باشگاه خبرنگاران/ يک روانشناس گفت: فيلم ديدن ميتواند فرصت روبهرو شدن با انواع احساسات را براي ما ايجاد کند.
فرشته سادات شجاعى روانشناس بالينى و خانواده، درباره تأثير تماشاي فيلم با ژانرهاي کمدي، عاشقانه و ترسناک بر روي زندگي، اظهار کرد: فيلمها روي همه آدمها تأثير يکساني نميگذارند. روانشناسها ميگويند نويسنده، کارگردان و بازيگران فيلم گاهي ميتوانند مثل يک روانکاو روي نقاط حساس ذهن و روان شما تأثير بگذارند.
اين روانشناس ادامه داد: افراد با توجه به نيازهاي متفاوت رواني و شرايط متفاوتي که در طول زندگي تجربه کردهاند، ميتوانند از برخي فيلمها تأثير بيشتري بگيرند و در برابر بعضي ديگر هم خنثي عمل کنند. فيلم ديدن ميتواند فرصت روبهرو شدن با اين احساسات را براي ما ايجاد کند. وقتي شما فيلم ميبينيد با شخصيتهاي داستان همزاد پنداري ميکنيد و در حقيقت خود را قهرمان داستان ميپنداريد. شما در جريان فيلم ديدن آنچه که بر قهرمان داستان ميگذرد از جمله ترسها، غمها، شاديها و اميدواريهايش را درون خود حس ميکنيد.
وي افزود: در واقع شما به جاي شخصيت داستان مينشينيد و بدون آن که از روي صندلي سينما يا از مقابل تلويزيون خانهتان بلند شويد، به تجربههايي که دوست داريد دست ميزنيد و حسهايي که درونتان انباشته شده و هيچ وقت نتوانستهايد ابرازشان کنيد را تخليه ميکنيد.
اين روانشناس گفت: بعضي روزها که براي تفريح کردن حوصله بيرون رفتن را نداريم، شايد اولين چيزي که به ذهنمان ميرسد تماشاي فيلم باشد. ممکن است چند فيلم را پشت سر هم نگاه کنيم و حالمان هم خوب باشد، مثل فيلمهاي کمدي که خندهدار هستند و باعث کاهش فشار خون ميشوند و اگر چند دوره پشت سر هم اين خندهها تکرار شوند، گرفتگي عروق را کاهش ميدهند. ۱۵ دقيقه خنده شديد در طول يک فيلم همين تأثير را بر تمام دستگاه عروقي و قلبي دارد؛ اما چرا در بيشتر مواقع فيلمهاي تراژدي طرفداران بيشتري دارند؟
شجاعي گفت: تحقيقات نشان ميدهند که ديدن فيلمهاي تراژدي بخشي از مغز را فعال ميکند که در حالت طبيعي خاموش است. فعال بودن اين بخش باعث ميشود بيشتر عشق بورزيم و احساس رضايت از زندگي خود داشته باشيم. (ديدن فيلمهاي تراژدي به افرادي که سابقه افسردگي دارند توصيه نميشود). در دنياي فيلمهاي رمانتيک، پسر نجيب و خجالتي عاشق دختر ميشود و با هم دوست ميشوند و بعد از چند بحث و جدل دوباره آشتي ميکنند و سپس در اثر تراژدي از هم جدا ميشوند و بعد ناگهان در اثر يک اتفاق غيرقابل پيش بيني دوباره به هم ميپيوندند. در مشکلاتي که زوجين به مشاورين ازدواج در مرکز مشاوره گزارش دادهاند، ديده شده انعکاسي از تصور غلط درباره عشق و عاطفه است که در فيلمها به نمايش گذاشته ميشود.
اين روانشناس بيان کرد: تأثير فيلمهاي کمدي رمانتيک بر ضمير ناخودآگاه و خودآگاه و تحريک آن پروسه بسيار پيچيدهاي است که تأثير فيلم در آن کاملا مشخص نيست، مانند فيلمهاي خشونت آميز که عدهاي آن را يک محرک کامل براي ارتکاب خشونت ميدانند و عدهاي ديگر اين درجه از قاطعيت را براي آن قائل نيستند، البته به مردم هشدار داده ميشود تا از تماشاي زياد اين فيلمها خودداري کنند، زيرا ممکن است بر روابط عاطفي واقعي آنها تأثير بگذارد، ممکن است نوجوانان را به اشتباه وارد روابط زود هنگام کند. همين تعداد کم از کساني که دچار آثار منفي شدهاند، ميتواند بهانهاي براي توجه بيشترما به عواقب تماشاي تعداد زيادي از اين گونه فيلمها باشد.
وي افزود: هميشه هم اين اثر منفي نيست. وقتي يک زوج از سالهاي شاد و خوشبخت زندگي دور ميشوند، نياز به منبعي دارند تا به آنها اميد دهد که بيشتر در کنار هم باشند. ما گاهي نياز داريم با داستانها زندگي کنيم تا بتوانيم بر واقعيتها غلبه و باور کنيم کسي در اين دنيا هست که در کنار ما است و دوستمان دارد. براي همزاد پنداري با قهرمانهاي داستان و گرفتن بهترين تأثير از تماشاي فيلم، لازم نيست دقيقا موقعيتهايي که قهرمان در آنها قرار ميگيرد را در گذشته تجربه کرده باشيد؛ آنچه شما را به قهرمان داستان پيوند ميزند و زمينه همزاد پنداري را فراهم ميکند، مسائلي عميقتر و بنياديتر است؛ حسها، گرايشها و نيازهاي بنيادي شما همان چيزهايي هستند که باعث ميشوند خود را در جايگاه قهرمانان فيلم ببينيد و ذهن و روانتان را درگير ماجراي آنها کنيد.
شجاعي گفت: بررسي و پژوهش فيلمهاي عاشقانه ايراني و هاليوودي نشان ميدهد مراجعين به مراکز روانشناسي از اثرات منفي اين فيلمها گله کردهاند و گفتهاند تماشاي فيلمهاي عاشقانه، تصوري غلط از عشق در ذهنشان ايجاد کرده که در زندگي واقعي برايشان مشکلساز شده است. بارها شاهد مراجعهکنندههايي بوديم که فکر ميکنند اگر شريک زندگي آنها، دوستشان داشته باشد، بدون اينکه حرفي بزنند يا کاري بکنند حرف دل آنها را ميفهمد. تحقيقات منسجم نشان ميدهد اين تصوير بارها در فيلمهاي کمدي عاشقانه نمايش داده شده است. گاهي فرد به دليل اينکه در زندگي واقعي خود به روياهايش دست نمييابد، به استفاده از نوشته و فيلم روي ميآورد و سعي ميکند با آنها کمبودهايش را جبران کند.
اين روانشناس ادامه داد: شنيدن اينکه فيلمها تصاويري غير واقعي و مبالغه شده از عشق به ما ميدهند شايد عجيب نباشد، اما تأثير اين فيلمها چقدر است؟ آيا واقعا بر ناخودآگاه ما اثر ميگذارند؟ محققين تعدادي دانشجوي داوطلب را به تماشاي فيلم عاشقانه واداشتند و همين تعداد دانشجوي ديگر را براي تماشاي يک فيلم درام انتخاب کردند. پس از تماشاي فيلم، گروه اول، يعني تماشاگران کمدي عاشقانه بيشتر به قضا و قدر معتقد شدند، اين البته پژوهش کوچکي است، اما اين نتايج حاکي از اثرات فيلمهاي عاشقانه است. آشکار کردن ضمير خودآگاه و ناخودآگاه احساسات عاشقانه فرآيندي بسيار سخت است و تأثير فيلمهاي رومانتيک روي اين دو ضمير هنوز مشخص و معلوم نيست.
وي با بيان اينکه بعضي معتقدند فيلمهاي خشونت بار روي انسان تأثير منفي دارند و باعث تحريک حس خشونتطلبي در او ميشوند، اضافه کرد: در حالي که عدهاي نيز معتقدند که اين صرفا تحريک خشونت است که باعث ميشود پرخاشجويي انسان به شکلي غير خطرناک بروز کند. با اين حال به مردم توصيه ميشود در تماشاي اينگونه فيلمها هوشيار عمل کنند و متوجه باشند که اين فيلمها ممکن است براي زندگي واقعي آنها دردسر ايجاد کند.
شجاعي ادامه داد: حتي اگر آمار چندان قابل توجه نباشد، بهتر است اين توصيه را جدي بگيريد و هوشياري خود را حفظ کنيد. فيلمهاي عاشقانه بهرغم مشکلاتي که ممکن است براي زوجهاي کم تجربه به وجود آورند، در آنها اميد و اشتياقي ايجاد ميکنند که براي يک رابطه واقعا لازم است. بايد با داستان زندگي کنيم تا از آنها براي حل مشکلات زندگي واقعي کمک بگيريم. داستانها به ما ياد ميدهند هر چقدر هم مشکلات زياد باشد و ما در اوج نا اميدي باشيم، يک نفر آن بيرون منتظر ماست.
اين روانشناس با اشاره به اينکه براي درمان افسردگي و مشکلات زناشويي ميتوان از اين شيوه بهره گرفت و افراد با ديدن اين فيلمها و با همزاد پنداري به درک بهتر واقعيت و شناخت بهتر از خود يا همسرشان ميرسند، بيان کرد: اگر شما هم احساس ميکنيد اين روزها يک جاي زندگيتان لنگ ميزند، سراغ يک روانشناس برويد و از او بخواهيد فيلمهايي که ميتوانند آرامش از دست رفته را به شما برگردانند را برايتان فهرست کند.
وي با اشاره به اينکه اگر روانشناستان به شما فيلم ديدن را توصيه کرد، با عجله تمام فيلمهايي که بايد ببينيد را مشاهده نکنيد، خاطرنشان کرد: هر کدام از فيلمها را با آرامش و صبوري دنبال کنيد و حتي اگر لازم شد برخي صحنهها يا همه فيلم را چند بار مشاهده کنيد. به فيلم اجازه دهيد آنچه در ناخودآگاه شما مايه عذاب شده را بيرون بکشد و براي از نو شروع کردن آمادهتان کند.
بازار