5 فایده گفتن «نمیدانم»
خراسان/ زايش اعتبار نزد ديگران، تقويت انگيزه براي يادگيري و ... دلايلي هستند که از گفتن پاسخ نميدانم، کمتر خجالت بکشيم و از آن بيشتر استفاده کنيم.
براي بسياري از ما، گفتن «نميدانم» کار آساني نيست. گاهي از اعلام اينکه از مسئلهاي اطلاع نداريم، خجالت ميکشيم و گاهي فکر ميکنيم اگر بگوييم جواب سوالي را نميدانيم، اعتبارمان زير سوال ميرود و ديگر کسي ما را جدي نخواهد گرفت. بخشي از ماجرا هم البته شايد به فرهنگ عمومي ما باز ميگردد؛ اينکه در مقام شنونده، وقتي از کسي سوالي ميکنيم، شنيدن نميدانم برايمان دلپذير نيست. هرچه هست ، اگر بدانيم همين جواب کوتاه و اعلام بياطلاعي از موضوعي در طولاني مدت چه قدر فايده برايمان دارد، شايد دفعه بعد راحتتر بگوييم نميدانم. در ادامه به تعدادي از اين فوايد اشاره خواهد شد تا اين بار بعد از شنيدن سوالي که جوابش را نمي دانيم، با خيال آسودهتري به طرف مقابلمان بگوييم: «نميدانم»
1- اعتبارمان نزد بقيه افزايش مييابد
بسياري از افراد تصور ميکنند براي کسب اعتماد بقيه در محيط کاري يا زندگي روزانه، بايد به تمام سوالات جواب بدهند. البته اين تصور اشتباه نيست؛ هرچه ما دانش بيشتري داشته باشيم، قابل اعتمادتر هم خواهيم بود اما مشکل آن جاست که در عمل ما امکان پاسخ درست دادن به تمام سوالات را نداريم! پس وقتي تلاش ميکنيم به همه سوالات جوابي بدهيم، در عمل تعدادي از پاسخهايمان اشتباه خواهد بود و اين مسئله اعتبار ما را کاهش ميدهد. پس به جاي پاسخ غلط دادن، از گزينه «نميدانم» راحتتر استفاده کنيد و مطمئن باشيد به اين ترتيب اعتبار بيشتري نزد ديگران کسب خواهيد کرد.
2- از قضاوت نادرست ما جلوگيري ميکند
بررسيها نشان ميدهد وقتي ما به جاي گفتن نميدانم، گزارهاي اشتباه را بيان ميکنيم، در طول زمان و با تکرار چند باره آن گزاره، کمکم خودمان آن را باور خواهيم کرد. شايد به نظر شما عجيب باشد اما اين اتفاق حتي ميتواند در زمينه مسائل علمي نيز بيفتد. در بررسيها مشخص شده است، زماني که افراد تصور اشتباهي درباره موضوعي دارند و آن را با ديگران در ميان ميگذارند، بعد از مدتي اعتقادشان به گزاره بيان شده افزايش مي يابد و ممکن است حتي تصور کنند، اين گزاره غلط را(که صرفا از تخيل خودشان نشئت گرفته) جايي خواندهاند! باورش سخت است اما اين اتفاق ميافتد و بايد جلوي آن، گرفته شود.
3- انگيزه ما براي يادگيري را تقويت ميکند
زماني که شما ندانستن موضوعي را به زبان بياوريد، در مقايسه با وقتي که تنها در ذهن خودتان، ميدانيد از مسئلهاي اطلاع نداريد، تفاوت زيادي وجود دارد. به زبان آوردن اينکه از موضوعي اطلاع نداريم، انگيزه بيشتري به ما براي کسب اطلاعات در آن حوزه مي دهد. انگار ذهن ما تازه متوجه ميشود که نياز به کسب اطلاعات در زمينهاي دارد. مطالعات بين دانشجويان در چندين پژوهش روانشناسي نشان ميدهد، افرادي که راحتتر به ندانستن موضوعات اعتراف ميکنند، در طولاني مدت انگيزه قويتري براي يادگيري دارند و براي آموختن بيشتر تلاش ميکنند. بنابراين در رشته تحصيليشان، آدمهاي موفقتري هم خواهند بود.
4- به تقويت فراشناخت در ما، کمک ميکند
اين روزها در روانشناسي، درباره فراشناخت زياد صحبت ميشود. اما منظور از اين اصطلاح چيست؟ اطلاعاتي که شما از محيط کسب مي کنيد و درباره آن دانش به دست ميآوريد، شناخت ناميده ميشود. اما آگاهي شما از حدود شناخت شخصيتتان در موضوعات گوناگون، نامش فراشناخت است. مطالعات نشان داده است افرادي که بهجا و به درستي از «نميدانم» استفاده ميکنند، فراشناخت قويتري دارند. چرا که آنها به درستي تشخيص ميدهند دامنه آگاهيشان از موضوعات مختلف تا کجاست.
5- بهتر ميتوانيم به خودمان اعتماد کنيم
صرف بيان اينکه ما برخي مسائل را نميدانيم، در طولاني مدت به اعتماد به نفس ما آسيب نميزند. اما در مقابل وقتي ناچار ميشويم ناآگاهي خودمان را در بخشهاي مختلف پنهان کنيم، اعتماد به نفسمان بيشتر آسيب ميبيند. نکته ديگر مربوط به بحث فراشناخت است. همانطور که اشاره شد بيان اينکه در برخي موقعيتها نميدانيم، به تقويت فراشناخت در ما کمک ميکند. نکته مهم ديگر اين است که بررسيها نشان ميدهد با تقويت فراشناخت و آگاهي از حدود دانش شخصيمان، ما اعتماد به نفس بالاتري را تجربه ميکنيم. چرا که ميدانيم تا کجا ميتوانيم بر دانش شخصيمان تکيه کنيم و از کجا به بعد به ياري گرفتن از ديگران نياز داريم.
نويسنده : نرگس عزيزي | کارشناسارشد مشاوره