لاله بختیار، بانوی فرهیخته ایرانی
آخرين خبر/ دکتر لاله بختيار در شهر نيويورک از يک مادر مسيحي و آمريکايي و پدري ايراني (بختياري) متولد شد. او آثار زيادي به زبان انگليسي درباره اسلام تأليف کرده است که مهمترين آنها ترجمه قرآن است. او همچنين برخي آثار مهم دکتر علي شريعتي و مرتضي مطهري را نيز به انگليسي برگردانده است.
بختيار شاگرد سيد حسين نصر است و مدتي را در دانشگاه تهران در نزد وي تلمذ نمود. بختيار دکتراي خود را در رشته روانشناسي تربيتي از دانشگاه نيومکزيکودريافت نمود. ايشان در رشته فلسفه مذهب نيز داراي کارشناسي ارشد از همان دانشگاه است.
نظر دکتر لاله بختيار ساکن در آمريکا را در مورد حجاب را در ادامه بشنويد
نگاهي جامع به زندگي و فعاليت هاي موثر فرهنگي دکتر لاله بختيار فيلسوف و پژوهشگر
فرهنگ چند هزار ساله تمدن ايران برخوردار از ابعاد وسيعي در حوزه هاي مختلف دانش و هنر است. در اين ميان شخصيت هاي تأثيرگذاري در تاريخ اين فرهنگ وجود داشته اند که برخي از اين شخصيت ها و تلاش هاي ارزشمندشان، هنوز با گذشت صدها سال، همچنان در محافل علمي مورد توجه هستند. نمونه هاي بسياري از ايشان را مي توان همچون ابن سينا، غزالي، سهروردي، حافظ و خيام و … نام برد. هم اکنون نيز برخي ديگر از اينانديشمندان فرهنگي در نقاطي دورتر از اين کشور اما با مهر و عشقي وافر به سرزمين پدري خويش، در خدمت به آن بسر برده و با همتي والا به کوشش هاي خود در گسترش فرهنگ اين مرز و بوم کمک شايان توجهي دارند. در اين ميان شخصيت موثر فرهنگي دکتر لاله بختيار يکي از صدها مورد ديگر است. در طول سال هاي اخير کوشش هاي ما مبني بر معرفي نه گانه ايراني يکي از پژوهش هاي دکتر لاله بختيار است که اين توفيق برايم فراهم شده تا آنرا به ميهن خود برگردانم. تلاشي که سال هاي بسياري را در پيش روي ما قرارداده است تا به ابعاد ديگري از اين حوزه بپردازيم. در اين حال که دکتر لاله بختيار از دانشجويان پيشين دکتر نصر، دوست و همکلاسي ويليام چيتيک و هانري کربن و بسياري از انديشمندان و فيلسوفان ايراني است، کمتر شناخت جامعي از اوست. آنچه در اين مقاله خواهد آمد اشاره اي به تلاش هاي ارزشمند دکتر لاله بختيار در ترجمه قرآن است. اين پروژه تحقيقاتي بخش امور زنان پژوهشگاه مطالعات علوم انساني و مجله زنان امروز است که توسط دکتر سيده زهرا مبلّغ صورت گرفته است. اين تحقيق در مجله زنان امروز سال چهارم شماره ۲۷ مهر ۱۳۹۶ به چاپ رسيده است.
زندگي دکتر لاله بختيار، مترجم قرآن به زبان انگليسي
آغازگر راهي نو در ترجمه قرآني
لاله (مهري) بختيار در سال ۱۳۱۷ (۱۹۳۸ م) در تهران به دنيا آمد. پدرش ابوالقاسم بختيار از معدود ايرانياني بود که در آن دوره و از سال ۱۹۱۹ براي ادامه تحصيل (در پزشکي) نه به اروپا بلکه به آمريکا رفته بود. ابوالقاسم بختيار نخستين پزشک ايراني بود که از دانشگاههاي آمريکا فارغالتحصيل شد و بعد از بازگشت به ايران دانشکده پزشکي دانشگاه تهران را به کمک چند تن ديگر تأسيس کرد. مادر لاله؛ هلن جعفري، پرستاري اهل آيداهو، نخستين زن آمريکايي بود که با يک پزشک ايراني ازدواج ميکرد. هلن، پس از ازدواج، بارها به ايران سفر کرد و به مردم مناطق قحطي زده و فقير، پيش و پس از جنگ جهاني دوم، خدمات درماني ارائه داد. هلن بهداشت عمومي را در چهارمحال و بختياري نهادينه کرد. تلاشها و شخصيت او در آن منطقه و در ميان بختياريها چنان ارزشمند و محجوب بود که مردم آنجا کوه زيبايي را به ياد او «هلن» نام گذاشتند و بعدها در سال ۲۰۰۷ جنگل حفاظت شده آن منطقه نيز به همين نام ثبت جهاني شد.
لاله هفتمين و آخرين فرزند خانواده هلن و ابوالقاسم بختيار بود. کمي پس از تولد لاله، پدر و مادرش از هم جدا شدند و هلن با لاله شش ماهه به امريکا بازگشت. بنابراين، لاله در ميانه جنگ جهاني دوم، در کنار مادر مسيحياش بزرگ شد. به مدرسه مذهبي ميرفت و بسيار مؤمن و فعال بود. چنانچه حتي در اوايل نوجواني در مراسم سحرگاهي کليسا شرکت ميکرد. هرچند که در ۱۳ سالگي از مذهب کاتوليک دست کشيد. لاله بختيار در کالج، تاريخ خواند و پس از پايان ليسانس، با نادر اردلان، معمار ايراني- آمريکايي ازدواج کرد. در ۲۴ سالگي، يعني اوايل دهه ۴۰ شمسي، همراه همسر و دو دختر خردسالش به ايران سفر کرد. او از همان اوايل زندگي در ايران در کلاسهاي درس فلسفه و عرفان سيدحسن نصر حاضر ميشد. با آموزههاي نصر، به اسلام و عرفان و تصوف اسلامي بسيار علاقهمند شد و در ۲۶ سالگي اسلام آورد. به گفته خودش، آنچه بيش از هر چيز او را شيفته اسلام کرد، عشق به همه انسانها، در تعاليم اسلام بود و همراهي اين مفهوم با آدابي مانند نماز و روزه که پيوسته ياد خدا را در ذهن زنده ميکند.
لاله بختيار، در مدت ۲۵ سالي که در ايران ميزيست، درباره اسلام و عرفان و هنر اسلامي تحقيق ميکرد. چنانچه همراه همسرش کتابي درباره معماري ايراني به نام حس وحدت: معماري سنتي ايراني نگاشت. دو سال پيش از انقلاب اسلامي، در ۳۸ سالگي از همسرش جدا شد، رخدادي که برايش بسيار دشوار بود. زندگي زني غريب و بيآشنا و اکنون جدا شده از همسر، همراه با مسئوليت پروراندن سه فرزند نوجوان در تهران آن زمان، کار سادهاي نبود. اما لاله بختيار، در همين بحبوحه و اواخر دهه سوم زندگياش، بنياد انتشاراتي همدمي را در تهران راه انداخت. نخستين اثر اين انتشارات، کتابي نفيس درباره آثار هنر سنتي از معماري و مينياتور و خطاطي، در ۱۳۵۷ منتشر شد. گو اينکه چون اين کتاب همزمان با پيروزي انقلاب منتشر شد فروشي نداشت و بنياد همدمي با مشکلات مالي روبهرو شد. لاله بختيار با دشواري از راه ترجمه، زندگي خود و فرزندانش را تأمين ميکرد و توانست انتشارات خود را سرپا نگه دارد. او در اين مدت کتابهايي از علي شريعتي، مرتضي مطهري و برخي کتب فقهي را به انگليسي ترجمه کرد.