نحوه شستشو و نگهداری پارچه ترمه

رابين/ تمدن چند هزار ساله ايران، ميراث ماندگار بسياري براي مردم اين کشور کهن به يادگار گذاشته که مجموعه اين ميراث، هويت تاريخي و ملي ما را تشکيل مي‌دهد. اين ميراث مظاهر و جلوه‌هاي متنوع و متعددي دارد که هر يک از آنها به نحوي گذشته درخشان و تمدن باستاني اين مرز و بوم را بازگو مي‌کند. صنايع‌دستي به عنوان زير مجموعه هنرهاي سنتي ايران از گذشته دور تا به امروز جايگاه ويژه‌اي در فرهنگ بومي و معنوي سرزمين ما داشته است. در ميان هنرهاي ايران، بافندگي از زمان‌هاي بسيار قديم مقام مخصوصي داشته است. هنر نساجي سنتي از جمله صنايعي است که از قدمت طولاني برخوردار است. از ورود اسلام به ايران تا حاکميت سلسله صفويه، صنعت بافندگي در ايران همواره سير متناوبي به خود ديد و گهگاهي دچار تنش شد. اين صنعت تنها در دوره ديلميان و سلجوقيان به پيشرفت‌هايي دست پيدا کرد وليکن در دوره صفويه بود که صنايع‌دستي و به ويژه بافندگي به اوج شکوفايي خود رسيد. يکي از بافته‌هاي ايراني، ترمه است که در ايران و کشمير با مهارت فراوان و ذوق و خلاقيت بافته شده و در شهرهاي مختلف ايران بخصوص يزد، کرمان و اصفهان به صورت سنتي و مدرن توليد مي‌شده است. در زمان‌هاي قديم ترمه همانند فرش با دست بافته شده ولي امروزه به صورت نيمه صنعتي بافته مي‌شود. ترمه ايران در کل جهان معروف است، به صورتي که هر ترمه داراي شناسنامه بوده و بر روي هر قواره، نام کارخانه، بافنده و سال بافت نيز بافته مي‌شود. در مورد زادگاه ترمه بين محققين اختلاف نظر وجود دارد. گروهي بر اين عقيده هستند که ترمه ابتدا از کشمير آغاز و سپس به ايران راه يافته است. اما برخي ديگر معتقدند، ايرانيان مبتکر بافت ترمه بوده‌اند. شواهد نشان مي‌دهد، شيوه‌هاي توليد ترمه کشمير در رنگ‌آميزي و نقوش به شدت متأثر از هنر پارچه‌بافي ايرانيان در عصر صفويه بوده و تنها مزيتي که ترمه‌هاي کشميري به توليدات ايراني داشته‌اند، مرغوبيت در مواد اوليه مورد استفاده بافندگان کشميري بوده است. مواد اوليه بافت ترمه از پشم و کرک نوعي بز کوهي در هيماليا بوده که در ارتفاعات ۳ هزار متري هيماليا مي‌زيسته است و چون در آن دوران ايرانيان در تهيه اين نوع کرک با مشکل مواجه مي‌شدند به اجبار از پشم بهره گرفتند. ترمه ايراني پارچه‌اي ظريف و گران‌بهاست، که امروزه از کرک، پشم و يا ابريشم طبيعي و با بهره‌گيري از نخ ويسکوز (ابريشم مصنوعي) مورد استفاده قرار مي‌گيرد. طرح‌هاي اين پارچه اصيل و سنتي بوده و به کمک دستگاه‌هاي بافندگي از نوع ساده يا ژاکارد بافته مي‌شود. جنس تار به کار رفته در اين پارچه، پلي‌استر و جنس پود ابريشم است، به نحوي که پود در پشت ‌پارچه به صورت متراکم قابل مشاهده است. نخ‌ها با رنگ‌هاي گياهي و مواد طبيعي و بيشتر به رنگ‌هاي عنابي، قرمز روشن، سبز، نارنجي و سياه است. طرح‌هايي که در ترمه بيشتر کاربرد دارد بته‌جقه، بته‌خرقه، شاخ گوزني، بته بادامي، بته سروي، راه راه، اميري و… هستند. پارچه ترمه به سبب بافت متراکم از مقاومت نسبي مطلوبي برخوردار است و از آن به عنوان پرده ، بقچه، روميزي، جانماز، تزيين انواع لباس، کيف و پشتي و… بهره مي‌گيرند. از انواع ترمه‌هاي ايران و کشمير، شال راه‌راه، شال چارقد، شال محرمات، شال زمردي، شال اميري، شال اتابکي، شال يزد، شال کرمان است. فرآورده‌هاي نساجي سنتي در ايران از ديرباز همواره بخشي از نيازهاي مصرفي و هنري جامعه ما را تامين کرده است. اين هنر محملي براي ميراث فرهنگي و هنري اين مرز و بوم است که ريشه در اعتقادات مذهبي و باورهاي قومي و خلاقيت استادکاران ايراني دارد. شستن پارچه‌هاي گران قيمت و قديمي: – پارچه ترمه به سبب بافت منحصر به فرد خود و به دليل تراکم زياد پودهايش از يک مقاومت نسبي مطلوب برخوردار است. با اين وجود، نور و رطوبت از مهمترين عوامل آسيب ترمه هستند، چرا که قسمت‌هاي سياه آن در برابر نور و حرارت حساس‌تر از بقيه قسمت‌ها بوده و به راحتي آن‌ها را جذب مي‌کند. – تا آنجا که ممکن است از شست و شوي پارچه گران‌قيمت دست‌دوزي شده ترمه يا مخمل خودداري کنيد. – براي شست وشوي پارچه‌هاي دست‌دوزي حتماً بايد از ثبات رنگ نخ‌ها و يا خود پارچه اطمينان حاصل کنيد. براي اين کار يک پارچه نخي سفيد رنگ را مرطوب کرده، به آرامي ‌به پشت پارچه يا دوخت بکشيد، در صورتي که رنگ پارچه و نخ کار ثابت بود اثري روي پارچه سفيد نمي‌گذارد، در غير اين صورت از شستن آن صرف نظر کنيد. – براي شست وشوي دست دوزي‌ها هرگز آنها را چنگ نزنيد و از مواد پاک کننده مانند آب ژاول ، کلر و ديگر مواد سفيدکننده استفاده نکنيد. – اغلب پرده‌ها، روميزي و تابلوهايي که در آنها دوخت‌هاي سنتي به کار رفته است به مرور ايام گرد و غبار مي‌گيرند که اين امر از جلوه کار کم مي‌کند. براي تميز کردن اين پارچه‌ها ابتدا پارچه موردنظر را در هواي آزاد آويزان کرده، به آرامي ‌ضرباتي با چوب به پشت آن بزنيد تا گرد و غبار موجود از آن کاملاً زدوده شود، سپس پارچه را بدون آنکه مچاله يا تا کنيد در آب ولرم فرو ببريد، اين عمل را تا آنجا ادامه دهيد که آب تميز و صافي از آن خارج شود. بعد آن را درون حوله‌اي لوله کنيد تا آب اضافي‌ آن خوب گرفته شود. اگر لازم باشد از دو يا سه حوله مي‌توانيد براي اين کار استفاده کنيد، سپس پارچه را درمعرض هواي آزاد قرار دهيد تا خشک شود. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد