روی خشم نوجوان یک سطل آب بریزید!

برترين ها/ در فيلم‌ها و کتاب‌ها و... تصويري که از يک نوجوان ارائه مي‌شود، فردي با نوسانات خلقي، روحيه تهاجمي و شورش‌گر است، زيرا اين انتظاري است که بيشتر ما از يک نوجوان داريم و پدر و مادر‌ها نيز تائيد مي‌کنند که فرزند نوجوان‌شان چنين رفتار‌هايي دارد. هر چند بايد حالات و احساسات يک نوجوان را در سنين حساس نوجواني درک کرد و به پيامد‌ها و تغييرات طبيعي اين مرحله از رشد يک انسان آگاه بود، اما نبايد اجازه بدهيد که يک نوجوان، با خشم و پرخاش خود زندگي کند و نسبت به رفتار‌هاي تهاجمي او با ديگران بي‌تفاوت باشيد. يک نوجوان هم درست مانند هر انسان ديگري نياز دارد که ياد بگيرد چطور هيجانان خود را کنترل کند و پدر و مادر‌ها نيز بايد مطمئن شوند که فرزند نوجوان آن‌ها قادر است مسئوليت رفتارهايش را بپذيرد و ابزار‌هاي و شرايط لازم براي فراگيري مهارت‌هاي ضروري را براي او فراهم نمايند. اگر تا اينجاي اين مطلب را خوانده‌ايد پس به احتمال زياد فرزند نوجواني در خانه داريد و احساس مي‌کنيد براي کمک به کنترل هيجانات او نياز به نکات و راهنمايي‌هايي داريد و دل‌تان مي‌خواهد تا آخرين حد توان خود شرايط يک زندگي سالم و شاد را براي فرزند نوجوان‌تان فراهم کنيد. ببينيد چه چيزي خشم فرزند نوجوان‌تان را تغذيه مي‌کند نوجوانان ممکن است در آن واحد و ظاهرا بي‌دليل دچار خشم و عصيان شوند و شما حتي فرصتي پيدا نکنيد تا بفهميد چه چيزي در ابتدا آن‌ها را خشمگين کرده است و چرا در اين لحظه دچار چنين هيجاني شده‌اند. اولين قدم براي کنترل خشم اين است که به فرزند نوجوان خود کمک کنيد بفهمد چه زماني شروع به احساس خشم مي‌کند، چه زماني احساس مي‌کند بايد خشم خود را به حرکتي تبديل کند و اينکه آيا اين حرکت نسبت به ديگران است يا خودش. به او ياد بدهيد که لازم است از خودش بپرسد «چه چيزي من را تا اين حد عصباني مي‌کند؟»، «آيا مي‌توانم اين خشم را مختص زماني خاص بدانم و اگر اين طور است آن چه زماني است؟». اگر بتوانيد بفهميد چه چيزي عصباني‌تان مي‌کند بهتر خواهيد توانست موقعيت را کنترل کنيد. براي هر مشکل چند راه حل پيدا کنيد براي برخي از نوجوانان، مديريت خشم مي‌تواند کار بسيار سختي باشد، زيرا اولين تمايل يک نوجوان اين است که جوري واکنش نشان بدهد که سبب آسيب جسمي يا هيجاني شود يا فراتر از قدرت والدينش باشد. براي غلبه بر چنين تمايلي، يک نوجوان بايد بداند علاوه بر واکنشي که در حال حاضر نشان مي‌دهد، راه ديگري هم دارد و آن اين است که با شما بنشيند و در مورد هيجانات خود و اينکه چرا چنين احساسي دارد با شما حرف بزند. همچنين اگر چيزي که شما گفتيد يا کاري که کرديد را دوست ندارد، مي‌تواند انتخاب کند به دنبال راه حلي برود که به او اجازه مي‌دهد هيجانات خود را به شيوه‌اي سالم‌تر تخليه کند تا بتواند بدون اينهمه خشم و عصيان، موقعيت را پشت سر بگذارد. هر چند براي يک نوجوان به نظر مي‌رسد مشکلات مانند سنگ بسيار بزرگي هستند که هرگز نمي‌تواند آن‌ها را بردارد، اما او بايد ياد بگيرد براي هر مشکلي راه حل‌هايي وجود دارد و برخي از اين راه حل‌ها بهتر از بقيه‌اند. تفکر قبل از دست به عمل زدن خشم يک نوع هيجان است که معمولا با دليلي همراه است. خشم واکنشي ناگهاني است و نوجوانان خشمگين نيز اغلب دست به رفتار‌هاي ناگهاني مي‌زنند. آن‌ها عواقب رفتار‌هاي خود را در نظر نمي‌گيرند، اما واقعيت اين است که رفتار‌هاي آن‌ها پيامد‌هايي دارد، هم خوب و هم بد. قبل از اينکه فرزند نوجوان شما راه حلي براي مشکلش پيدا کند، بايد به عواقب انتخابش فکر کند و در نظر بگيرد چه اتفاقي خواهد افتاد و نتيجه‌ي اين انتخاب و راه حل چه خواهد بود. اگر نوجوان شما نتيجه‌ي فکر کردن قبل از دست به عمل زدن را ببيند و تجربه کند، انگيزه پيدا خواهد کرد که مهارت‌هاي کنترل خشم را ياد بگيرد تا دفعات بعد باز هم اين تجربيات خوب را تکرار کند. يک راه مناسب و خلاقانه براي تخليه‌ي خشم پيدا کنيد ما اغلب بهترين کار‌هاي هنري يک هنرمند را به هيجانات و احساسات ناب او مربوط مي‌دانيم و خشم نيز يکي از اين هيجانات است که مي‌تواند تبديل به يک اثر هنري فوق العاده شود؛ و فرزند نوجوان شما هم مي‌تواند هيجانات ناب خود را به شيوه‌اي خلاقانه بروز بدهد و از طريق خلق يک اثر هنري حس خود را بروز دهد. مثلا نوشتن، نقاشي کشيدن و يا نواختن يک ساز يا هر کار مبتکرانه‌ي ديگري تنها چند نمونه از راه‌هايي هستند که به روش‌هايي سالم، درون را به بيرون مي‌کشند و اين راه‌هاي بيشمار و پايان ناپذيرند. اگر فرزند نوجواني داريد که خيلي اهل هنر نيست و بيشتر به فعاليت‌هاي فيزيکي علاقه دارد، تشويقش کنيد در ورزش‌هاي تيمي شرکت کند يا به تمرينات فردي مشغول شود و از اين طريق خشم خود را تخليه نمايد. تمام ورزش‌ها و تمرينات پُرشدت راه‌هاي مناسبي هستند که خشم درون را آزاد مي‌کنند و احساس بهتري به فرد مي‌دهند. البته فراموش نکنيد که بايد تحت هر شرايطي بايد مطمئن شويد که فرزندتان به هم تيمي‌هايش آسيب نزند و خشم خود را دوباره به شيوه‌اي منفي تخليه نکند. تمرينات ريلکسيشن براي کمک به تسکين خشم و تنش درون هر چند مهم است که خشم درون به شيوه‌اي درست و خلاقانه بروز داده شود، اما کنترل خشم و جلوگيري از درد سرساز شدن آن نيز مهارتي است که هر کسي در زندگي بايد بلد باشد. خيلي از افراد سعي مي‌کنند خشم درون خود را سرکوب کنند و به اين طريق هيجانات خود را تحت کنترل بگيرند، اما احساسات و هيجانات بايد شناسايي و ابراز شوند و فرزند نوجوان شما هم بايد ياد بگيرد سرکوب و پنهان کردن احساسات کمکي به او نمي‌کند و حتي مي‌تواند در آينده براي او مشکل ساز شود. در عوض به فرزندتان ياد بدهيد که هيچ ايرادي ندارد هيجانات خود را ابراز کند و تا زماني که به خودش يا کسي آسيب نزند و بتواند بعد از آن به کنترل و آرامش برسد، آزاد است احساسش را نشان بدهد. فقط حرف زدن کافي نيست. شما بايد ابزار‌هاي لازم جهت رسيدن به آرامش را براي فرزند نوجوان خود فراهم کنيد مثلا تمرينات تنفسي، مديتيشن و ساير متد‌هاي ريلکسيشن که به او کمک مي‌کند خشمش را تحت کنترل بگيرد و بتواند بهتر فکر کند. پيدا کردن سرگرمي‌ها و فعاليت‌هاي لذتبخش و آرام کننده وقتي شاد هستيد و از چيزي لذت مي‌بريد واقعا به سختي مي‌توانيد از چيزي عصباني شويد و اين شيوه‌اي است براي خيلي از نوجوانان که از خشم فاصله بگيرند و بتوانند موقتا حواس خود را پرت کنند. هر وقت فرزند نوجوان شما از چيزي عصباني شد به او بگوييد يکي دو ساعت به کاري بپردازد که او را شاد مي‌کند و به او حس خوبي مي‌دهد. بعد از اينکه کارش تمام شد به احتمال زياد موضوعي را که باعث خشمش شده بود فراموش کرده است و به اين معني است که واقعا مسئله‌ي مهمي نبوده است. اما اگر همچنان خشم و ناراحتي در وجودش بود نشان مي‌دهد که اين احساس نياز به بررسي شدن دارد تا نوجوان شما بتواند به خوبي از آن عبور کند. خودتان الگوي مناسبي از کنترل خشم باشيد وقتي خودتان عصباني مي‌شويد چه واکنشي نشان مي‌دهيد؟ آيا مي‌توانيد به شيوه‌اي مناسب خشم و ناراحتي‌تان را بروز بدهيد و بلديد چگونه در شرايط تغيير ايجاد کنيد؟ اول خودتان مهارت‌هاي لازم براي کنترل هيجانات را خوب ياد بگيريد تا بتوانيد الگوي مناسبي براي فرزندتان باشيد. نسبت به ساير محرک‌هاي خشم آگاه باشيد خيلي از پدر و مادر‌ها تصور مي‌کنند خشم و عصيان فرزند نوجوان آن‌ها فقط به شيوه‌هاي ضعيف فرزند پروري آن‌ها و مسائل خانه مربوط است و فراموش مي‌کنند که فرزندشان زمان زيادي را با دوستان و ساير همسالان خود مي‌گذراند. هر چند بايد خشم فرزندتان را جدي بگيريد، اما آن‌ها را به خود نگيريد و خودتان را سرزنش نکنيد. خيلي از پدر و مادر‌هايي که به مهارت‌هاي فرزند پروري مجهز هستند نيز با فرزند نوجوان خود مشکل دارند. قانون بگذاريد و پاداش در نظر بگيريد شما چه از همسرتان جدا شده باشيد و چه در کنار همسرتان زندگي کنيد، در هر دو صورت مي‌توانيد قوانيني براي خانه‌تان وضع کنيد و مزاياي پايبند ماندن به اين اصول را به فرزندتان يادآوري نماييد و برايش مشخص کنيد سرپيچي از اين قوانين چه عواقبي خواهد داشت. عواقبي که در نظر مي‌گيريد بايد منصفانه و متناسب باشند (مثلا اگر ريخت و پاش‌هايش را جمع نکند اجازه‌ي بيرون رفتن با دوستانش را نخواهد داشت). بيشتر از ده قانون وضع نکنيد، اما مي‌توانيد گهگاه آن‌ها را تغيير دهيد. وقتي فرزندتان به اصول عمل مي‌کند، تشويقش کنيد و نشان بدهيد که براي کار خوبش ارزش قائل هستيد. وقتي هم که فرزندتان با پيامد‌هاي نافرماني‌اش روبرو مي‌شود، غُر نزنيد و موعظه و سرزنش نکنيد، طبيعي رفتار کنيد. درک کنيد که فرزند شما به عنوان يک نوجوان تحت چه فشار‌هايي است بيشتر نوجوانان تحت فشار تحصيل، مسئوليت‌هاي فردي، روابط پُرچالش اجتماعي و دوستانه و از همه مهمتر، تغييرات هورموني هستند که واقعا پريشان کننده است. فرزند نوجوان شما ممکن است در لحظه‌اي احساسي بسيار خوب داشته باشد و لحظه‌اي ديگر دچار بدترين احساسات ممکن شود. ضمنا فرزند شما هنوز آنقدر عاقل و بالغ نشده که بلد باشد با مشکلاتش چطور کنار بيايد و اين مسئله نيز به اندازه کافي گيج کننده است. براي گفتگو با فرزندتان و گوش دادن به حرف‌هايش وقت صرف کنيد هر روز براي فرزند نوجوان‌تان وقت بگذاريد و با او حرف بزنيد. وقتي از فرزندتان در مورد روزي که گذرانده و احساساتش حرف مي‌زنيد به او حس ارزشمند بودن مي‌دهيد. اگر فرصت داريد خيلي خوب است که با هم بيرون برويد و در جايي بنشينيد و با هم گپ بزنيد. داشتن اوقات شاد خانوادگي نيز براي پرورش روح و روان فرزندتان بسيار عاليست. آمار نشان مي‌دهد نوجواناي که وقت بيشتري با خانواده صرف مي‌کنند خيلي کمتر سراغ مواد مخدر مي‌روند. در صحبت هاي‌تان به جاي اينکه دستور بدهيد، توضيح بدهيد، به جاي اينکه سرزنش کنيد، احساس‌تان را بگوييد و به جاي اينکه ساعت‌ها وعظ کنيد، بسيار مختصر و مفيد اصل مطلب را ادا کنيد. در‌هاي مذاکره را باز بگذاريد اگر نوجوان‌تان نسبت به قانون يا محدوديتي که گذاشته‌ايد اعتراضي دارد مانع او نشويد. بهترين کار اين است که اهل سازش و مدارا باشيد. مثلا اگر قرار گذاشته‌ايد که فرزندتان هر شب تا قبل از ساعت ده خانه باشد و او معترض است، با هم توافق کنيد که دو شب در هفته مي‌تواند يک ساعت ديرتر به خانه بيايد، اما اگر دو شب به سه شب تبديل شد يا ديرتر از ساعت يازده به خانه رسيد به همان قانون قبلي برگرديد. سعي کنيد خودتان را جاي فرزند نوجوان‌تان بگذاريد نوجوانان نياز دارند که از پدر و مادر فاصله بگيرند و مستقل شوند. آن‌ها بايد بتوانند اشتباه کنند و شما نمي‌توانيد جلوي اشتباه کردن آن‌ها را بگيريد. شما بايد به فرزندتان اين اطمينان را بدهيد که هر وقت به کمک نياز داشت شما در دسترس او هستيد و مي‌توانيد از او حمايت کنيد. اگر فرزندتان خطايي مرتکب شد نگوييد: «من که به تو گفته بودم ...»، و اجازه دهيد خودش از آنچه تجربه کرده درس بگيرد. حتما خود شما هم دوست نداريد قضاوت شويد پس خودتان هم اين کار را نکنيد. نکته‌ي مهم ديگر اينکه اشتباهات گذشته فرزندتان را به رُخش نکشيد. گذشته‌ها را در گذشته رها کنيد. به رفتار بد فرزندتان بي‌اعتنايي کنيد رفتار خوب فرزندتان را ببينيد و به رُخش بکشيد، اما سعي کنيد رفتار اشتباهش را ناديده بگيريد. باور کنيد توجه کردن به موفقيت‌ها و دست آورد‌هاي و رفتار‌هاي مثبت فرزندتان خيلي بيشتر از آنچه فکرش را بکنيد به شخصيت و طرز رفتار او جهت مي‌دهد تا توجه به اشتباهات او. به ازاي هر نظر منفي که مي‌دهيد بايد پنج نظر مثبت هم ارائه بدهيد نوجوان‌تان را مدام سرزنش نکنيد. برخي از نوجوانان در محيط خانه با غُر زدن‌هاي مداوم و ايراد گرفتن‌هاي جورواجور دست و پنجه نرم مي‌کنند. همه‌ي ما انسان‌ها اگر مدام تحقير شويم، مورد انتقاد قرار بگيريم و تهديد شويم، زندگي براي‌مان غيرقابل تحمل خواهد شد. مي‌توانيد تصور کنيد براي يک نوجوان با تمام نوسانات روحي و احساس ناامني و اضطراب و پريشاني که دارد، شنيدن جريان مثبتي از نظرات چقدر مي‌تواند ارزشمند و تاثير گذار باشد؟ پس لطفا به ازاي هر يک ايرادي که از نوجوان‌تان مي‌گيريد، پنج تشويق يا نظر مثبت هم به او ارائه بدهيد و اين شيوه را براي خود تبديل به يک عادت کنيد. نسبت به علائم افسردگي فرزندتان هوشيار باشيد حدود بيست درصد از نوجوانان پيش از اينکه وارد دوره‌ي بزرگسالي شوند دچار افسردگي مي‌شوند. افسردگي درمان نشده مي‌تواند در تحصيل و کار اختلال ايجاد نمايد و سبب رفتار‌هاي پُرخطر بشود. پس اگر ترديد داريد فرزندتان ممکن است دچار افسردگي باشد، از يک متخصص کمک بخواهيد. حس شوخ طبعي‌تان را حفظ کنيد وقتي فرزندتان عصيان مي‌کند و پريشان است کار سختي است که شما پريشان نشويد، اما يک کار سخت‌تر هم هست که بايد انجامش دهيد! قدم ديگري برداريد و سعي کنيد از حس شوخ طبعي تان به وقت و مناسب کمک بگيريد. شما براي اينکه اول خودتان آرام باشيد و بتوانيد شرايط را کنترل کنيد بايد به مراقبت از روح و روان خودتان هم اهميت بدهيد. عشق و محبت خود را نشان بدهيد گاهي يک رفتار کوچک مهرآميز تاثيري شگفت انگيز دارد. درست کردن غذاي مورد علاقه‌ي فرزندتان، نشستن کنار تختخوابش و با عشق بيدار کردن او، در آغوش کشيدنش و حتي يک لبخند گرم وقتي که به شما نگاه مي‌کند، مي‌تواند تمام احساس‌تان را به او منتقل نمايد و او را آرام کند. به هر حال هميشه پيشگيري بهتر از درمان است و شما به عنوان يک پدر يا مادر وظيفه داريد هر آنچه لازم است انجام دهيد تا زمينه‌ي خشم و شورش فرزندتان فراهم نشود، اما گاهي واقعا طبيعي است که نوجوان‌تان اين هيجانات را تجربه کند و چيزي که در اين زمان اهميت دارد، واکنش شماست. مديريت خشم چيزي نيست جز دسترسي داشتن به منابع درستي که کمک‌تان کنند پروسه‌ي خشم را راحت‌تر پشت سر بگذاريد و هيجانات خود را قابل کنترل‌تر کنيد. علاوه بر شيوه‌هاي خانگي و فردي کنترل خشم، شيوه‌ي مفيد ديگري که در موارد شديدتر موثرتر است گروه درماني است. فرزند نوجوان شما با قرار گرفتن در ميان افراد ديگري که شرايط مشابهي مثل خودش دارند بهتر مي‌تواند به درک مناسبي از احساسات خود برسد و راه حل‌هاي ممکن ديگر را نيز فرا بگيرد. در برخي از موارد ممکن است خشم به اين راحتي‌ها قابل کنترل نباشد و نوجوان با طيفي از مشکلات ديگر روبرو باشد که او را پريشان و مضطرب کرده‌اند و مانع درک درستي از احساسات واقعي‌اش هستند. ضمنا ضعف ارتباطي ميان والدين و فرزند نيز مسئله‌ي بزرگ ديگري است که به خودي خود موانع جدي ايجاد مي‌کند و بار فشار وارد بر نوجوان را افزايش مي‌دهد. در چنين شرايطي حتما به کمک يک مشاور و درمانگر حرفه‌اي نياز است تا مشکلات يکي يکي بررسي شوند. پس اگر فکر مي‌کنيد مشکل نوجوان شما از اين نوع است، ترديد نکنيد و از همين امروز اقدام نماييد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد