راه‌های اصولی مقابله با بی‌ادبی و بددهنی در تربیت فرزندان

جام جم/ در متني خواندم «اگر اين روزها از هر معلمي که حداقل ده سال سابقه آموزش دارد، بپرسيد مهم‌ترين تفاوت دانش‌آموزان امروز با ده سال قبل چيست، اغلب مي‌گويند بچه‌هاي امروز بي‌ادب‌تر شده‌اند.» چنين اتفاقي گرچه در همه کودکان و نوجوانان عموميت ندارد، هشداري تلخ و تأمل‌برانگيز است که پرسش‌هاي زيادي را در ذهن ايجاد مي‌کند. متاسفانه عجين‌ شدن کودکان و نوجوانان با دنياي مجازي که محل رد و بدل شدن پيغام‌هاي بي‌شمار آميخته با واژه‌هاي توهين‌آميز و بي‌ادبانه است، عادي‌ شدن گويش‌هايي همراه با کلمات زشت و خارج از عرف مورد قبول اجتماع را به امري قابل تصور تبديل کرده است. از سوي ديگر بسياري از والدين به‌ دلايل مختلف و تحت‌تاثير ناملايمتي، عصبانيت يا خشم، از واژه‌هاي زشت در گفتار روزمره استفاده مي‌کنند و آگاهانه يا از روي ناآگاهي در حال آموزش چنين گفتاري به فرزندان کوچک‌شان هستند. اگر مي‌خواهيد بدانيد با بي‌ادبي و بددهني کودکان چگونه بايد برخورد و به اصلاح رفتار او کمک کنيد، گفت‌وگوي ما را با ليلا مبيني، روان‌شناس کودک بخوانيد.
 چرا برخي کودکان فحش مي‌دهند يا در گفتارشان از الفاظ زشت استفاده مي‌کنند؟
کودکان مثل اسفنج مي‌مانند و همه چيز را به خودشان جذب مي‌کنند. معمولا کودکاني که بددهني مي‌کنند والدين بي‌ادبي دارند و کودکان از آنها الگو مي‌گيرند. يا اين‌که برادر يا خواهري دارند که با الفاظ زشت صحبت مي‌کنند. اين کودکان بدون اين‌که معني کلماتي را  که مي‌شنوند بدانند، آموزش مي‌بيندد.
 گاهي والدين هنگام شنيدن کلمات زشت از زبان فرزند کوچک‌شان مي‌خندند. نتيجه اين رفتار والدين چيست؟
معمولا در مواجهه با بددهني کودک، والدين نبايد واکنشي نشان دهند. چون هر عکس‌العملي - چه خنديدن و چه اخم کردن - باعث تاييد آن رفتار مي‌شود. از نظر روان‌شناسان، مناسب‌ترين واکنش لحظه‌اي والدين، ناديده گرفتن آن رفتار است.
 پس با چنين کودکي چگونه بايد برخورد کرد تا رفتارش اصلاح شود؟

---

بازار

---

سن کودک در نحوه برخورد والدين نقش دارد. اگر کودکي در جمع با الفاظ بد صحبت مي‌کند، بايد قبل از اين‌که وارد جمعي شويم با او صحبت کنيم و برايش چارچوب بگذاريم که اگر به اين رفتار ادامه دهد بايد آن محل را ترک کند. يعني والدين بايد قاطعانه با اين رفتار فرزندشان برخورد کنند.
 کودکي را که ناسزا مي‌گويد چطور بايد تنبيه کرد که مورد تاييد روان‌شناسان کودک باشد؟
تنبيه بدني به هيچ عنوان مجاز نيست. فقط بايد براي بچه‌ها محروميت نسبت به چيزهايي که دوست دارند، تعيين کرد. البته قبل از آن بايد با کودک صحبت و برايش قانون گذاشته شود. يعني اين قانون براي کودک، حکم شخص سومي دارد که به طور غيرمستقيم تعيين مي‌کند  کودک چه رفتاري را بايد انجام دهد. بدترين نوع تنبيه والدين، تنبيه بدني است. با توجه به سن کودک بايد برايش محروميت‌هايي را نسبت به چيزهايي که دوست دارد، تعيين کرد.
 اگر کودک در محلي عمومي يا در مهماني حرف نامناسب زد، چطور بايد با او برخورد شود؟
به طور معمول کودکان بدرفتار وقتي مشاهده کنند والدين‌شان با کساني هستند که از آنها رودربايستي دارند، بدتر عمل مي‌کنند. اگر کودک در جمعي به شخصي حرف زشتي بزند، والدين بايد کودک را مجاب کنند که از آن شخص عذرخواهي کند. اما بايد
دور از چشم حاضرين با کودک صحبت و به او گوشزد کنند اگر به اين رفتارش ادامه دهد، محل را ترک مي‌کنند.
 آيا از تشويق هم براي اصلاح رفتار و کلام کودک مي‌توان استفاده کرد؟
تشويق و تحسين مي‌تواند خيلي موثر باشد. يکي از مهارت‌هاي فرزندپروري اين است که ما رفتارهاي خوب فرزندمان را يادداشت کنيم و به‌خاطر آن رفتارها او را تحسين و تشويق کنيم. اين نوع تشويق مي‌تواند از بروز رفتارهاي بد کودک جلوگيري کند.
اما تنبيه و تشويق، والديني را مي‌طلبد که قاطع باشند. يعني وقتي فرزندشان رفتاري خارج از چارچوب خانواده انجام داد، آنها
بر تنبيه فرزندشان قاطع باشند. مهم‌ترين جنبه تشويق اين است که والدين نقاط مثبت رفتار کودک‌ را ببينند. چون معمولا پدر و مادرها عادت دارند بيشتر نقاط ضعف فرزندانشان را بزرگنمايي کنند.
 در چه زماني نياز به مشاوره و رفتاردرماني در کودک بددهن وجود دارد؟
زماني که اين موضوع خيلي حاد شده باشد به مشاوره نياز است تا از طريق مشاوره روان‌شناسي به والدين راهکار داده شود. معمولا کودکان آيينه تمام‌نماي پدر و مادرشان هستند. اگر والدين رفتار اشتباهي را انجام مي‌دهند، بايد آن را کنار گذارند تا فرزندشان هم به مرور همين کار را انجام دهد.
 اثربخشي رفتاردرماني به چه عواملي بستگي دارد؟
ضروري است در جلسات رفتاردرماني والدين هم شرکت کنند و همزمان تمام توصيه‌هاي مشاور را انجام دهند تا نتيجه مطلوبي
گرفته شود. اصلاح هر رفتار اشتباه در کودک نياز به اصلاح و بازبيني رفتار والدين به‌طور همزمان با فرزندشان دارد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar