مامای خصوصی چگونه بر کاستن دردهای زایمان های طبیعی تأثیرگذارند؟

شهرآرا آنلاين/ درد زايمان را برابر با شکستن هم زمان 20 استخوان مي دانند، دردي که مادر و ماما در کنار هم آن را از سر مي گذرانند. ماماها مي گويند آسان ترين کار در جريان زايمان، خود زايمان است. آنچه در اين روند اهميت دارد آگاه سازي مادران براي زايمان از طريق شناخت کامل بدنشان است تا از بار رواني و حتي دردشان کاسته شود.يکي از دستورالعمل هاي طرح تحول نظام سلامت در سال 1392 ترويج زايمان طبيعي بود تا کودک و مادر را از خطرهاي عمل سزارين دور کند، عملي که سال ها با باورهاي غلط، بهترين و آسان ترين انتخاب زايمان بين مادران بود اما با تصويب اين طرح، اهميت نقش ماماها در بيمارستان هاي دولتي و خصوصي بارز شد و دوباره زايمان هاي طبيعي به آن ها سپرده مي شد. در اين بين، مراکزي با عنوان مشاوره و خدمات بارداري نيز به راه افتادند که دنبال افزايش بيشتر آگاهي مادران باردار و کاستن از رنج هاي روان در حين زايمان هستند. ارکان اصلي اين مراکز داشتن ماماي همراه و ماماي خصوصي است، 2 عنواني که هنوز خيلي بين مردم شناخته شده نيست و با فعاليت آن ها آشنايي ندارند. بنابراين در گزارش پيش رو که هم زمان با روز جهاني ماما تهيه شده است، به معرفي اين ماماها پرداخته و در کنار آن، نگاهي داشته ايم به مواجهه ماماها در روزهاي کرونايي در زايشگاه ها، روزهايي که هنوز ويروس شاخ دار کشنده است اما نمي تواند مانع تولد انسان ها شود. مي تواند نگراني مادران باردار و خطر جان دست اندرکاران زايمان را در پي داشته باشد اما نمي تواند با حس مسئوليت پذيري پزشکان متخصص و ماماها که به نوعي شريک خلقت هستند مقابله کند، آن ها که در اين روزهاي کرونايي، کمتر از پرستاران ديده شدند و صداها و دغدغه هايشان چندان به گوش نرسيد. مادر ترسان، مادر آگاه الناز سادات اکبرزاده در بيست وشش سالگي حدود 1000 نوزاد به دنيا آورده است. او مدير يکي از مرکزهاي مشاوره و خدمات بارداري در مشهد است و خودش هم به عنوان ماماي خصوصي فعاليت مي کند. اکبرزاده در تمام صحبت هايش از لزوم آموزش و آگاهي مادران براي داشتن زايماني آرام و بدون ترس مي گويد: فرايند زايمان حدود 20ساعت طول مي کشد که 14 ساعت آن مرحله نهفته است و دردهايش مانند دردهاي دوران عادت ماهيانه. 6 ساعت باقي مانده هم انقباض هاي اصلي اتفاق مي افتد. البته اين موضوع هم از هر زن به زني ديگر متفاوت است. در اين ميان، مادر آرام و آگاه که به حرف ماما گوش مي کند زودتر به شرايط ختم زايمان نزديک مي شود تا مادر بي قرار و ترساني که درد را نشانه اي بر اتفاق بد براي خود و نوزادش مي داند. ناشناخته بين مردم رساندن مادران به آگاهي درباره زايمان و کمک براي به دست آوردن آرامش، وظيفه اصلي مراکز مشاوره و خدمات بارداري است. حدود 5 سال از راه اندازي اين مراکز در مشهد مي گذرد ولي خيلي بين مردم شناخته شده نيستند و حتي بيم آن مي رود که خدمات آن ها لوکس و براي طبقه اي خاص تصور شود. اکبرزاده در توضيح چگونگي فعاليت مراکز خدمات بارداري مي گويد: از هفته بيستم تا هفته سي و هشتم بارداري کلاس هاي آموزشي مختلف از تغييرات آناتومي و فيزيولوژي لگن تا لحظه تولد و تغييرات بعد از تولد و ورزش هايي براي برگشتن فيزيولوژي مادر به حالت طبيعي برگزار مي شود. در کنار اين آموزش ها، داشتن ماماي خصوصي يا ماماي همراه نيز به مادران باردار پيشنهاد مي شود. البته آن آموزش ها در بيمارستان ها و مراکز بهداشت هم رايگان انجام مي شود اما تفاوتش با مراکز ما اين است که بسياري از مادران به دنبال خدمات بيشتر و آموزش هاي بيشتر هستند و مي خواهند يک بسته حمايتي کامل از آموزش تا داشتن ماما براي زايمان را با هم دريافت کنند. اکبرزاده مي گويد: ما در هفته سي و هفتم به مادرها پيشنهاد ماماي همراه و ماماي خصوصي را مي دهيم. اين ماماها با مراکز مشاوره و خدمات بارداري قرارداد دارند. آن ها از زمان بستري شدن زنان باردار در بيمارستان تا يک ساعت بعد از تولد نوزاد، مادر را نظر رواني همراهي مي کنند. ماماي همراه و حمايت رواني اما وظيفه ماماي همراه چيست؟ او در اين باره مي گويد: در جريان زايمان طبيعي، نبايد مداخله اي انجام شود و فقط بايد مادر را براي زايمان همراهي کرد. وظيفه ماماي همراه هم حمايت رواني مادر است تا فرايند زايمان پيشرفت کند. در واقع، ماماي همراه حق دخالت دارويي و درماني را ندارد اما از لحاظ رواني و ذهني مي تواند تکنيک هاي تنفسي، ماساژها، طب هاي فشاري و ورزش ها را با اجازه ماماي بيمارستان انجام دهد. او براي مدت حضورش در کنار مادران باردار تا يک ساعت بعد از تولد فرزندشان، 350 هزار تومان دستمزد مي گيرد که 80 درصد آن متعلق به ماما و 20 درصد اشتراک مرکز است. ماماي خصوصي و زايمان فيزيولوژيک اکبرزاده درباره وظايف ماماهاي خصوصي هم مي گويد: ماماي خصوصي زايمان فيزيولوژيک را که زايماني بدون مداخله دارويي، درماني و برش است انجام مي دهد. در واقع، آن ها هم کار ماماي همراه را مي کنند و هم زايمان طبيعي را انجام مي دهند، يعني حمايت رواني در کنار زايمان. ماماهاي خصوصي مد ارک کارشناسي مامايي به بالا دارند و چندين گواهي مختلف مثل گواهي ماماي همراه، احياي نوزاد، احياي بزرگ سال و ... . همچنين بايد يک پزشک متخصص زنان به عنوان پشتيبان، آن ها رابه بيمارستان هاي طرف قرارداد معرفي کند. هزينه هاي دريافتي ماماي خصوصي هم با پزشک متخصص زنان يکسان است که درصدي از مبلغ را به بيمارستان هاي طرف قرارداد مي پردازند. کرونا و اضطراب مادران باردار مراکز مشاوره بارداري در دروان کرونا هم همچنان حمايتگر مادران باردار باقي مانده اند. اکبرزاده در اين باره نيز مي گويد: در اين روزها مطب هاي خصوصي تعطيل شدند و مادران باردار بيش از پيش به سمت بيمارستان ها و مراکز خدماتي ما مراجعه کردند. ما هم نمي توانستيم در قبال آن ها بي تفاوت باشيم، طوري که به دليل اضطراب مادرها نيمي از ويزيت هاي ما در منزل انجام شد. از طرفي، کلاس هاي يوگا و آموزشي را نيز آنلاين برگزار کرديم. من بيماري داشتم که پزشک عمومي او را کرونا مثبت تشخيص داده بود ولي چون آن خانم بيمارم بود، رهايش نکردم و خوشبختانه کودکش را به سلامت دنيا آورد و مشکلي هم پيش نيامد. نفس عميق «ماماها نمي توانند درد را از مادر باردار بگيرند. هر کسي اين را بگويد قطعا راست نگفته است اما مي توان اين درد را به چيزهاي ديگري تعميم داد و توجه را از آن پرت کرد. ما به مادران مي گوييم اين درد عذاب نيست و قرار است طفلي را ببينند که 9 ماه در آرزوي ديدنش بوده اند. مي گوييم به جاي جيغ کشيدن، نفس عميق بکشند. دست مادر را مي گيريم. دلداري اش مي دهيم. موهايش را مرتب مي کنيم و ... .» اين ماماي جوان باور دارد که همه اين تشويق ها از بار رواني زايمان کم مي کند. او به اين هم اشاره مي کند که مادراني که در فرايند زايمان بيشتر تقلا مي کنند و جيغ مي کشند، رنج و دلگيري از زندگي خانوادگي خود و دوران بارداري شان را در دل دارند، طوري که حتي در جريان زايمان تصور مي کنند همسرشان مسبب درد آن ها هستند. تمام مادران باردار را کرونا مثبت در نظر مي گيريم 800 نوزاد در روزهاي کرونايي فقط در يک بيمارستان مشهد به دنيا آمده اند در حالي که شاهديم بسياري از مطب هاي خصوصي و بخش هاي مختلف بيمارستان ها فعاليت هاي خود را متوقف کرده اند. اما چه کسي مي تواند خانواده هاي نگران پشت اتاق هاي زايمان را دور کند و به آن ها بگويد منتظر طفلشان نباشند؟ مامامسئول بلوک زايشگاه بيمارستان مهر مي گويد: کرونا نتوانسته با تمام کشندگي اش مانع تولدي شود اما اين موضوع باعث شده است کادر درمان زايشگاه ها از مهم ترين گروه هاي در معرض خطر قرار بگيرند. آن ها نمي توانند در مقابل کرونا بايستند بلکه مجبورند براي تأمين سلامت نوزاد و مادر، همراهي مسالمت آميزي با اين ويروس مرموز داشته باشند. سهيلا افتخاري مي گويد: طبق پروتکل ها، همه مادران باردار را کرونامثبت در نظر مي گيريم و با توجه به اين موضوع، براي زايمان اقدام مي کنيم. ايمني مادران در دوران بارداري متحول مي شود. از طرفي، بسياري از علائم مادران باردار از جمله التهاب و عفونت ها به بيماري کرونا شبيه است. بنابراين تشخيص و مرزبندي بين اين التهاب ها و علائم کرونا سخت مي شود و چيزي قابل قضاوت نيست. بنابراين حتي اگر کروناي مادر محرز شود، نمي توانيم او را رها کنيم و جان مادر و نوزاد را به خطر بيندازيم. از طرفي، زنان باردار در زمان زايمان، ترشح و تهوع دارند و اين هم کادر درمان زايشگاه را به دليل ارتباط مستقيم با مادر، آسيب پذير و در گروه بسيار پرخطر قرار مي دهد.او مي گويد: در همين مدت اخير شاهد استعفاي نيروهايي با سابقه کاري بالا بوده ايم. اما افتخاري به عنوان مامامسئول بلوک زايشگاه، اين روزها به همکارانش اطمينان خاطر داده است که اگر علائم بيماري داشتند، در خانه بمانند و به بيمارستان نيايند و ديگران را در معرض بيماري قرار ندهند. اين در حالي است که حضور نيافتن حتي يک ماما مي تواند زحمت ماماهاي ديگر را چند برابر کند. ماما و سلامت مادر و نوزاد حوزه کار مامايي به سلامت نوزاد و مادر مربوط است. سازمان بهداشت جهاني هم مدت هاست روي مامايي تمرکز کرده و امسال به دليل شيوع کرونا و نقش پرستاران، اين روز را «سال پرستاران و ماماها» ناميده است. مامامسئول بيمارستان مهر مي گويد: هجده تا سي وپنج سالگي بهترين دوران سلامت جسماني براي هر زني است، دوراني که با زايمان ايمن توسط ماماها، سلامت مادر و نوزاد تضمين مي شود. افتخاري به طرح تحول سلامت در سال 1392 اشاره مي کند و مي گويد: يکي از ارکان اين طرح ترويج زايمان طبيعي بود که افزايش فعاليت ماماها را به دنبال داشت و آن ها را دوشادوش مادران قرار مي داد. در واقع، با اجراي اين طرح، سزارين هاي انتخابي و بي دليل قطع مي شد و سالانه 10 درصد از سزارين پايه کشور، پايين مي آمد. اين درصد بايد در همه بيمارستان هاي دولتي و خصوصي و خيريه اتفاق مي افتاد و رعايت مي شد، طوري که بايد در هر سال، به طور متوسط، فقط 25 درصد از بارداري ها به سزارين منجر مي گرديد. تابوي زايمان مقابله با ترس از زايمان طبيعي که در اين سال ها عمل سزارين دواي تحمل آن بود، با آموزش هاي بيمارستان ها و خدمات مراکز مشاوره مامايي در حال تعديل شدن است. افتخاري به اين موضوع اشاره مي کند و مي گويد: ناشناخته ماندن و تابو بودن بخش هاي زنانه بدن دخترانمان، به ترس مرضي هنگام زايمان تبديل شده است، طوري که وقتي زنان باردار با همه فرهنگ و گذشته خود براي آموزش به ما مراجعه مي کنند، نمي توانيم از آن ها انتظار داشته باشيم دلير باشند و از زايمان طبيعي نترسند. اما خوشبختانه با شرکت در کلاس هاي آموزشي بيمارستان و مراجعه به مراکز مشاوره مامايي که بسيار فعال شده اند، بر بخش زيادي از اين ترس ها غلبه مي شود. او ادامه مي دهد: مادران باردار بعد از شرکت در 8 جلسه مصوب بيمارستان، ممکن است تقاضاي ماماي همراه داشته باشند. آن ها يک نفر را در کنارشان مي خواهند که به آن ها آرامش بدهد و همين آرامش ترس زايمان را از بين مي برد. در اين بين، از آنجا که پزشکان متخصص زنان ما معمولا سرشان خيلي شلوغ است و ماماها بيشتر در دسترس هستند، ماماي همراه کمک بزرگي به مادران باردار تا زمان زايمان خواهد بود و البته به لطف شبکه هاي اجتماعي مي توانند به راحتي با آن ها ارتباط برقرا کنند.افتخاري اضافه مي کند: ماماي همراه فقط نقش حامي دارد و کار باليني نمي کند. البته ماماهاي بيمارستان ها هم بيشترِ کار ماماي همراه را انجام مي دهند ولي اگر قرار باشد ماماي بيمارستان ها که سرشان خيلي شلوغ است درست شبيه ماماي همراه باشند، توجه بين مادران باردار عادلانه تقسيم نخواهد شد. دست در دست ناقلان بي علامت «من يک ماما هستم، ماماي ايراني و با همه وجود عاشق حرفه ام و با سلول هاي بدنم براي سلامت مادر و نوزاد قدم بر مي دارم. حرفه من ويژه است اما ويژه محسوب نشده است. سختي شغل من چگونه معنا مي شود وقتي ناقلان بي علامت، دست در دستانم دارند و نفس با نفسِ دردهايشان، از ترس انتقال کرونا به فرزندانم اشک هايم بند نمي آيد، آن گاه که در مراحل زايمان، ترشحات گوارشي ناشي از فشار زايمان و درد تهديدمان مي کند و هيچ پوششي براي هيچ کدام از آن ها نمي توان گذاشت، در محيطي که براي رعايت حريم شخصي، پنجره اي به بيرون تعبيه نشده است و هوايي جريان ندارد. سختي از نظر درمان در چه معنا مي شود؟ آنجا که ماماي بلوک به جاي استاندارد يک تخت، گاهي بايد به چند تخت رسيدگي کند. سختي شغل من چگونه معنا مي شود وقتي حتي فرصتي براي گله و شکايت ندارم و تواني براي پيگيري مسائل قانوني؟» اين متن يک ماماست که اين روزها در فضاي مجازي دست به دست مي چرخد. حرف دل او را بايد در کنار شعار امسال کنفدراسيون بين المللي مامايي گذاشت: «زنان در کنار ماماها: به پا خيزيد، حرکت کنيد، متحد شويد. اکنون نوبت ماست.» ماماها در اين روزهاي کرونايي چند درخواست دارند: تهويه خوب و وجود پنجره هايي براي تنفس، براي تعويض هواي آلوده به ترشحات، قرار گرفتن ماماهاي بلوک زايمان در مشاغل سخت، قرار گرفتن بخش زايشگاه جزو بخش هاي ويژه و اعمال ضريب هاي مربوط به بخش هاي ويژه و حقوق مربوط به آن.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar