چطور/ کاشت توت فرنگي در خانه چه بهمنظور خوردن باشد و چه بهعنوان گياه تزئيني، تا ۵ سال توتهاي قرمز و قشنگ فراواني برايتان به ارمغان ميآورد. انواع توتفرنگي بهندرت از هسته رشد ميکنند. براي کاشت توت فرنگي در خانه بايد نشا يا ساقهٔ روندهٔ آن را بخريد؛ بعد آن را در باغچه يا جاي مناسبي بکاريد تا سال آينده محصول خوشمزهاي به دست بياوريد. در ادامه راهنماي گامبهگام کاشت توت فرنگي در خانه را برايتان آماده کردهايم.
انواع نشاء توت فرنگي، نشاي مناسب انتخاب کنيد
۱. از فروشگاه يا باغهاي فروشنده، نشا يا ساقهٔ روندهٔ توتفرنگي خريداري کنيد
ميتوانيد نشاي توتفرنگي، يا ساقهٔ روندهٔ آن را از فروشگاههاي تجهيزات و ادوات کشاورزي و باغداري و يا باغهايي خريداري کنيد که اين نشاها و ساقهها را ميفروشند.
نشا، گياه کوچکي است که قسمتي از دورهٔ رشد خود را گذرانده است. گاهي اوقات در همان سالي که نشا را ميکاريد، ميتوانيد توتفرنگي برداشت کنيد، اما گاهي اوقات هم بايد يک سالي صبر کنيد تا برداشت خوبي داشته باشيد.
ساقههاي رونده معمولا انتخاب ارزانتري هستند. ساقههاي رونده، قسمتي از گياه هستند که آن را از بوتهٔ مادر جدا ميکنند. پرورش اين ساقهها و برداشت توتفرنگي از آنها، زمان بيشتري ميبرد.
۲. اگر سالي يک برداشت حسابي ميخواهيد، توتفرنگي بهاره تهيه کنيد
رقم بهارهٔ توتفرنگي، بيشترين محصول را برايتان به ارمغان ميآورد، اما فقط سالي يکبار و آن هم در فصل بهار توتفرنگي ميدهد. اگر هدفتان از کاشت توت فرنگي در خانه ذخيره يا فريزري کردن آن است، اين رقم را تهيه کنيد.
چند گونه توتفرنگي بهاره وجود دارد. ارليگلو (Earliglow)، سنکا (Seneca) و آلاستار (Allstar) از اين گونهها هستند. از فروشگاه مربوطه يا متخصصين کاشت توتفرنگي، بپرسيد که کدام نوع براي کاشت توت فرنگي در خانه در محل زندگي شما مناسبتر است.
۳. اگر سالي دو برداشت متوسط ميخواهيد، توتفرنگي چهارفصل يا هميشهبار تهيه کنيد
اين گياه در فصلهاي بهار و پاييز محصول متوسطي ميدهد. در واقع طي سال دو بار برداشت داريد، اما مقدار نهايي محصول کمتر از رقم بهاره است.
اِورسوييت (EverSweet) و اُزارک بيوتي (Ozark Beauty) گونههاي توتفرنگي چهارفصل يا هميشهبار هستند.
۴. اگر در طول سال محصول ميخواهيد، توتفرنگي روز خنثي تهيه کنيد
اين گياه در طول سال و تا وقتي دماي هوا بين ۲ تا ۲۹ سانتيگراد باشد، محصول ميدهد، اما مقدار برداشت بسيار اندک است.
گونههاي روز خنثي شامل تراياستار (Tristar) و تريبيوت (Tribute) هستند.
کاشت توت فرنگي در خانه و باغچه
۱. نقطهٔ آفتابگيري را در باغ يا باغچهتان انتخاب کنيد که آب بهراحتي در آن جريان داشته باشد
براي کاشت توت فرنگي در خانه جايي پيدا کنيد که بوتههاي توتفرنگي بتوانند هر روز ۶ تا ۱۰ ساعت نور مستقيم خورشيد دريافت کنند. خاک اين قسمت بايد آب را هم بهراحتي جذب کند. از جاهايي که آب در آنها ميايستد، پرهيز کنيد.
براي امتحان جذب آب در خاک، چالهاي ۳۰ سانتيمتري حفر کرده و آن را پر از آب کنيد. روز بعد دوباره آن را پر از آب کنيد و ببينيد جذب آب چقدر طول ميکشد. در هر ساعت بايد ۲٫۵ تا ۷٫۶ سانتيمتر آب جذب شود.
توتفرنگي را در جايي نکاريد که طي ۴ سال گذشته گوجهفرنگي، سيبزميني، فلفل يا بادمجان کاشتهايد، چون ممکن است قارچ به بوتههاي توتفرنگي سرايت کند.
۲. دنبال خاکي باشيد که pH آن بين ۵٫۵ تا ۶٫۵ باشد
از فروشگاههاي تجهيزات و نهادههاي کشاورزي، يک کيت تست خاک تهيه کنيد. دستورالعمل روي کيت را مطالعه کنيد. خاک بايد کمي اسيدي باشد.
اگر pH خاک مناسب نباشد، بايد آن را اصلاح کنيد. اگر pH خيلي پايين است، آهک يا سنگآهک دولوميتي (Dolomitic Limestone)، و اگر pH خيلي بالاست، گوگرد يا پيت ماس (Peat Moss) به آن اضافه کنيد.
۳. توتفرنگيها را پس از آخرين يخبندان اسفند يا فروردين بکاريد
به محض اينکه زمين ديگر يخزده نبود، و انتظار يخبندان ديگري هم نميکشيد، ميتوانيد توتفرنگيها را بکاريد. بسته به محل زندگيتان، ماههاي اسفند و فروردين معمولا مناسب اين کار هستند.
خاک بايد طوري باشد که با يک بيلچه بهراحتي آن را حفر کنيد. اگر زمين هنوز سفت است، چند هفتهاي صبر کنيد.
خاک بايد خشک باشد. اگر هنوز باران ميبارد، چند روزي براي کاشت توتفرنگيها صبر کنيد.
۴. چالهاي حفر کنيد که عمق و عرض آن براي ريشهها کافي باشد
چاله معمولا بسته به اينکه ريشهها چقدر طول دارند، بايد بين ۱۰ تا ۲۰ سانتيمتر عمق داشته باشد. اگر توتفرنگي را در گلدان ميکاريد، گلداني انتخاب کنيد که بهاندازهٔ همان چاله عمق داشته باشد.
۵. توتفرنگي را از گلدان به چاله منتقل کنيد
توتفرنگي را از گلدان دربياوريد. مراقب باشيد به ريشههايش دست نخورد. ريشهها را در خاک بگذاريد. اطراف ريشه را با خاک پر کنيد، طوري که سر ريشهها را کاملا بگيرد. فورا به گياه آب بدهيد.
فقط ريشهها را با خاک بپوشانيد. قسمتهاي سبز گياه بايد بالاي خاک بمانند.
۶. بين توتفرنگيها ۵۱ سانتيمتر فاصله بگذاريد
اگر بيشتر از يک رديف توتفرنگي داريد، بين رديفها هم ۱٫۲ متر فاصله بگذاريد. اين فاصله به گياه فضاي رشد و نمو ميدهد.
کاشت توت فرنگي در خانه و گلدان
۱. گلدان بزرگي تهيه کنيد که ته آن سوراخ داشته باشد
گلدان موردنظر بايد ۴۱ تا ۴۶ سانتيمتر قطر داشته باشيد تا گياه بهراحتي رشد کند. سوراخهاي کف اين گلدان هم باعث ميشود آبِ خاک کشيده شود.
۲. کف گلدان را با تکههاي سنگ يا تکههاي شکستهٔ سفال پر کنيد
حدود يکسوم گلدان را با سنگ يا سفال پر کنيد تا آب بهراحتي از آن خارج شود. توتفرنگي ريشههاي کوچکي دارد، بنابراين لازم نيست همهٔ گلدان را با خاک پر کنيد.
اين باعث ميشود گلدان وزن کمتري هم داشته باشد و جابهجايياش راحتتر ميشود.
۳. بقيهٔ فضا را با خاک گلدان پر کنيد
از خاک گلدان چندمنظوره با pH بين ۵٫۵ تا ۶٫۵ استفاده کنيد. براي کاشت توتفرنگيها در گلدان، فضاي کافي در نظر بگيريد. اگر تمايل داشتيد، ميتوانيد براي تقويت خاک، از کمپوست هم استفاده کنيد.
معمولا pH خاک را روي بستهٔ خاک گلدان مينويسند.
۴. توتفرنگيها را به داخل گلدان منتقل کنيد
گياه را از گلدان اصلياش خارج کنيد. خاک اطراف ريشهها را با دست و بهآرامي تکان بدهيد تا بريزد، اما به ريشهها دست نزنيد. گياه را داخل گلدان بگذاريد. آنقدر خاک بريزيد که سر ريشهها را بپوشاند.
تاج گياه يا همان قسمتهاي سبزرنگ بايد بالاي خاک بمانند. فقط ريشهها را داخل خاک قرار بدهيد.
اگر از آن گلدانهاي خيلي بزرگي داريد که چند گياه مختلف در آن ميکاريد، توتفرنگيها را با فاصلهٔ ۲۵ تا ۳۰ سانتيمتري بکاريد.
۵. گلدانها را در جاي آفتابگير بگذاريد
توتفرنگي بايد هر روز ۶ تا ۱۰ ساعت نور مستقيم خورشيد را دريافت کند. گلدانها را در بالکن، ايوان خانه، يا باغچه بگذاريد تا نور کافي دريافت کنند. در طول زمستان ميتوانيد گلدانها را داخل خانه بگذاريد، البته آنها را جايي بگذاريد که آفتاب بگيرند.
اگر توتفرنگيها داخل خانه آفتاب کافي نميگيرند، از نورهاي مصنوعي يا لامپ رشد گياه استفاده کنيد.
کاشت توت فرنگي در خانه و نگهداري از آن
۱. توتفرنگي را بهطور مرتب آب بدهيد
هر هفته حدود ۲٫۵ سانتيمتر به توتفرنگي آب بدهيد. به پايهٔ گياه آب بدهيد و روي ميوهها و برگهاي آن آب نريزيد، چون ممکن است باعث رشد قارچ يا پوسيدگي شود.
براي هر ۲٫۴ متر بوتهٔ توتفرنگي، حدود ۱۹ ليتر آب احتياج است. البته اين خيلي حدودي، و فقط براي به دست آوردن تخميني کلي از آب موردنياز است.
۲. در فصل پاييز براي محافظت از ريشهها در برابر يخزدگي، خاکپوش اضافه کنيد
خاکپوش يا مالچ (Mulch) را دوروبَر پايهٔ گياه بپاشيد تا ريشهها يخ نزنند. از کاه، خاکاره، و برگ يا پوست گياهان ميتوانيد بهعنوان خاکپوش طبيعي استفاده کنيد. خاکپوشها را در فصل بهار برداريد و آنها را بين رديفهاي توتفرنگي بپاشيد تا جلوي رشد علفهاي هرز را بگيرد.
۳. علفهاي هرز دوروبَر گياه را بچينيد
علفهاي هرز، بوتههاي توتفرنگي، بهويژه تازهها را سريع در بر ميگيرند. هفتهاي يکبار علفهاي هرز را بررسي کنيد. آنها را با دست بکَنيد، و ريشههايشان را هم حتما دربياوريد. از کجبيل هم ميتوانيد براي درآوردن علفهاي هرز بين رديفهاي توتفرنگي استفاده کنيد.
۴. اولين گلها را بچينيد
اولين گلهايي را که درميآيند بچينيد. با اين کار، به بوتهٔ توتفرنگي فرصت ميدهيد بيشتر رشد کند. با استفاده از قيچي باغباني ميتوانيد گلها را بچينيد.
براي توتفرنگي بهاره، سال اول همهٔ گلها را بچينيد تا سال بعد محصول بگيريد. اما سال بعد، گلها را نچينيد.
براي توتفرنگيهاي روز خنثي و هميشهبار، تا انتهاي بهار گلها را بچينيد. اما بعد از آن بگذاريد گلها رشد کنند تا در فصل پاييز محصول بدهند.
۵. با آفتکشها، جلوي آفات را بگيريد
آفات زيادي به توتفرنگي علاقه دارند، از جمله کرم پيلهساز، سوسک، شته و ريشَکبال. براي اينکه از شر اين آفتها خلاص شويد، از صابونها يا اسپريهاي حشرهکش روي بوتهها استفاده کنيد. براي استفادهٔ درست از اين محصولات، حتما راهنماي روي بستهٔ آنها را مطالعه کنيد.
براي استفادهٔ درست از حشرهکشها، هميشه راهنماي آنها را بخوانيد.
روي توتفرنگيها تور بکشيد تا پرندهها محصول را نخورند
۶. از قارچکشها استفاده کنيد
توتفرنگي در معرض انواع مختلف قارچ، مانند سفيدک سطحي يا کپک خاکستري است. قارچکشي بخريد که ويژهٔ استفاده در منزل باشد. اگر مناسب توتفرنگيها باشد، حتما روي بستهبندي آن نوشته است. براي استفادهٔ درست از قارچکش، حتما راهنماي روي آن را مطالعه کنيد
اگر متوجه برگهاي تغييررنگيافته يا خالخال در بوتهٔ توتفرنگي شديد، آنها را از بوته جدا کنيد تا بيماري گسترش نيابد.
۷. توتفرنگيها را برداشت کنيد
وقتي سهچهارم توتفرنگي قرمز شد، يعني آمادهٔ برداشت است. ساقهٔ توتفرنگي را بپيچيد تا از بوته جدا شود و آنها را در سبد بريزيد. توتفرنگيها را پيش از مصرف، در آب سرد بشوييد.
توتفرنگيها را به محض آنکه رسيدند، بچينيد، چون توتفرنگيهايي که خيلي روي خاک بمانند، ميپوسند.
توتفرنگيهايي را که کمکم در حال پوسيدن و کپکزدن هستند، از بوته جدا کنيد. بهتر است آنها را دور بريزيد تا اينکه بگذاريد روي بوته بمانند.
آيا شما هم کاشت توت فرنگي در خانه را امتحان کردهايد؟ چقدر محصول برداشت کردهايد؟
بازار