رطوبت و نم خانه را چگونه رفع کنیم؟

فرارو

بروزرسانی 1399/04/30 - 22:12

فرارو/ رطوبت و نم زدگي احتمالاً يکي از مشکلات ناراحت کننده‌اي باشد که اغلب ما در خانه‌هاي خود با آن مواجه شده ايم. خانه‌هاي ما ممکن است در طي زمان با مشکلات متفاوتي مواجه شوند، اما نم و رطوبت شايد يکي از ناراحت کننده‌ترين آن‌ها باشد. وجود نم و رطوبت در خانه مي‌تواند به وسايل منزل آسيب رسانده و همچنين باعث بروز مشکلات بهداشتي براي افراد خانواده شود. اما چرا خانه‌هاي ما دچار رطوبت بالا و نم زدگي مي‌شوند؟ چگونه مي‌توان از نم زدگي و رطوبت بالاي خانه پيشگيري کرد؟ اگر خانه ما دچار نم زدگي شد چگونه مي‌توان آن را از بين برد؟ با بوي بد نم خانه چه کنيم؟ اگر شما هم چنين سوالاتي داريد، با اين مطلب همراه شويد تا پاسخ‌هاي مناسبي براي سوالات خود بيابيد.

وجود رطوبت بالا در خانه چه عوراضي دارد؟
کم يا زياد بودن رطوبت خانه، هر دو باعث ايجاد مشکلاتي خواهند شد، به همين دليل کارشناسان توصيه مي‌کنند تا رطوبت منزل را بين ۴۰ تا ۵۰ درصد نگه داريد. گاهي اوقات نيز بروز مشکلاتي مانند ترکيدگي لوله، باعث ايجاد نم و رطوبت اضافي در فضاي خانه مي‌شود که اين مسئله مي‌تواند تاثيرات منفي زيادي به همراه داشته باشد. به هرحال وقتي رطوبت خانه بيش از حد مجاز افزايش يابد، اين امر به دو طريق بر زندگي ما تأثير منفي خواهد گذاشت و به اصطلاح عوارض ايجاد خواهد کرد:

۱. عوارض بهداشتي و سلامتي وجود رطوبت در خانه
وجود نم و رطوبت در خانه، گرد و غبار را جذب کرده و مي‌تواند فضاي مناسبي را براي رشد و تکثير اکثر باکتري‌ها مهيا کند. در صورتي که مدت زمان زيادي رطوبت خانه باقي بماند و اقدامي جهت رفع آن انجام نشود، مشاهده خواهيد کرد که چگونه کپک‌ها و انواع قارچ بر روي ديوار و نقاط مرطوب خانه ايجاد خواهند شد. چنين فضايي، علاوه بر اينکه ظاهر نامناسبي در منزل ايجاد مي‌کند، مي‌تواند باعث بروز انواع بيماري‌هاي مختلف گردد.
وجود رطوبت در خانه گاهي اوقات مي‌تواند به صورت جدي سلامت افراد را تحت تاثير قرار دهد. به طور مثال فضاي مرطوب خانه براي افرادي که دچار بيماري‌هاي تنفسي و يا آلرژي مي‌باشند بسيار مضر است. علاوه بر اين وجود رطوبت دائمي در فضاي خانه، ممکن است موجب بروز حساسيت در افراد، به خصوص کودکان شود. همچنين نم و رطوبت بالا در خانه، مي‌تواند موجب بروز سردرد و درد مفاصل در بسياري از افراد شود. گاهي اوقات اگر رطوبت محيط بيش از اندازه زياد باشد، عروق و بافت‌هاي بدن متورم شده و در نتيجه درد‌هايي مانند آرتروز افزايش پيدا مي‌کنند.

۲. عوارض تأسيساتي و مالي؛ وجود رطوبت در خانه
وجود نم و رطوبت زياد در خانه، علاوه بر اينکه به ساختار کلي خانه آسيب مي‌زند، مي‌تواند باعث خراب و پوسيده شدن بسياري از وسايل منزل شما نيز گردد. معمولا وسايل چوبي و پارچه اي، آسيب پذير‌ترين اجزاي خانه در برابر رطوبت هستند. همانطور که ميدانيد وسايل آهني و فلزي نيز در صورت وجود رطوبت در خانه، به سرعت زنگ زده و خراب مي‌شوند. از طرف ديگر رطوبت سبب مي‌شود ظاهر خانه به شدت بد جلوه دهد و اين امر نيز سبب دغدغه ذهني ساکنان مي‌شود. اين آسيب ديدگي تأسيسات و وسايل منزل نيز سبب خواهد شد که هزينه‌هاي مالي براي تعمير آن‌ها صرف شود.

چگونه مي‌توان وجود رطوبت بالا در خانه را تشخيص داد؟
در ابتدا بايد خاطر نشان کرد که اثرات ظاهري رطوبت و نم در خانه ممکن است طي مدت زيادي خود را نشان دهند. براي مثال يک لوله آب در درون ديوار ممکن است بنابه دلايلي چکه کند، اين امر ممکن است روز‌ها طول بکشد تا اثرات رطوبت بر ديوار را نشان دهد؛ بنابراين ما نياز داريم تا پيش از رخ دادن چنين اتفاقي از وجود رطوبت بالا در خانه آگاه شويم. اما چگونه مي‌توان وجود رطوبت بالا در خانه را تشخيص داد؟ براي اين کار راه‌هاي ساده‌اي وجود دارد که مي‌توانيد از آن‌ها استفاده کنيد:

۱. استفاده از رطوبت‌سنج:
مطمئن‌ترين روش براي تشخيص بالا بودن رطوبت اتاق و خانه استفاده از رطوبت سنج است؛ بنابراين بهتر است براي کسب اطمينان از بالا بودن رطوبت اتاق از يک رطوبت سينج استفاده کنيد. بازه استاندارد رطوبت اتاق بين ۴۰ تا ۶۰ %RH است. در صورتي که رطوبت اتاق بالاتر از ۶۰ بود به معناي آن است که سطح رطوبت در خانه زياد است و بايد اقدام‌هاي لازم براي کاهش رطوبت خانه را انجام دهيد.

۲. وجود کپک زدگي:
اتاق‌هايي که در آن‌ها حمام و يا سرويس بهداشتي قرار دارد معمولاً از رطوبت بيش‌تري برخوردار هستند. اين اتاق‌ها را به خوبي بگرديد و اگر اثري از کپک در هر کجاي آن‌ها ديديد خيلي سريع براي کاهش رطوبت اتاق اقدام کنيد.

۳. توجه به پنجره‌ها:
به پنجره‌ها نگاه کنيد. اگر ديديد که بر روي شيشه آن‌ها بخار و يا قطرات آب وجود دارد احتمالاً سطح رطوبت در خانه زياد است. چنين پديده‌اي يا از برخورد هواي گرم اتاق با سرديِ پنجره بروز مي‌کند و يا آن که نشان از رطوبت زياد خانه دارد. در صورت مشاهده‌ي بخار يا قطرات آب بر روي پنجره بهتر است خيلي سريع نسبت به حل مشکل اقدام کنيد، در غير اين صورت بايد به تدريج شاهد کپک در خانه خود باشيد.

۴. مشاهده لکه آب:
اگر بر روي ديوار‌ها و يا سقف خانه لکه‌هاي آب ديديد، اين امر نيز مي‌تواند نشانه‌اي از رطوبت بالاي خانه باشد که به هيچ عنوان نبايد ناديده گرفته شود.

۵. پوسيدگي چوب: وقتي که سطح رطوبت خانه زياد باشد، وسايل چوبي کم کم پوسيده مي‌شوند و راه براي وارد شدن موريانه به ماجرا باز مي‌شود.

۶. بروز علائم آلرژي: زماني که سطح رطوبت اتاق زياد باشد، آلرژن‌ها به وجود مي‌آيند و موجب بروز علائم آلرژي از جمله سوزش چشم، عطسه، آبريزش بيني و ... مي‌شوند. پس در صورتي که در خارج از خانه اين علائم را نداشتيد، ولي در خانه علائم آلرژي را احساس کرديد بايستي توجه زيادي به رطوبت اتاق و خانه کنيد.

علت رطوبت بالا و نم زدگي در خانه چيست؟
اصولاً ايجاد رطوبت بالا و نم زدگي در خانه با دو عامل اصلي تأسيساتي و انساني ارتباط دارد. عوامل تأسيساتي، به بروز اشکالاتي فني در تأسيسات ساختمان، همچون سيستم لوله کشي آب، گفته مي‌شود که سبب مي‌شود رطوبت خانه بيش از حد افزايش يابد و يا ساختمان دچار نم شود. يکي از شايع‌ترين عوامل تأسيساتي در افزايش رطوبت و نم زدگي ساختمان، ترکيدي لوله‌هاي آب است.

عامل انساني نيز به مواردي اشاره دارد که خود ساکنان با انجام اموري به ظاهر عادي، اما نادرست، باعث افزايش رطوبت در خانه مي‌شوند و اين امر نيز به نوبه خود باعث ايجاد مشکلاتي ديگر از جمله نم زدگي مي‌شود. البته نبايد از ياد برد که گاه شرايط اقليمي نيز سبب افزايش رطوبت و نم زدگي در خانه‌ها مي‌شوند. حال به معرفي عوامل اصلي رطوبت بالا و نم زدگي ساختمان مي‌پردازيم:

الف) عوامل فني و تأسيساتي رطوبت بالا و نم زدگي در خانه
۱. ترکيدگي لوله آب
همانطور که مي‌دانيد امروزه بسياري از تاسيسات مربوط به لوله کشي آب از داخل ديوار رد مي‌شود تا ظاهر ديوار زيبا باقي بماند. گاهي اوقات در اثر گذشت سال‌هاي طولاني و با وجود رطوبت بيش از حد در اطراف لوله، لوله دچار نشت مي‌شود و يا مي‌ترکد که در اين صورت بدترين نوع نم بر روي ديوار رخ مي‌دهد و پوسته اصلي ديوار نسبت به اين حجم از رطوبت سريعا واکنش نشان داده و پوسته پوسته مي‌شود و ترک بر مي‌دارد. پس سريعا بايد محل ترکيدگي را پيدا کرد و عامل ايجاد رطوبت را از بين برد.
در خصوص ترکيدگي لوله لازم است محل دقيق لوله پيدا شود و اگر در داخل ديوار باشد پس از شکافتن ديوار ترکيدگي موجود را رفع کرد. جهت پيدا کردن محل دقيق ترکيدگي نيز مي‌توان از دستگاه‌هاي مخصوص نشت ياب استفاده کرد. اين دستگاه‌ها در اختيار شرکت‌هاي خدمات فني در هر شهري مي‌باشد و شما مي‌توانيد با تماس با يکي از آن‌ها به بررسي وضعيت ترکيدگي لوله بپردازيد. همچنين اين شرکت‌ها پس از يافتن محل ترکيدگي اقدام به حل مشکل مي‌نمايند.
۲. نفوذ آب باران
در موارد بسياري عامل ايجاد رطوبت سقف‌ها و يا ديوار‌ها آب باران مي‌باشد که به علت عايقکاري نامناسب و داراي درز اين مشکل بوجود مي‌آيد. زماني که سقف داراي عايق يا ايزوگام نباشد يا عايق موجود قديمي شده باشد و يا داراي درز باشد مي‌تواند باعث نفوذ آب به داخل ساختمان و در نتيجه آن ايجاد نم شود. بخش‌هاي مختلف ساختمان نظير سقف ساختمان و توالت، کف توالت، حمام، آشپزخانه و گلخانه داراي عايق مي‌باشند که در صورت از بين رفتن آن‌ها باعث نفوذ آب به زير ساختمان خواهد شد.
۳. وجود نشتي در تأسيسات
گاهي نشتي آب در پايه‌هاي يا محل اتصال به لوله‌ي شير‌هاي آب اتفاق مي‌افتد. در اينصورت مشکل با تعويض مغزي شير يا تعويض کامل شيرآب حل مي‌شود. اما گاهي نيز مشکل فراتر از اين است و نشتي آب در لوله‌هايي رخ مي‌دهد که در ديوار هستند و يا در دسترس نيستند. همچنين گاه وسايلي همچون آبگرمکن و يا پکيج دچار مشکل مي‌شوند و نشتي در آن‌ها رخ مي‌دهد. براي اين کار‌ها نياز به متخصصان فني داريد تا مشکل را پيدا کرده و برطرف کنند.
ب) عوامل انساني رطوبت بالا و نم زدگي در خانه
۱. شستشوي ديوار‌ها
گاهي پيش مي‌آيد که پس از سال‌ها زندگي در يک خانه احساس کنيم که ديوار‌ها بسيار کثيف شده اند و تصميم بگيريم که آن‌ها را بشوييم. همچنين ممکن است به يک خانه جديد منتقل شده باشيم و به علت حساسيت بخواهيم ديوار‌هاي اين خانه جديد را بشوييم. اما بايد گفت که اين کار يکي از علل اصلي نم زدگي ديوار‌ها به شمار مي‌آيد.
بايد به اين نکته توجه داشته باشيد که نبايد ديوار‌ها را شست به ويژه اگر اين ديوار‌ها با رنگ روغن و يا کاغذ ديواري ضد آب پوشانده نشده باشند. حتي باوجود چنين چيز‌هايي نمي‌توان ديوار‌ها را هر چند وقت يک بار شست بلکه اين کار را بايد با فواصل بسيار زياد و حتي چند ساله انجام داد. در کل بهتر است براي اينکه ديوار خود را دچار نم زدگي نکنيد، هرگز ديوار خود را نشوييد و براي تميز کردن آن از دستمال استفاده کنيد.
۲. ايجاد رطوبت اضافي در خانه
عامل ديگري که باعث ايجاد رطوبت در ديوار‌ها يا به اصطلاح نم کشيدن ديوار مي‌شود وجود مداوم رطوبت در ساختمان مي‌باشد. برخي از خانه‌ها به علت وجود رطوبت زياد در محيط ساختمان بعد از مدتي دچار نم مي‌شوند و تمام ديوار‌ها و سقف ساختمان نم مي‌کشد. به عنوان مثال در برخي از ساختمان‌ها براي تهويه هوا از دستگاه‌هاي بخارساز استفاده مي‌شود که استفاده مداوم از اين دستگاه‌ها در صورتي که تهويه مناسب در ساختمان نباشد باعث ايجاد نم در ديوار‌ها خواهد شد. در صورتي که از اين نوع دستگاه‌ها استفاده مي‌کنيد حتما ساختمان را مجهز به تهويه هوا کنيد يا پنجره‌ها را باز بگذاريد تا رطوبت و بخار از ساختمان تخليه شود.
۳. خشک کردن لباس در خانه
اغلب در منازل آپارتماني که فضا براي پهن کردن لباس‌ها در بيرون وجود ندارد خانم‌ها مجبور هستند لباس‌ها را در داخل خانه پهن کنند تا خشک شود. به اين معني که رطوبت لباس‌ها در فضاي خانه پخش شود و اين عمل مي‌تواند سبب ايجاد رطوبت در ديوار‌ها شود. اگر اين کار مداومت داشته باشد باعث مي‌شود ديوار‌هاي ساختمان دچار رطوبت شوند و نم بکشند. براي جلوگيري از اين مشکل بايد ابتدا تا حد زيادي آب لباس‌ها را گرفت يا در لباسشويي خشک کرد و سپس براي خشک شدن نهايي آن‌ها را پهن کرد. در ضمن بهتر است بعد از خشک شدن لباس‌ها پنجره‌ها را باز کنيد تا رطوبت حاصل از خشک شدن لباس‌ها در فضاي خانه نماند و به بيرون منتقل شود.
چگونه رطوبت و نم خانه را از بين ببريم؟
اگر مي‌خواهيد که خانه شما با رطوبت بالا و نم زدگي مواجه نشود، بهترين کار انجام اقدامات پيشگيرانه است و کنترل ميزان رطوبت در خانه است. اما اگر به هر دليل خانه شما با رطوبت بالا و نم زدگي مواجه شد بهتر است اقدامات ساده ذيل را در پيش بگيريد:

۱. استفاده از دستگاه‌هاي رطوبت گير
اگر خانه شما در مناطق مرطوب و سرد واقع شده است به طوري که امکان استفاده از دستگاه تهويه و گردش هوا در آن فايده‌اي ندارد، توصيه مي‌کنيم از رطوبت گير‌ها استفاده کنيد. رطوبت گير‌ها تنوع بسيار زيادي در کارايي و قيمت دارند. به طور مثال يک نوع ساده از اين محصول، رطوبت گير‌هاي آويز مي‌باشند. اين محصول مي‌تواند نم و رطوبت موجود در محيط را به سمت خود جذب کرده و در مخزن خود به صورت مايع جمع آوري کند. استفاده از دستگاه‌هاي رطوبت گير يا رطوبت زدا نيز مي‌تواند رطوبت هواي خانه شما را به طور موثري کاهش دهد. اين نوع دستگاه ظاهر زيبايي داشته و با استفاده از برق کار مي‌کنند. معمولا دستگاه رطوبت گير داراي رطوبت سنج خودکار بوده و به صورت اتوماتيک ميزان رطوبت خانه شما را کنترل مي‌کنند. برخي از انواع اين دستگاه‌ها مجهز به فيلتر پاکسازي هوا نيز مي‌باشند.

۲. استفاده از رطوبت گير‌هاي خانگي
در صورتي که امکان خريد رطوبت گير را نداريد، مي‌توانيد به راحتي و در منزل خود رطوبت گير درست کنيد. استفاده از يک ظرف با عمق کم و مقداري نمک، يکي از بهترين روش‌هاي جذب رطوبت اضافي هواي خانه شماست. همانطور که مي‌دانيد نمک توانايي جذب رطوبت بالايي داشته و در صورت استفاده از اين روش مشاهده خواهيد کرد که چگونه پس از چند روز نمک مرطوب شده و تغيير رنگ داده است. بسته به ميزان رطوبت منزل شما، لازم است نمک موجود را در ظرف را در فاصله‌هاي زماني معين تعويض کنيد. زغال، ژل سيليکا و کلسيم کلريد از ديگر مواد جاذب رطوبت مي‌باشند که مي‌توانند به شما در کاهش دادن رطوبت منزلتان کمک کنند.
۳. تهويه هوا
استفاده از يک دستگاه تهويه مناسب در خانه‌هايي که رطوبت بالا دارند، باعث مي‌شود هوا در فضاي خانه به گردش درآمده و در نتيجه رطوبت اضافي کاهش پيدا کند. در صورتي که امکان تهيه کردن دستگاه تهويه را نداريد، به شما توصيه مي‌کنيم پنجره‌هاي منزل خود را باز نگه داريد. استفاده از فن‌ها نيز مي‌تواند براي کاهش دادن رطوبت خانه موثر باشد. توجه داشته باشيد هنگام استفاده از تهويه، رطوبت خانه را بيش از حد کاهش ندهيد.
۴. دوش خنک‌تر و کوتاه‌تر بگيريد
اين مورد خصوصاً براي اتاق‌هايي که در آن‌ها حمام قرار داد مفيد است. دوش حمام يکي از مواردي است که رطوبت زيادي وارد منزل مي‌کند و بديهي است که هر چه زمان دوش گرفتن طولاني‌تر باشد رطوبت بيش‌تري توليد مي‌شود. اما اگر زمان دوش گرفتن را کم کنيد و همچنين دوش خنک‌تر بگيريد سطح رطوبت کاهش خواهد يافت. به خاطر داشته باشيد که دوش با آب نه چندان گرم براي سلامتي نيز مفيد است.
۵. به موضوع خشک کردن لباس‌ها بيشتر توجه کنيد
در صورت امکان از خشک کردن لباس‌ها در محيط داخلي ساختمان پرهيز کنيد و يا سعي کنيد لباس‌ها را با استفاده از روش‌هايي همانند استفاده از خشک کن ماشين‌هاي لباسشويي و باز کردن پنجره ها، لباس‌ها را سريع‌تر خشک کنيد.

۶. جابجا کردن گياهان
مورد ديگري که مي‌تواند در بالا بودن رطوبت نقش داشته باشد وجود گياهان در خانه است. در برخي از اتاق‌ها گياهان زيادي وجود دارند و همين گياهان موجب افزايش رطوبت اتاق مي‌شوند؛ بنابراين بهتر است براي کاهش رطوبت محيط، گياهان را به مکاني ببريد که از تهويه مناسب برخوردار باشد.

۷. عايق بندي
از طريق عايق‌بندي سقف، گرماي لازم در محيط خانه فراهم مي‌شود و به همين دليل از رطوبت ناشي از سطوح سرد جلوگيري به عمل مي‌آيد. لازم به ذکر است که رطوبت در خانه‌هاي گرم‌تر، به ميزان قابل‌توجهي کاهش مي‌يابد. از سويي ديگر، يکي از راه‌هاي ورود رطوبت به درون خانه از طريق کف ساختمان است، به‌ويژه درصورتي‌ که استخر و سونا در طبقات زيرين و يا باغچه با خاک بسيار مرطوب در حياط خانه وجود داشته باشند. چنانچه در خانه‌اي مرطوب ساکن هستيد، بايد ورقه‌هاي نازک پلي تن را در کف ساختمان و حتي زير کف‌پوش‌ها به‌کار ببريد.

چگونه بوي نم خانه را از بين ببريم؟
فارغ از اينکه شما در کدام شهر زندگي مي‌کنيد، حتماً تاکنون بوي نم و ماندگي هوا در خانه را استشمام کرده‌ايد. اين مشکل به دليل لکه‌هاي کپک و يا باقي ماندن ذرات گردوغبار روي سطوح مختلف ايجادشده و در صورت عدم رفع مشکل، به‌تدريج بخشي از ديوار يا سقف خانه دچار پوسيدگي و تخريب مي‌شود. براي از بين بردن بوي بد نم و رطوبت بالا در خانه راه‌هايي ساده‌اي وجود دارد که مي‌توان از آن‌ها بهره گرفت:
۱. استفاده از ليمو ترش
در اين روش ابتدا مقداري آب، درون ظرف موردنظرتان بريزيد و سپس به آن، يک عدد ليموترش يا نارنج که به همراه پوست رنده شده، اضافه کنيد. بعدازآن ظرف را روي حرارت قرار داده تا شروع به جوشيدن کند. اين روش به شما کمک خواهد کرد تا با عطرآگين کردن فضاي داخلي خانه از بوي کلافه کننده نم و رطوبت رهايي يابيد. به‌کار بردن اسانس خوراکي يا غيرخوراکي يکي ديگر از شيوه‌هاي برطرف کردن بوي نم در خانه است. در اين حالت، چند قطره از اسانس موردنظر را درون ظرف پيرکس بريزيد و زير آن يک شمع کوچک روشن کنيد. همزمان با گرم شدن اسانس، عطر دل‌پذير آن تمام فضاي خانه را فرامي‌گيرد.
۲. استفاده از دارچين
دو قاشق غذاخوري دارچين را با مقداري پوست پرتقال درون يک ظرف مخلوط‌کنيد. مخلوط مربوطه را تا هنگام به جوش آمدن آب، بر روي اجاق‌گاز قرار دهيد تا علاوه بر ايجاد هواي مطبوع و دل‌پذير خانه، از رايحه دل‌نشين و با طراوت آن نيز لذت ببريد.
۳. استفاده از سرکه سفيد
با ريختن سرکه سفيد درون قوطي خالي شيشه‌پاک‌کن، آن را به‌صورت اسپري روي سطوح مختلف خانه بپاشيد. به دليل ايجاد لکه در سنگ بايد از پاشيدن سرکه بر روي سطوح سنگي خودداري کنيد. پس از گذشت مدت‌زماني، سرکه را با پارچه تميز، پاک‌کنيد.
۴. استفاده از جوش شيرين
گاهي علت بوي نم در خانه مربوط به فرش است. در اين هنگام، با پاشيدن جوش‌شيرين روي فرش‌هاي قديمي مي‌توان بوي نم خانه را از بين برد. لازم به ذکر است که بايد به مدت يک شبانه‌روز، جوش‌شيرين ريخته شده بر روي فرش باقي بماند تا زمان بيشتري جهت جذب بو‌هاي نامطبوع از محيط وجود داشته باشد. پس‌ازاين مرحله، بايد براي تميز کردن جوش‌شيرين از جاروبرقي استفاده کنيد و درصورتي‌که همچنان بوي نم وجود دارد بايد مراحل فوق را مجدداً تکرار کنيد.