎ ‎پخت غذا: هفته‌اي حدود 200 هزار تومان‎ ‎ ‎ ‎تميز کردن خانه:هفته‌اي حدود 70 هزار تومان‎ ‎ مراقبت از کودک:با در نظر گرفتن هزينه نگهداري در مهدهاي کودک،ماهانه حدود 600 هزار تومان.‏ رانندگي:هزينه هر سرويس استفاده از خودرو براي کار منزل حدود 20 هزار تومان.‏ نگهداري گل و گياه در خانه: هفته‌اي حدود 60 هزار تومان.‏ در کنار اينها کارهاي ريز و درشت ديگر مثل پذيرايي از ميهمان‌ها يا کارهاي سالانه و سختي مانند خانه تکاني را هم در نظر بگيريد و با يک حساب سرانگشتي متوجه شويد کار مادرها و زنان خانه دار هر ماه چقدر به صرفه جويي و اقتصاد خانواده کمک مي‌کند.زناني که نه مزدي مي‌گيرند،نه بيمه‌شان که سال‌هاست از آن صحبت مي‌شود به نتيجه‌اي رسيده، نه امنيت خاطر کاملي دارند و نه حتي از آنها آنطور که شايسته اش هستند قدرداني مي‌شود. يادتان باشد از اين به بعد با نگاه تازه‌اي به دست‌ها و کارهاي مادر و همسران تان نگاه کنيد. اين کارها ديگر نبايد به نظرتان ساده، بيهوده و بي‌دردسر باشند‎!‎ ‎ ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد