نشانه ها، علل و کاهش خجالت در کودکان

هنر زندگي/ خجالتي بودن و کمرويي کودکان يک ويژگي شخصيتي است که معمولا به دليل کمبود اعتماد به نفس رخ مي‌دهد. در واقع مشخصه اصلي اين کودکان محدود شدن دامنه تعاملات اجتماعي است و کودک در محيط‌هاي مختلف دچار مشکلات گوناگوني مي‌شود. توجه کنيد اگر کمرويي کودک شما شدت زيادي پيدا کند به طوري که عملکردش را در بازي‌ها، ارتباط اجتماعي و مدرسه‌اش تهديد کند، مي‌تواند به عنوان يک اختلال رواني هم شناخته شود. آنچه که اهميت دارد اين است که به سن و فرهنگ جامعه‌اي که کودک در آن زندگي مي‌کند توجه کنيد و اگر با کمرويي در کودک خود مواجه شديد با راهکارها و بازي‌هايي که در ادامه بيان مي‌کنيم به حل اين مشکل بپردازيد. در صورت لزوم نيز مي‌توانيد از مشاوره کودک بهره ببريد. آيا کمرويي کودکان مي‌تواند طبيعي باشد؟ احساس خجالت يک احساس طبيعي و ترکيب ترس و کنجکاوي است که وقتي کودک وارد محيطي جديد مي‌شود آن را تجربه مي‌کند. اين احساس به کودک کمک مي‌کند تا با احتياط با محيط اطرافش آشنا شود و وقتي مطمئن شد که محيط امن است با خيال راحت ارتباط برقرار مي‌کند. حدود 15 درصد کودکان به شکل طبيعي خجالتي‌تر از ديگران به نظر مي‌رسند. حالا اگر اين احساس طبيعي از حالت متعادل و مناسبش خارج شود و بيش از اندازه ادامه پيدا کند مي‌تواند براي والدين نگران‌کننده باشد. به سن کودکتان توجه کنيد مهم‌ترين زماني که کودکان از افراد غريبه دوري مي‌کنند حدود 8 ماهگي است. در اين سن به طور طبيعي کودک احساس غريبگي يا اضطراب در حضور افراد غريبه کرده و نشانه‌اي کاملا طبيعي در رشد است. در حدود 3-4 سالگي هم کودک احساس خجالت و شرم را تجربه مي‌کند و نسبت به قبل کمي بيشتر خجالتي به نظر مي‌رسد. پس اگر نسبت به هم‌سن و سال‌هايش تفاوت خيلي بارزي ندارد چندان جاي نگراني نيست. با خواندن مقاله روانشناسي کودک دقيق‌تر مي‌توانيد با ويژگي هاي کودکان آشنا شويد. تفاوت کمرويي کودکان و اضطراب اجتماعي در چيست؟ اضطراب اجتماعي يا هراس اجتماعي، احساس اضطراب شديد در موقعيت‌هاي اجتماعي مانند جمع و صحبت کردن با ديگران است. اگر اين احساس اضطراب آن‌قدر در يک موقعيت اجتماعي شديد شود که مانع ارتباط کودک شما با ديگران باشد و عملکرد او را در بازي، تحصيل و ارتباط با دوستانش مختل کند احتمال تشخيص اختلال هراس اجتماعي وجود دارد. يکي از راه‌هايي که مي‌توانيد بين کمرويي و اضطراب اجتماعي کودکتان تفاوت بگذاريد آن است که آيا او تنها از بزرگترها خجالت مي‌کشد يا حتي از همسن‌هاي خودش هم خجالت مي‌کشد. اگر در حضور همسن‌ها هم خجالت مي‌کشد احتمال اضطراب اجتماعي در کودک بيشتر است. تفاوت کمرويي کودکان و منزوي بودن چيست؟ کودکان کمرو و خجالتي معمولا به حضور با ديگران و ارتباط و بازي با همسن و سال‌هايشان علاقه دارند اما احساس خجالت مانع ارتباط آن‌ها مي‌شود. در عوض کودکان منزوي در کنار ديگران هيچ لذتي نمي‌برند و حتي حضور در جمع مي‌تواند برايشان آزاردهنده هم باشد. منزوي بودن مي‌تواند نشانه‌اي از افسرگي يا مشکلات ديگر باشد و نبايد با کمرويي اشتباه گرفته شود. چه چيز باعث کمرويي کودک من شده؟ کمرويي کودکان مي‌تواند عوامل جسمي يا رواني متعددي داشته باشد. پيدا کردن علت کمرويي فرزندتان به درمان آن نيز کمک مي‌کند اما بايد بدانيد پيدا کردن علت اصلي به اين سادگي‌ها نيست و نياز به بررسي دقيق و طولاني دارد. کمرويي کودکان ارثي است؟ تحقيقات نشان داده والدين کمرو حداقل يکي از کودکانشان هم خجالتي مي‌شود. اما آيا اين تنها به دليل ارثي بودن کمرويي است؟ در حقيقت کمرويي تا حدي مي‌تواند ناشي از ويژگي‌هاي ژنتيکي باشد اما مسئله مهم‌تر آن است که اگر شما خودتان فردي کمرو و خجالتي هستيد احتمالا کودک شما علاوه بر گرفتن ژن‌هايتان از رفتار شما نيز ياد مي‌گيرد. قواعد سختگيرانه خانواده بعضي والدين به دليل اضطراب خودشان و قانون‌هاي سخت‌گيرانه‌اي که براي خود در ارتباط با ديگران در نظر مي‌گيرند اين قواعد را به کودکشان منتقل مي‌کنند. اين والدين از فرزندشان نيز انتظار دارند به شکل بي‌نقص و مبادي آداب رفتار کند، اما با هر بار تذکر، باعث ايجاد احساس شرم و اضطراب در کودک مي‌شوند. اين بايد و نبايدهاي زياد و احساس اضطراب ناشي از آن براي کودک اين معنا را دارد که به جاي ارتباط با ديگران براي جلوگيري از قضاوت، از آن‌ها دوري کند. نقش مدرسه و مهدکودک در کمرويي کودکان محيط مدرسه و مهدکودک مي‌تواند براي افزايش ارتباط اجتماعي و فعاليت گروهي کودک شما مفيد باشد اما به شرطي که همان رفتار سخت‌گيرانه را در مدرسه يا مهد با او نداشته باشند. برخي معلم‌ها و مربي‌ها به دليل اضطراب شخصي و يا عدم اطلاعات بيشتر کودکان را به ساکت و خجالتي بودن ترغيب مي‌کنند و با رفتار اجتماعي او همراهي نمي‌کنند. حتي مي‌بينيم که رفتار اجتماعي محدود کودکان کمرو در مدرسه تشويق مي‌شود و بالاترين نمره انضباط را مي‌گيرند. خصوصيات کودکان کمرو مشخصه اصلي اين کودکان محدود شدن دامنه تعاملات اجتماعي است. کودکان کمرو سعي مي‌کنند تا از افراد غريبه دوري کرده و تنها با کساني که مي‌شناسند احساس راحتي ‌کنند. آن‌ها تا زماني که آشنايي کامل با محيط پيدا نکنند و نتوانند رفتار ديگران را پيش بيني کنند معمولا خود را در محيط قرار نمي‌دهند. همچنين کودکان کمرو از مهارت‌هاي اجتماعي آگاهي نداشته و اين موضوع باعث مي‌شود که درون گرا باشند و اضطراب زيادي را تحمل کنند. از طرفي نيز ممکن است به همين دليل تحريک پذير و عصباني شوند و مشکلات خود را به صورت بهانه گيري بروز دهند. با کمرويي کودکان چطور رفتار کنيم؟ تغيير نحوه رفتار شما بيشترين اثر را بر روي تعديل و متناسب کردن کمرويي کودکتان دارد. در اينجا چند توصيه رفتاري موثر را معرفي مي‌کنيم. با خواندن مقاله آموزش پدر و مادر دانش خود را بيشتر کنيد. در مورد کمرويي حرف بزنيد سعي کنيد با کودک خجالتي خود همدلي کرده و به او بفهمانيد که او را درک مي‌کنيد و از رفتارش انتقاد نمي‌کنيد. با او در مورد مواقعي که احساس خجالت کرديد صحبت کنيد و اجازه دهيد او هم درباره احساسش زماني که در مهماني پشت شما مخفي مي‌شود صحبت کند. برچسب کمرو يا خجالتي نزنيد به او مدام نگوييد کمرو يا خجالتي هستي يا در برابر ديگران دليل کم‌ حرف بودنش را کمرو يا خجالتي بودن بيان نکنيد. اين حرف احساس شرم و خجالت او را بيشتر مي‌کند و باعث مي‌شود تصور کند مشکل بزرگي دارد که به سادگي قابل حل نيست. در مورد کمرويي او در جمع حرف نزنيد در جمعي که خودش حضور دارد در مورد کمرويي او حرفي نزنيد تا احساس خجالت و شرم نکند. تنها با خودش در مورد احساساتش صحبت کنيد تا بفهمد که او را درک مي‌کنيد و مي‌خواهيد با کمک هم بيشتر با ديگران ارتباط برقرار کند. براي ارتباط به او فشار نياوريد در جمع او را تشويق به ارتباط با ديگران نکنيد چون احساس مي‌کند که او را نمي‌فهميد و اضطرابش بيشتر مي‌شود. او را براي ارتباط با ديگران آزاد بگذاريد. اما در مقابل از خجالتي بودن او هم حمايت نکنيد. مثلا اگر کودکان ديگر از او مي‌خواهند تا با آن‌ها بازي کند نگوييد خجالتي است يا آن که به دليل خجالتي بودن اگر از ثبت نامش در کلاس ورزش يا هنر خودداري کنيد مشکل را سخت‌تر کرده‌ايد. بيشتر تشويقش کنيد کودکان کمرو چون روي قضاوت منفي ديگران حساس هستند احساس شرم و خجالت مي‌کنند، بنابراين بيشتر نياز به قضاوت مثبت دارند. براي اين کار لازم است به پيشرفت‌هاي کوچک و هر عملکرد مثبت آن‌ها توجه نشان دهيد و مدام آن‌ها را تشويق کنيد. مخصوصا وقتي در مورد احساس ترس يا اضطراب با شما صحبت کرده و مي‌بينيد براي مقابله با آن تلاش مي‌کند؛ او را تشويق کنيد و به او بگوييد که به تلاش او افتخار مي‌کنيد. عاشق او با کمروييش هستيد کودکان بيش از هر چيز نياز دارند که مطمئن شوند با وجود هر ويژگي و ضعفي دوست‌داشتني هستند. پس اين احساس را به او بدهيد که دوستش داريد و اين به کمرويي يا خجالتي بودنش ارتباط ندارد. اگر احساس دوست داشتني بودن در او تقويت شود حساسيت نسبت به قضاوت ديگران هم کاهش مي‌يابد و کمرويي هم کمرنگ‌تر مي‌شود. براي کمرويي کودکان با او چه بازي‌هايي کنيم؟ کودکان بيش از هر چيز از بازي کردن ياد مي‌گيرند پس انتخاب بازي‌هاي مناسب مي‌تواند اثر قابل توجهي بر رفتار اجتماعي کودک شما داشته باشد. در ادامه به برخي از بازي‌هايي که به اجتماعي شدن کودکان کمک مي‌کنند اشاره مي‌کنيم. نمايش خيالي لباس‌هاي مخصوص نمايش بپوشيد و با او نمايش‌نامه ساده‌اي را براي عروسک‌ها يا تماشاگران خيالي اجرا کنيد يا براي تماشاگران خيالي خود بر روي صحنه آواز بخوانيد. پانتوميم يک کلمه يا عبارت را به او بگوييد تا سعي کند با حرکات خود آن را به ديگران که آن کلمه را نمي‌دانند بفهماند. اين بازي به او کمک مي‌کند تا در مقابل ديگران خود را محک زده و از نگاه ديگران نترسد. مسابقه گويندگي يک متن يا داستان را انتخاب کنيد و از فرزندتان بخواهيد مانند مجري تلوزيون آن را بخواند و صدايش را ضبط کنيد. مي‌تواند اين کار را همراه با دوستانش يا خود شما انجام دهد. بعد صداهاي ضبط شده را پخش کنيد و از خود کودکان بخواهيد تا برنده را انتخاب کنند. توجه کنيد که اين مسابقه را همراه با کودکان يا بزرگ‌ترهايي که براي کودک آشنا و مانوس هستند و از آن‌ها خجالت نمي‌کشد بازي کنيد. بازي معلمي کردن دادن نقش معلم يا مربي مهد کودک به کودک کمرو مي‌تواند به افزايش مهارت‌هاي او کمک کند. از او بخواهيد با ديگر کودکان و يا شما مثل دانش آموزان رفتار کند و در صورتي که درس نمي‌خوانند يا شيطنت مي‌کنند با آن‌ها به طور مناسب رفتار کند. ديگر چه کارهايي براي کاهش کمرويي کودکم مي توانم انجام دهم؟ در کنار افزايش اطلاعات خود و بهبود ارتباط با فرزندتان از متخصصان سلامت روان مانند روانشناسان، مشاوران خانواده و يا روانپزشکان مشورت بگيريد. اين متخصصان با بررسي دقيق‌تر رفتار شما و فرزندتان نقاط ضعف و ايجاد مشکل را بهتر تشخيص مي‌دهند و براي آن‌ها درمان خاص و علمي را اجرا مي‌کنند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar