درجه/ خريد روغن زيتون کار سادهاي نيست! تنوع برندها زياد است و قيمتها متفاوتند. اما با دانستن نکتههايي که در اين مطلب از «درجه» به شما ميگوييم، ديگر با خيال راحت روغن زيتون بخريد.در سوپر مارکت شيشههاي روغن زيتون را بالا و پايين ميکنيد و به قيمتها نگاهي مياندازيد، اما در آخر مجبوريد شانسي يکي را برداريد؛ چراکه ممکن است با انواع روغن زيتون آشنا نباشيد، فرق بستهبنديها را ندانيد و حسابي گيج شويد. اما بدانيد که شما تنها نيستند و خيليها نميدانند چه روغن زيتوني خوب است و کدام را بايد بخرند.
بعضيها از روي شکل بستهبندي روغن زيتون را انتخاب ميکنند و بعضي ديگر بيشتر به قيمت توجه ميکنند. ما مطالبي را براي شما جمعآوري کردهايم تا با انواع مختلف روغن زيتون آشنا شويد، نکتههاي مهم پيش از خريد روغن زيتون را مرور کنيد و از اين به بعد با چشم باز خريد کنيد.
چرا روغن زيتون بخريم؟
روغن زيتون يکي از سالمترين روغنهاي خوراکيست که از فشردن دانههاي ميوه خوشمزه زيتون بهدست ميآيد. روغن زيتون فشار خون را پايين ميآورد و براي سلامت قلب مفيد است، چرا که کلسترل بد را کم ميکند و اسيد چرب امگا ۹ دارد. با اين روغن ميتوانيد نان، سالاد، اردور، پنير و خيلي از خوراکيها را مزهدار کنيد يا بهعنوان روغن پختوپز از آن بهره ببريد.
۱. انواع روغن زيتون کدامند؟
روي شيشههاي روغن زيتون اسمهاي مختلفي مينويسند که واقعا آدم را گيج ميکنند، مثل بکر، فرابکر، تصفيه شده و چيزهاي ديگر. بياييد درباره انواع روغن زيتون بيشتر بخوانيد.
روغن زيتون فرابکر
اگر اسم فرابکر، فوق بکر يا اکسترا ويرجين (extra virgin) را روي بستهبندي ديديد، نصف راه را رفتهايد، چراکه بهترين نوع روغن و احتمالا گرانترينش همين است. روغن زيتون فوق بکر از خرد کردن و فشردن ميوه زيتون بهدست ميآيد. هيچ مواد شيميايي به آن اضافه نميکنند و حرارت نميبيند. اين نوع روغن بهدليل داشتن امگا ۹ براي تندرستي شما بسيار مفيد است. رنگ روغن زيتون فوق بکر کمي تيرهتر از انواع ديگر است و بين زرد طلايي تا سبز تيره ديده ميشود. اگر روغن زيتون فوق بکر بخريد، هم براي مزهدار کردن سالاد، نان و خوراکي هاي ديگر از آن استفاده ميکنيد و هم با حرارت کم با آن پختوپز ميکنيد.
روغن زيتون بکر
گاهي روي بستهبندي روغن زيتون کلمه بکر يا (virgin) را ميبينيد. بين انواع خوب روغن، مقام دوم را به روغن زيتون بکر بدهيد. روش توليد آن مشابه روغن فوق بکر است و طعم خوبي دارد.
روغن زيتون سبک
شايد تصور کنيد منظور از روغن زيتون سبک يا (light) کالري يا چربي کمتر است. اما بهتر است روغن زيتون سبک را در پايين ليست خريدتان بگذاريد، چراکه رنگ و طعم کمتري دارد. اين نوع از روغن، تصفيهشده است. روش تهيه آن يک مرحله فشردن زيتونها در سطح روغن بکر و بعد گرمادهيست. طول عمر روغن سبک يا لايت زياد است و نقطه دودي شدن آن در دماي بالاتري است. نکته منفي اين مدل از روغن زيتون مواد مغذي کمتر است، چراکه در اثر گرمادهي بخشي از مواد آن از بين ميروند.
۲. انواع روش تهيه روغن زيتون کدامند؟
روغن زيتوني که از فروشگاه ميخريد، به سه روش تهيه شده است.
تصفيهنشده
به روغن زيتون تصفيهنشده هيچ مواد شيميايي اضافه نشده و گرما نديده است. به همين دليل کيفيت بالايي دارد.
تصفيهشده
وقتي روغني برچسب تصفيهشده دارد، يعني بعد از مرحله پرس يا فشردن، يک مرحله ديگر را هم پشت سر ميگذارد که شامل گرمادهي يا اضافه شدن مواد شيميايي است. در مواردي ممکن است روغن زيتون با روغن گياهي ديگر مخلوط شود که درنهايت روغني با کيفيت پايينتر بهدست ميآيد.
پرس سرد
روش پرس سرد طبيعيترين روند توليد روغن زيتون است. در اين روش کمترين تصفيه انجام ميشود. بيدليل نيست که کيفيت و البته قيمت اين روغن بالاتر از بقيه انواع روغن زيتون است.
۳. روغن زيتون در کدام کشور توليد شده باشد؟
خيليها باور دارند بهترين روغن زيتون توليد کشور ايتالياست. اين کشور در کنار اسپانيا، يونان و ترکيه معروفترين روغن زيتون دنيا را توليد ميکنند. اگرچه کشورهاي شيلي، استراليا، امريکا، آرژانتين، نيوزلند و حتي کرواسي صادرات روغن زيتون دارند. ما در کشوري زندگي ميکنيم که در شمال آن باغزيتون فراوان است و خيليها فقط زيتون و روغن تزيتون ايراني را انتخاب ميکنند و ميخرند.
نکته اينجاست که اگر اسم ايتاليا روي شيشه روغن زيتون نوشته شده باشد، بهتنهايي کيفيت آن را تضمين نميکند. هر شرکت معتبري تاريخ برداشت محصول يا زمان روغنگيري را روي بطري ذکر ميکند. بهتر است تاريخ خريدتان را با تاريخ برداشت محصول زيتون بسنجيد و نه با تاريخ بستهبندي. روغن زيتون هر چه تازهتر باشد، مرغوبتر و مغذيتر است.
۴. شيشه روغن زيتون چه رنگي باشد؟
هر قدر بستهبندي و ليبل روي ظرف فريبنده باشد، نبايد شما را براي خريد روغن زيتوني که در شيشه روشن بستهبندي شده، وسوسه کند. نور دشمن روغن زيتون است و ظرفي که شفاف باشد، حتما کيفيت آن را پايين ميآورد. پس در قفسهها دنبال شيشههاي تيره رنگ بگرديد. تيرگي بستهبندي، عمر مفيد روغن را بالا ميبرد.
۵. برچسب تاييديه لازم است؟
لازم است روغن زيتوني که ميخريد، تاييديه يکي از سازمانهاي مواد غذايي را مانند سازمان غذا و دارو، داشته باشد.
۶. ميزان اسيد چرب آزاد چقدر باشد؟
معمولا مقدار اسيد چرب آزاد ميتواند کيفيت نوع زيتون را نشان دهد. پايين بودن اسيد چرب آزاد الزاما بهمعني کيفيت بالاي روغن زيتون نيست، اما اگر اين ميزان خيلي بالا باشد، به شما ميگويد که کيفيت روغني که در دست داريد، پايين است.
شايد اين سوال برايتان پيش بيايد که مقدار اسيد چرب آزاد روغن زيتون چقدر باشد بهتر است و آن را کجا پيدا کنيد. در برچسبي که مواد تشکيلدهنده را نوشته، دنبال اسيد چرب آزاد يا Free fatty acids بگرديد. بهترين حالت اين است که کمتر از ۱۰ ميلي اکيوالان بر کيلوگرم 10meq/kg باشد. اگر ميزان اين اسيد اصلا روي بستهبندي درج نشده، بهتر است سراغش نرويد و به برندهاي ديگر فکر کنيد.
۷. ميزان پلي فنول را بررسي کنيم؟
يکي ديگر از مواردي که بايد بين مواد تشکيلدهنده دنبالش بگرديد، پلي فنول است. پلي فنولها نوعي ماده شيميايي گياهي هستند که نقش آنتياکسيداني آنها ميتواند به سلامت قلب کمک کند. بهطورکلي، هر چه ميزان پلي فنول روغن زيتون بيشتر باشد، کيفيت آن بالاتر و سالمتر است. پلي فنول زير ۳۰۰ کم بهحساب ميآيد و اگر از ۵۰۰ بالا رود، زياد بهشمار ميرود. وقتي اين ميزان از ۸۰۰ بيشتر باشد، تلخي روغن زيتون کمي بيشتر ميشود.
۸. از کجا روغن زيتون بخريم؟
هر چه روغن زيتون تازهتر باشد، کيفيت و مزه بهتري دارد. اگر نزديکي شما کارخانه روغن زيتون وجود دارد، بهترين گزينه براي خريد روغن زيتون همان است. از طرف ديگر، فروشگاهي که امکان مزه کردن روغن زيتون را به خريدار بدهد، محل خيلي خوبي براي خريد روغن زيتون است، چراکه ميتوانيد بو و مزه هر کدام را امتحان کنيد و بهترينش را بخريد. بعضيها هم خريد آنلاين را ترجيح ميدهند، در اين صورت به مشخصات محصول حسابي دقت کنيد.
۹. نکتههاي پاياني که بايد بدانيدخريد روغن زيتون
هيچوقت گول بستهبنديهاي خوشگل را نخوريد. اگرچه برندهاي معتبر و باکيفيت ممکن است در شيشههاي جذابي روغن زيتون را بستهبندي کنند. چنين محصولي قطعا ارزان نخواهد بود. اما شرکتهايي هم هستند که بدون توجه ويژهاي به مدل شيشه و طراحي ليبل، روغن باکيفيتي دست مشتري ميدهند.
روغن زيتون همانطور که با نور ميانه خوبي ندارد، گرما را هم دوست ندارد. بهتر است از فروشگاهي خريد کنيد که روغنهايش را در ويترين يا معرض نور آفتاب قرار نداده باشد. بعد از خريد هم آن را در کابينت کنار گاز قرار ندهيد.
اگر بخواهيد براي پختوپز روغن زيتون بخريد، هر چه طعم ملايمتري داشته باشد، مناسبتر است. اما براي درست کردن انواع سس و مزهدار کردن، طعم غليظتر بهتر نتيجه ميدهد.
براي سرخ کردن غذاها، روغنهاي گياهي ديگر مناسبتر از روغن زيتون بهحساب ميآيند.
بازار