زندگی عاشقانه دو جوان در اسارت چند سکه!

قانون/ ارزش پول ملي سقوط مي‌کند، سکه گران مي‌شود و تعداد زندانيان مهريه هم افزايش پيدا مي‌کند. اين بخشي از داستان تلخ زندگي در ايران امروز است. هر لحظه افزايش قيمت سکه، حکم به مرز سکته رسيدن مرداني است که در شرايط پرداخت مهريه قرار گرفته‌اند. مهريه ديگر مهر مرد به زن نيست وتبديل شده است به تک بازوي قدرت زنان براي دريافت حقوق پايمال شده خود در زندگي مشترک. وضع قانون و بگير و ببند هم چاره کار نبوده و نيست. وقتي زنان تمامي حقوقي را که در خانه پدر داشته‌اند همزمان با جاري شدن عقد ازدواج از دست مي‌دهند و براي به‌دست آوردن‌شان بايد چشم به تصميم مرد خود بدوزند، مهريه وجه ضمان آسايش آن‌ها خواهد بود. نمي‌توان از زني که در زمان طلاق مي‌خواهد سرپرستي فرزند خود را کسب کند انتظار داشت از فشار مهريه استفاده نکند يا زني که حتي براي اشتغال مجبور به داشتن رضايت همسر است و قانون حامي تمام‌قد مرداني است که مانع اشتغال همسرشان هستند چگونه مي‌شود تلاش کرد تا تنها حقوق مادي زنان در زندگي مشترک پايمال شود آن‌هم بهانه افزايش زندانيان مهريه. مگر دليل اين‌افزايش فقط زنان هستند. بحران اقتصادي، بيکاري، فساد گسترده مالي و اداري رخنه کرده در نظام اداري کشور، گراني سرسام‌آور مسکن و... آيا هيچ نقشي در بحران‌هاي خانوادگي ندارند؟ همان بحران‌هايي که منجر به ناسازگاري زوجين مي‌شوند! اگر مردان درآمد مکفي داشته باشند و همان مقدار معقول 110سکه طلارا بتوانند به صورت اقساط پرداخت کنند دليلي دارد راهي زندان شوند؟ نفس مهريه عامل افزيش زندانيان نيست و نبود ثبات اقتصادي يکي از مهم‌ترين عوامل در اين زمينه است. به گفته رييس ستاد ديه کشور، تعداد زندانيان مهريه به بيش از دو برابر در سه سال اخير رسيده است. وجود 3600 زنداني آن‌هم براي بدهي مهريه نشان از وجود مشکلي اساسي در عرف و اخلاق جامعه در امر ازدواج دارد. اينکه تک قدرت زنان براي داشتن حقوقي برابر با مردان فقط در داشتن مهريه خلاصه شده است کنارنياز به اصلاح قوانين در جهت برابري زنان و مردان، قانونگذاري به فرهنگ‌سازي هم نيازمند است. هرچند تجربه دخالت نمايندگان مجلس در امر مهريه در قانون حمايت از خانواده تاثيري در تعداد زندانيان نداشت و پيش از اجرا شدن اين قانون‌هم بيش از 2500 زنداني مهريه در زندان‌ها در حال سپري کردن روزگار سخت خود بودند. دليل اين امر هم بسيار ساده است؛ کسي امکان پرداخت مهريه ندارد حال چه يک سکه چه 110 سکه، ناتواني مالي او را راهي زندان خواهد کرد. فاطمه سادات غمخواري، وکيل پايه يک دادگستري درباره شرايط پرداخت مهريه بيش از 110 سکه معتقد است اکثر محکوميت‌هاي حبس در مرحله اجرا يعني وقتي حکم پرداخت در دادگاه بدوي داده شد و در دادگاه تجديدنظر اين حکم قطعي شد، تا سقف 110 سکه اقدام مي‌شود و اگر زوج توانايي پرداخت بيشتر از اين تعداد را داشته باشد، زن بايد مال معرفي کند. اگر زن توانايي اثبات توانايي مالي زوج را نداشت، دادگاه وظيفه دارد از نهادهايي که ذکر شد استعلام بگيرد و اگر با وجود اين اقدامات هيچ مالي به نام مرد ثبت نشده باشد، دادگاه حکم جلب مرد را تا سقف 110 سکه صادر مي‌کند. علي نجفي توانا،جرم‌شناس و حقوقدان، با اشاره به اثرات منفي افزايش قيمت سکه طلا روي محکومان مهريه معتقد است مردان بايد در زمان تعيين مهريه به دو نکته توجه داشته باشند؛ نخست عندالمطالبه بودن مهريه است. يعني پس از عقد، زن هر زمان مي‌تواند مهريه خود را درخواست‌کند و مرد موظف به پرداخت آن است. دومين موضوع تعيين مهريه بر اساس نرخ روز است. تعيين مهريه بر اساس سکه طلا باعث فراز و فرود در آن مي‌شود. مردان بايد بدانند اگر همسرشان درخواست مطالبه مهريه کند آن را بايد بر اساس نرخ کنوني سکه طلا پرداخت کنند. نبايد فراموش کرد که اگر مردان خود به حقوق زنان درزندگي مشترک احترام بگذارند با ضرب و زور قضايي امکان‌پذير نيست و با هزار سال زندان هم نمي‌توان‌آرامش را در زير سقف هيچ خانه‌اي ايجاد کرد. دريافت مهريه، مهري که عندالمطالبه است در اکثر موارد اقدام براي دريافت آن به طلاق منجر مي‌شود زيرا مردان همواره با ترفندهاي مختلف، توسل به شيوه‌هاي ‌قانون و تنگ کردن عرصه بر همسران خود معمولا آنان را به طلاق و بخشش مهريه خود وادار کرده و به اين ترتيب زن در اکثر مواقع به حق و حقوق قانوني خويش يعني دريافت مهريه نمي‏رسد. بشيري، حقوقدان در اين باره مي‌گويد: مهريه به موضوع پيچيده‌اي در زندگي زناشويي تبديل شده است که ابعاد آن در کشورتقريبا غيرقابل کنترل است. بنابراين زمان آن فرارسيده تا براي اين نابساماني چاره‌اي انديشيد و راهي يافت. البته ديوان‌عالي کشور سال 91 راي وحدت‌رويه‌اي را صادر کرد تا به موجب آن پرونده‌هاي مهريه و اعسار به صورت همزمان در محاکم رسيدگي شوند تا شايد اين‌گونه بدهکار مهريه ديگر راهي زندان نشود. قراربود مردي که با درخواست مطالبه مهريه از سوي همسرش روبه‌رو مي‌شود و مراحل دادگاهي را طي مي‌کند، بتواند همزمان با اين اقدام زن، او نيز تقاضاي اعسارش (تنگدستي و ناتواني مالي) را به دادگاه ارائه دهد و اگر توانست ناتواني مالي‌اش را ثابت کند از به زندان افتادن و پروسه‌هاي طولاني رسيدگي به اين قبيل پرونده‌ها رها شود.البته تا پيش از صدور اين حکم نيز برخي محاکم به مردان بدهکار، بعد از صدور راي دادگاه مبني بر پرداخت مهريه فرصت پيگيري حکم اعسار را مي‌دادند ودر اين فاصله زماني مرد بايد راهي زندان‌مي‌شد. هرچند با راي ديوان عالي کشور قرار بر اين شد هيچ فرد بدهکار مهريه راهي زندان نشود اما همچنان تعداد زندانيان مهريه رو به افزايش است که بخشي از آن سليقه‌اي برخورد کردن محاکم است و برخي به عدم تمايل مرد براي پرداخت مهريه است که او را راهي زندان مي‌کندزيرا زماني که مرد ناتوان از پرداخت مهريه باشد بدون اينکه راهي زندان شود با اثبات اعسار او مهريه تقسيط مي‌شود. تعيين مهريه امروز پرداخت مهريه‌هاي پايين هم براي خودش دردسر بزرگي است مهريه قرارداد مالي نامفهوم بنابراين بايد تاکيد داشت که مهريه به قراردادي نامفهوم در زمان ازدواج زنان و مردان ايراني در خارج از کشور تبديل شده است و در ايران نيز با نگاهي که نمايندگان مجلس دارند شايد کارکرد خود را از دست خواهد داد. چندي پيش بود که مديرعامل ستاد ديه کشور گفته بود: امروز پرداخت مهريه‌هاي پايين هم براي خودش دردسر بزرگي است. شايد تصور شود مقصود از مهريه‌هاي معقول تعهد کابين 110سکه‌اي است اما واقعيت اين است که همين ارقام پايين هم با افزايش قيمت سکه گرفتاران بسياري دارد. در اين زمينه پروانه مافي، نماينده مردم تهران در بهارستان در واکنش به سختي پرداخت 110 سکه مهريه، زندانيان مهريه را يک معضل عمومي دانسته و گفته بود: در تلاش هستيم بدون توجه به جنسيت، با جلب کارشناسان خبره موضوع زندانيان مهريه و راهکاري براي ممانعت از حبس مردان اين سرزمين را مجدانه پيگيري کنيم. من جنسيت‌پرست نيستم، يعني فمينيست نيستم. در خصوص مهريه دوست دارم عدالت اجرا شود. عدالتي که خط کش قانون آن را تعيين مي‌کند. امروز اگر ميزان مهريه‌هاي طلايي براي پيشگيري از حبس بدهکاران مالي نيازمند به‌روزرساني است اين مهم را با رعايت حقوق همه شهروندان مرد و زن پيگيري خواهيم کرد. اين سخنان پروانه مافي در حالي بيان شده است که دخالت مجدد بهارستاني‌ها در امر مهريه همان‌گونه که در سابق تا ثير‌گذار نبود،اين‌بار هم منتج به شکست است و اگر در راستاي تغيير قوانين براي رسيدن به برابري در حقوق زنان و مردان‌در زندگي مشترک تلاش شود بي‌شک نتيجه بهتري در پي خواهد داشت. انواع مهريه: مهريه مالي است که زن بر اثر ازدواج مالک مي‌شود و مرد ملزم به دادن آن به زن مي‌شود. مهريه انواع مختلفي دارد و از اين‌رو شرايط پرداخت آن نيز متفاوت است. الف)مهر المسمي: مهري است که زن و شوهر قبل از انعقاد عقد نسبت به مقدار و ميزان آن توافق کرده و آن را در عقد ذکر مي‌کنند. تعيين ميزان مهر مطابق ماده ۱۰۸۰ قانون مدني منوط به تراضي طرفين است و محدوديتي در اين خصوص در قانون پيش‌بيني نشده‌است. طبق ماده ۱۰۷۹ قانون مدني، مهر بايد بين طرفين تا حدي که رفع جهالت آن‌ها شود، معلوم باشد (ماده ۱۰۷۹ قانون مدني). شرايط مهر المسمي: داراي ارزش مالي و اقتصادي باشد، قابل تملک و نقل و انتقال باشد،مشخص و معلوم باشد،معين و تصريح شده باشد،داراي منفعت عقلايي و مشروع باشد،شوهر قدرت تسليم مهريه را داشته باشد. ب)مهرالمثل: اگر در زمان انعقاد عقد راجع به مهريه توافق نشده يا اينکه مهريه نوعي تعيين شده که مطابق قانون نبوده، ولي عمل زناشويي بين زوجين رخ داده‌است، در اين حالت بر اساس عرف و عادت محل و وضعيت خاص زوجه مانند تحصيلات، سن، شغل و امثال آن مهريه‌اي هم شأن زنان مشابه وي تعيين مي‌شود که به اين نوع مهريه مهرالمثل مي‌گويند. ج)مهرالمتعه:در نکاحي که دائم بوده و مهريه ذکر نشده يا شرط عدم مهر شده باشد، زوج به زوجه مطلقه خود که با او نزديکي نکرده‌است مهريه‌اي پرداخت مي‌کند و اين مهريه مهرالمتعه گفته مي‌شود. ث)مهرالسنه:مهرالسنه به ميزان مهريه‌اي گفته مي‌شود که رسول خدا (ص) براي همسران و فرزند خود فاطمه‌زهرا (س)تعيين و به امت خود سفارش‌کردند تا بيش از اين مقدار را براي مهريه قرار ندهند. مستحب است که مقدار مهريه از اين مقدار کمتر باشد و بيشتر از آن کراهت دارد. از رسول خدا روايت شده که بهترين زنان امت من کساني هستند که مهريه‌آن‌ها کم و مهر و محبت آن‌ها زياد باشد. کمترين مقدار روايت شده 400 درهم نقره‌مسکوک و بيشترين مقدار ذکر شده 500 درهم نقره‌مسکوک است. 500 درهم نقره‌مسکوک معادل 50 دينار طلاي مسکوک در نظر گرفته مي‌شده است. د)تفويض مهر: اگر در عقد تعيين مهر به يکي از زوجين يا شخص ثالثي واگذار شود، صحيح است و به آن تفويض مهر گويند. انواع مهريه از لحاظ زمان مطالبه: به مجرد عقد، زن مالک تمام مهر مي‌شود. معذالک مالکيت وي متزلزل است و بعد از دخول مستقر مي شود به همين دليل در مهريه حال حق حبس وجود دارد. عندالمطالبه : يعني به محض انعقاد نکاح زوجه مالک آن مي شود و در صورت مطالبه زوج بايد بپردازد. عند الاستطاعه : زمان پرداخت مهريه زماني است که زوج توانايي و استطاعت پرداخت را داشته باشد. موجل: در مهريه موجل براي پرداخت مهريه اجل و زماني در نظر گرفته مي شود که تا زمان فرا رسيدن آن، زن حق مطالبه ندارد. در اين نوع مهريه حق حبس وجود ندارد. قوانين مهريه: ماده ۱۰۸۲ قانون مدني: به محض جاري شدن عقد ، زن مالک مهر خود مي‌شود ومي‌تواند هر نوع دخل و تصرفي که بخواهد در آن انجام دهد. ماده ۱۰۸۵: زن مي‌تواند تا زماني که مهر به او تعلق نمي‌گيرد ، از انجام وظايفي که در مقابل شوهر دارد امتناع ورزد. ماده ۱۰۸۶: اگر زن قبل از اخذ مهر به اختيار خود به ايفاي وظايفي که درمقابل شوهر دارد اقدام کرد، ديگر نمي‌تواند ازحکم ماده قبل استفاده کند. ماده ۱۰۸۷: در شرايطي که در نکاح دائم مهر ذکر نشده باشد ، يا عدم مهر شرط شده باشد، نکاح صحيح است و زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد