والدین و فرزندان چه وظایفی در قبال هم به عهده دارند؟

بيتوته/ اسلام از نظر حقوقى حساب ويژه‏اى براى پدر و مادر بازکرده همان گونه که در جنبه‏هاى عاطفى نيز حساب جداگانه‏اى براى آنها در نظر گرفته است. لذا در روايات آمده که اگر پدر و مادرى از فرزندانشان راضى باشند موجب خير و برکت و سعادت فرزند مى‏شود. اگر در حق فرزندان خود دعا کنند خداوند به اين دعا توجه خاصى مى‏نمايد کما اين که اگر والدين از فرزندان ناراضى باشند و خداى ناکرده آنها نفرين کنند ممکن است، خداوند بر چنين فرزندانى که موجب ناراحتى والدين شوند قهر و غضب نمايد حتى از نظر حقوقى در بخش قصاص و ديات آمده که اگر پدرى خداى ناکرده فرزند خود را به قتل برساند قصاص نمى‏شود مگر در يک شرايط استثنايى با تشخيص حاکم شرع، همچنين از نظر شرعى پدر و مادر مى‏توانند به اندازه نيازشان از اموال فرزند خود بردارند و مسائلى از اين قبيل در فقه اسلامى زياد وجود دارد يا در روايات آمده «نيکى کردن به والدين بزرگترين فريضه است» و مى‏فرمايد: «بهشت زير پاى مادران است» اين همه آيه و روايت که در اين زمينه وارد شده حاکى از اهميتى است که خداوند براى والدين قائل شده است و اينها بدون حکمت نيست چه اينکه اينها در مقابل زحماتى که والدين براى فرزندان متحمل مى‏شوند ناچيز است. آنها از لحظه انعقاد نطفه تا هنگام تولد و همچنين بعد از تولد دوران شيرخوارگى و بعد کودکى مشکلاتى بسيار زيادى را متحمل شده‏اند بنابراين خداوند نيز در مقابل زحمات آنها حقوق ويژه‏اي را براى آنها قائل شده است. از اين رو بايد در هر شرايطى احترام آنها را نگه داشت هر چند در بعضى اوقات در برخورد با فرزندان خود دچار اشتباه شوند البته توجه به اين نکته لازم است که خداوند همه انسانها را در مقابل اعمال و رفتارى که انجام مى‏دهند مورد سؤال قرار مى‏دهد و والدين نيز بايد پاسخگوى اعمال و رفتار خود باشند بنابراين در همه حال ما وظيفه داريم به والدين خود احترام بگذاريم حتى اگر آنها به ما بى احترامى کنند فقط اگر آنها بخواهند ما را به کار حرامى وادار کنند يا از انجام تکليف واجبى باز بدارند، اطاعت از آنها جايز نيست چه اينکه اطاعت خداوند بر هر کس ديگر حتى والدين نيز مقدم است. در زير به بعضي از وظايف والدين اشاره مي شود: وظايف و مسئوليت هاي پدر و مادر: 1. رسيدگي به فرزندان , والدين بايد نسبت به فرزندان خود توجه کامل داشته باشند و تلاش بسيار درباره ي آنان بنمايند. 2. برابري بين فرزندان , سزاوار است که والدين همه ي فرزندان خود را در دامان محبت خويش بپرورانند و بين آنها از نظر محبت و عطوفت و رعايت حالاتشان تساوي برقرار کنند از پيامبر اکرم (ص ) روايت شده که فرمودند: «اعدلوا بين اولادکم في السر...» در پنهاني ميان فرزندان خود برابري را رعايت کنيد. 3. گسترش دوستي , والدين بايد محيط خانه را از دوستي و محبت آکنده کنند و بين افراد خانواده مهرورزي را گسترش دهند. 4. پرهيز از سخن زشت و ناروا, والدين در قبال تربيت اخلاقي و ديني و تربيتي فرزندان مسئول هستند به همين خاطر, بايد از گفتار ناپسند, سخن زشت و دشنام و هر آنچه که با عفت و پاکدامني و حيا, مغايرت دارد پرهيز نمايند. 5. مراقبت از رفتار فرزندان و نيز مراقبت از رفت و آمد آنها, چرا که اغلب جرم هاي اخلاقي که از فرزندان سر مي زند، از عدم مراقبت والدين مي باشد. 6. تأديب فرزندان، بر والدين واجب است که اگر فرزندشان کار نادرستي انجام داد، او را ادب کنند تا روح سرکشي و شرارت از وجود او ريشه کن شود. 7. دور کردن کودک از مسائل جنسي , اسلام به شدت توصيه نموده که والدين موجب بيدار شدن حس شهوت و غريزه ي جنسي فرزندان نشوند و آنان را به سوي فسق و فجور نکشانند. 8. مراقبت بر تغذيه فرزندان , هم از نظر حلال و حرام بودن و هم از سالم و کامل بودن . 9. انتخاب نام مناسب براي فرزندان . 10. آشنا ساختن فرزندان با آموزه هاي ديني و روشهاي صحيح اخلاقي . وظايف و مسئوليت هاي فرزندان (برگرفته از سوره ي اسراء آيه 23 و 24 ): 1. اطاعت و فرمانبرداري از پدر و مادر. 2. نيکي و احسان و خدمت به پدر و مادر. 3. اف و سخن رنجش آور به پدر و مادر نگفتن . 4. بر سر والدين داد و فرياد نکردن (بلکه با آنها با سخن نيکو صحبت نمايد). 5. بال تواضع و فروتني را براي والدين , فرود آوردن . 6. حتي المقدور نيازهاي والدين را برآوردن . 7. احترام والدين را نگه داشتن که در زير به مواردي از آن اشاره مي شود: الف) جلو والدين , پاهايش را دراز نکند. ب ) در مناسبت هاي مختلف مثل روز مادر يا روز پدر, هديه به آنها بدهد. ج) از شوخي هاي نابجا و زدن حرف هاي زشت پيش آنها پرهيز و اجتناب کند. د) در حق آنها و براي سلامتي آنها دعا کند. ه ) در کارهاي خانه به آن ها کمک کند. اميد است با عمل کردن به اين وظايف و دستورات که برگرفته از کلام خداوند است احترام متقابلي بين اعضاي خانواده برقرار شود. آنچه در اين زمينه اصل است، احسان به پدر و مادر و دورى از اذيت و آزار به آنان است. البته اين به معناى تسليم شدن در برابر سليقه‏هاى آنان نيست؛ ولى بايستى با تيزهوشى و درايت، شخصيت و مقام آنها را حفظ نمود واحترامشان را نگه‏داشت؛ ولى در عين حال بايد به گونه‏اى رفتار کرد که آنان استقلال شما را به رسميت بشناسند و درصدد تحميل سليقه‏هاى خود بر شما نباشند. والدين و فرزندان داراي حقوقي متقابل مي باشند که بخشي از آن در بيان مبارک امام علي(ع) آمده است: «ان للولد علي الوالد حقا و ان للوالد علي الولد حقا فحق الوالد علي الولد ان يطيعه في کل شيء الا في معصيه الله سبحانه و حق الولد علي الوالد ان يحسن اسمه، و يحسن ادبه و يعلمه القرآن؛ همانا فرزند را بر پدر و پدر را بر فرزند حقي است؛ پس حق پدر بر فرزند آن است که او رادر هر کاري جز معصيت خدا اطاعت کند و اما حق فرزند بر پدر سه چيز است: 1- براي او نام نيک انتخاب کند. 2- خوب تربيتش کند. 3- و قرآن تعليم دهد» (نهج البلاغه، حکمت 399).از اين بيان گهر بار استفاده مي شود که فرزندان را بر پدر حقي است، يعني هر دو بايد به وظايف خود عمل کنند، و بهترين راهنما براي آشنايي و عمل به وظيفه، قرآن و سخنان اهل بيت عليهم السلام است. رسول خدا( صلي الله عليه و آله ) مي فرمايند: کسي که دختر بچه خود را شادمان کند مانند کسي است که بنده اي از فرزندان اسماعيل ذبيح را آزاد کرده باشد، و آن کس که پسر بچه خود را مسرور و ديده او را روشن کند مانند کسي است که ديده اش از خوف خداوند گريسته باشد. پروردگارت فرمان داده جز او را نپرستيد و به پدرومادر نيکي کنيد. هرگاه يکي از آنها يا هردو نزد تو به سن پيري برسند، کمترين اهانتي به آنها روا مدار و بر آنها فرياد مزن و گفتار لطيف و سنجيده بزرگوارانه به آنها بگو و بالهاي تواضع خويش را در برابرشان از سر محبت و لطف فرود آر و بگو: پروردگار، همان گونه که آنها مرا در کوچکي تربيت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar