فوت و فن/ کاکتوسها از گياهاني هستند که بيعلاقهترين افراد هم حداقل يک يا دو عدد از آنها را در خانه دارند. اگر چه تنوع اين گياهان بسيار بالا است اما تعدادي از گونههاي آنها محبوبتر هستند و بيشتر در خانههاي ما يافت ميشوند. امروز نگهداري از اين گونهها را ميآموزيم!
همانطور که ميدانيد در واقع همه کاکتوسها به عنوان ساکولنت در نظر گرفته ميشوند! پس ساکولنتها طبقه اساسي و اصلي هستند، و کاکتوسها زير گروه اين طبقه هستند. پس در واقع فرقي بين اين دو اسم، “کاکتوس” و “ساکولنت” نيست.
چون تنوع کاکتوسها يا همان ساکولنتها بسيار زياد است، در اين مطلب تنها به روش پرورش کاکتوسهاي بدون تيغي که در خيلي از خانهها ديده ميشوند ميپردازيم.
اشوريا
اين ساکولنت محبوب ظاهري مانند گل رز دارد و در رنگهاي مختلفي قابل يافت است و گاهي با گل هاي خيره کننداش شما را مجذوب ميکند! علاوه بر گونههاي اصلي، گونههاي جديدي از آن تنها به خاطر رنگ خاص شاخسار به وجود آمده اند. اشوريا يکي از اعضاي خانواده کراسولا است پس نگهداري از آن مانند ديگر کراسولاها است.
اين گياه به مکاني با آفتاب مستقيم نياز دارد، پس يک پنجره رو به جنوب و يا غرب بهترين مکان براي قرار دادن آن است. اگر خانهاي بسيار تاريک داريد ممکن است بخواهيد از پرورش اشوريا صرف نظر کنيد. گياه را در طول فصل رشد، بهار و تابستان، به خوبي آبياري کنيد. در زمستان آبياري را به ماهي يک بار کاهش دهيد. قبل از آبياري مطمئن شويد سوراخهاي زهکش گلدان باز و به اندازه کافي هستند. اشوريا در تابستان دمايي متعادل را دوست دارد. در زمستان ميتواند دماهاي اندکي خنک را تحمل کند. خاک ساکولنتي با زهکشي خوب و پي اچي در حدود ۶ (اندکي اسيدي) خاکي ايده آل براي کاشت اشوريا است. گياه را در طول فصل رشد با کودهاي مايعي که حاوي تمامي عناصر مورد نياز گياه هستند، کود دهي کنيد. اکثر اشورياها ميتوانند به راحتي از طريق قلمه برگ تکثير شوند.
نعل اسبي
اين کاکتوس که از خانواده افوربياها است گونههاي بسيار زيادي دارد. مانند بقيه افوربياها کاکتوس نعل اسبي ريشههاي سفيد شيري و شيرابهاي دارد که در صورت تماس با پوست باعث سوزش و احساس بد در آن قسمت از پوست، ميشود.
کاکتوس نعل اسبي به مکاني روشن با نور مستقيم نياز دارد. پس بر خلاف تعدادي از گياهان آپارتماني، ميتواند در معرض نور مستقيم خورشيد باشد و به خوبي به رشدش ادامه دهد. پنجرههاي جنوبي يا پنجرههاي آفتاب گير بهترين مکان براي قرار دادن اين کاکتوس است. نعل اسبي را در فصل بهار و تابستان، در واقع فصول رشد گياه، به صورت منظم آبياري کنيد. در فصل زمستان آبياري را کاهش دهيد و کاکتوستان را هر ۱ ماه آبياري کنيد. در طول تابستان دماي متوسط و معتدل را دوست دارد و در زمستان مقدار کمي سرما را ميتواند تحمل کند. در طول زمستان گياه را از معرض بادهاي سرد و يا وسايل گرم کننده مصنوعي، مانند بخاري و شوفاژ و …، دور نگه داريد. براي کاکتوس نعل اسبيتان خاک مناسب کاکتوس با زهکشي خوب فراهم کنيد. اگر فکر ميکنيد خاکي که تهيه کرده ايد سنگين است و زهکشي خوبي ندارد، مقداري سنگ ريزه به آن اضافه کنيد. پي اچ خاک بايد در حدود ۶ باشد (اندکي اسيدي). در ابتداي فصل رشد (بهار) گياه را با کودهايي که مواد غذايي را به تدريج آزاد ميکنند و در اختيار گياه قرار ميدهند کود دهي کنيد. يک روش ديگر کود دهي با کودهاي مايع است. گياه را به صورت هفتگي با کودهاي مايع ضعيفي که حاوي تمامي عناصر مورد نياز گياه هستند کود دهي کنيد. کاکتوسهاي جوان را با کودهايي که درصد نيتروژن بالايي دارند کود دهي نکنيد. کاکتوس نعل اسبي به آساني از طريق قلمه تکثير ميشود.
کلاه اسقف (استررفينوم)
کاکتوس استررفيتوم يا کلاه اسقف به خاطر شکل هندسياش اين نام را گرفته. کاکتوس کلاه اسقف به خاطر عادت گل دهي که دارد، محبوبيتي بيشتر از بقيه کاکتوسهاي خانگي يافته است.
اين کاکتوس عاشق آفتاب است و به مکاني با نور مستقيم نياز دارد. استررفيتوم به حداقل چند ساعت آفتاب مستقيم در روز نياز دارد. کلاه اسقف به خاک و شرايطي خشک نياز دارد. کاکتوس را در تابستان تک و توک آبياري کنيد و در زمستان آبياري را قطع کنيد. گياه در طول فصل رشدش به آبياري کمي نياز دارد. استررفيتوم در طول تابستان به آب و هوايي گرم نياز دارد و در زمستان دماهاي کمتر را تحمل ميکند. خاک کاکتوس معمولي که در فروشگاهها و گلفروشيها موجود است، براي کلاه اسقف هم مناسب است. بهتر است که خاکي که تهيه ميکنيد حاوي مقداري پيت و اندکي لومي باشد. کاکتوس کلاه اسقف به وسيله کاشت دانه تکثير ميشود.
کراسولا خرفه (گياه يشم)
کراسولا را شايد بتوان يکي از محبوب ترين ساکولنتها ناميد. گونههاي کراسولا درخواست کمي از صاحبانشان دارند.
گياه به مکاني با نور زياد نياز دارد. پس اگر خانهاي تاريک داريد از نگهداري کراسولا منصرف شويد! در طول فصل بهار و تابستان گياه را به خوبي آبياري کنيد. در طول فصل زمستان آبياري را به تدريج کاهش دهيد تا به ماهي يک بار برسد. کراسولا در طول فصول گرم سال به دمايي متعادل نياز دارد. گياه ميتواند در طول فصل زمستان دماهاي پايين تر را هم تحمل کند. گياه به خاک مخصوص ساکولنت با زهکشي خوب نياز دارد. پي اچ ايده آل خاک براي کراسولا در حدود ۶ است (اندکي اسيدي). به هر روشي که گياه را کود دهي ميکنيد فرقي ندارد تنها به خاطر داشته باشيد براي تغذيه گياهان بزرگ تر، از يک چهارم غلظت گفته شده روي بسته کود استفاده کنيد و گياهان جوان را با کودهايي که درصد نيتروژن کمتري دارند کود دهي کنيد. کراسولا به راحت بودن تکثيرش شناخته شده است. گياه را ميتوان به راحتي از طريق قلمه برگ تکثير کرد.
نيزه آفريقايي
سانسوريا نيزه آفريقايي نام اين گياه عجيب است که به تازگي بسيار پر طرفدار شده. سانسوريا نيزه آفريقايي دوام و راحتي نگهدرايي شبيه گياه شمشيري (سانسوريا شمشيري) دارد و نيازهايي مانند گياه بامبو! گياه متشکل از شاخههاي استوانهاي شکل و نيزه مانندي است که ميتوانند به هم بافته شوند و يا به حالت طبيعي بادبزن مانند خود بمانند.
سانسوريا نيزه آفريقايي به مکاني با نور زياد و غير مستقيم نياز دارد. به نور زياد مقاوم است و در عين حال کم نوري را هم تحمل مي کند اما نور بيشتر را ترجيح مي دهد. اين گياه به شرايط کم آبي بسيار مقاوم است. در زمستان هر ماه و يا کمتر گياه را آبياري کنيد. و در تابستان هر يک هفته در ميان و يا کمتر آبياري را انجام دهيد. اين گياه خشکي را بهتر از شرايط مرطوب بودن خاک تحمل ميکند. در طول فصل توليد مثل گياه را هر هفته ۱ بار آبياري کنيد. سانسوريا نيزه آفريقايي رطوبت را دوست دارد و در هوايي با رطوبت ۷۰ تا ۹۰ درصد، بهترين رشد را دارد. برا ي تامين رطوبت گياه از اسپري آب مقطر بر روي شاخسار يا زير گلداني حاوي سنگريزه استفاده کنيد. نيزه آفريقايي گرما را دوست دارد. دماي مطلوب سانسوريا ۱۸ درجه سانتي گراد است، با اين حال سرما را هم به خوبي تحمل ميکند. براي کاشت نيزه آفريقايي از خاکي با زهکشي خوب استفاده کنيد. خاکهاي آمادهاي که مخصوص کاکتوس هستند هم انتخاب خوبي است. ميتوانيد به اين خاکها مقداري ماسه و ريگ هم اضافه کنيد. سانسوريا نيزه آفريقايي را ميتوان از طريق تقسيم برگ تکثير کرد، اما به دليل سخت بودن اين روش و احتمال خراب شدن برگها، بهتر است از تقسيم برگ منصرف شويد و گياه جديدي تهيه کنيد.
ساکولنت ليتوپس ( ساکولنت صخرهاي)
ساکولنت ليتوپس ظاهر غير معمولي دارد که درست مانند سنگريزه است. زادگاه اين گياه عجيب در جنوب آفريقا است. برگها بسيار گوشتالود هستند و تعداد آنها بستگي به گونه ليتوپس دارد. بعضي از گونههاي ليتوپس تنها يک جفت برگ دارند، بدون نشانهاي از ظهور برگهاي جديد! اما برخي ديگر تعداد بيشتري برگ به نمايش ميگذارند.
کاکتوس سنگي در مکاني روشن با نور مستقيم بهترين رشد را دارد پس تا جايي که امکان دارد براي گياه نور فراهم کنيد. اگر نور به اندازه کافي نباشد گياه برگهايي دراز با طرحهاي رنگ و رو رفته توليد ميکند. اگر در خانه آفتاب نداريد از پرورش آن خود داري کنيد. ليتوپس چرخه آبياري معيني در طول سال دارد که بايد کاملا از آن پيروي کنيد. در فصل تابستان که گياه درحال استراحت است، اگر برگها در حال چروکيده شدن هستند، اشکالي ندارد که گياه را اندکي آبياري کنيد. اما در کل گياه در طول تابستان و زمستان نبايد آبياري شود. در بين دو آبياري اجازه دهيد خاک گياه خشک شود. در هنگام ظهور برگهاي جديد آبياري را متوقف کنيد تا برگها خوب توسعه يابند سپس دوباره آبياري را انجام دهيد. در تابستان هواي گرم را دوست دارد (دماي معمول خانه مناسب است) و دماهاي کمتر در فصل زمستان را تحمل ميکند. براي کاشت ليتوپس از خاک کاکتوس يا مخلوطهاي خاکي با زهکشي خوب با مقداري شن استفاده کنيد. اين گياه نياز به کود دهي ندارد! ليتوپس عموما از طريق دانهاش تکثير ميشود و دو تا سه سال طول ميکشد تا گياه بالغ شود و گل دهد.
غورهاي (رشته مرواريد)
اين ساکولنت را به سرعت از روي برگهايش خواهيد شناخت. در صورتي که ساقهها را کوتاه نکنيد به درازاي ۶۰ سانتي متر هم ميرسند!
ساکولنت غورهاي به مکاني روشن با چند ساعت آفتاب مستقيم نياز دارد. در طول فصل رشد گياه، بهار و تابستان، خاک گلدان آن را همواره اندکي مرطوب نگه داريد. با فرا رسيدن زمستان، آبياري را کاهش دهيد. اگر برگهاي کروي گياه شروع به پهن شدن کردن، اين نشانه آن است که گياه به اندازه کافي آب نخورده و به آب بيشتري نياز دارد. گياه از بهار تا پاييز به هواي نسبتا گرمي نياز دارد. ساکولنت غورهاي در طول زمستان دماهاي خنک تري احتياج دارد. هر گونه خاک کاکتوسي که در بازار موجود است، براي کاشت ساکولنت غورهاي مناسب خواهد بود اما بهتر است از خاکهاي شني استفاده شود. گياه را در طول فصل رشد به صورت ۲ هفته يک بار با کودهاي مايعي که حاوي تمامي عناصر مورد نياز گياه هستند، کود دهي کنيد. محلولي کودي، با نصف غلظت گفته شده روي بسته کود، براي تغذيه گياه درست کنيد. در طول دوره استراحت، گياه هر ۶ هفته يک بار نياز به تغذيه دارد. ساکولنت غورهاي به راحتي از طريق قلمه ساقه قابل تکثير است.
هاورتيا گورخري
جذابيت اين گياه به خاطر نوارهاي سفيد روي برگهاي سوزني سبز تيره آن است، که ظاهر متفاوتي به آن داده. درست مانند بقيه ساکولنتها اين گياه هم نور زياد را دوست دارد.
هاورتيا گورخري به مکاني روشن با نور زياد اما غير مستقيم نياز دارد. اين گياه از آفتاب شديد و مستقيم بيزار است. در کل شرايط نوريي مانند بقيه ساکولنتها ميخواهد. اگر برگهاي گياهتان به رنگ سفيد يا زرد درآمد، اين نشانه زياد بودن نور محيط است. گياه را به مکاني با نور غير مستقيم منتقل کنيد. در طول فصل تابستان به آبياري منظم و سخاوتمندانه نياز دارد! براي آبياري مجدد گياه در اين فصل ابتدا اجازه دهيد خاک اندکي خشک شود و سپس آبياري را انجام دهيد. در فصل زمستان آبياري را کاهش دهيد. يک نکته! هيچ وقت اجازه ندهيد آب در بين برگها جمع شود چرا که باعث پوسيدگي آنها و ابتلاي گياه به بيماريهاي قارچي ميشود. به سرماي بيش از حد حساس است. گياه را از معرض باد و هواي سرد دور نگه داريد. براي هاورتيا گورخري از خاک کاکتوس استفاده کنيد و يا از خاکي داراي زهکشي بسيار خوب که مقداري شن هم داشته باشد براي کاشت آن استفاده کنيد. گياه را در فصل تابستان (فصل رشد) با محلولها و يا کودهاي جامدي که مخصوص کاکتوس است کود دهي کنيد. کود دهي هاورتيا را ضعيف انجام دهيد. هاورتيا را در طول فصل زمستان کود دهي نکنيد. با کاشت گياهچههاي هاورتياتان آن را تکثير کنيد.
بازار