دختر 5 ساله ام تمام علائم یک آدم افسرده را دارد، چه کنم؟
زندگي آنلاين/ افسردگي يک اختلال روحي است که تمام بدن، افکار و خلق و خو را تحت تاثير قرار ميدهد و بر رفتارهاي فرد، احساسي که به خود دارد و خورد و خواب او اثر ميگذارد. افسردگي حتي منطق فرد را تغيير ميدهد و متأسفانه اين بيماري، کودکان را نيز گرفتار ميکند. افسردگي در کودکان شبيه هيجانات و اندوههاي معمولي که در زندگي هر کودکي رخ ميدهد نيست. افسردگي در کودکان ميتواند ادامهدار شده و بر علاقهمنديها، فعاليتهاي اجتماعي، زندگي خانوادگي و وضعيت تحصيلي او اثر بگذارد. افسردگي قابل درمان است، حتي اگر مشکلي جدي باشد. افسردگي دو نوع دارد: افسردگي اساسي (ماژور) و افسردگي خوئي. افسردگي اساسي تقريباً دو سال طول ميکشد و ممکن است در زندگي کودک شما بيش از يک بار روي بدهد. کودک ممکن است دچار افسردگي قابل توجهي شود که به دنبال حوادث ناراحت کنندهاي مانند فوت يکي از اعضاي خانواده يا يک دوست روي ميدهد. افسردگي اساسي آنقدر شديد نيست، اما فُرم طولاني افسردگي است که دستکم دو سال طول ميکشد.
علائم هشداردهنده افسردگي در کودکان که بايد جدي بگيريد!
اندوه و بيحالي
کودک ممکن است از نااميدي و بيحالي رنج ببرد، او بهراحتي به گريه ميافتد و ممکن است سعي کند با خودداري يا گوشهگيري، اشکهايش را پنهان کند. کودکاني که دچار افسردگي هستند، معمولاً آهستهتر واکنش نشان ميدهند، آهستهتر راه ميروند و آهستهتر حرف ميزنند. اين بچهها کمتر بازيگوشي و فعاليت ميکنند و کمتحرکتر از حد نرمالاند.
کمبود تمرکز و توجه و از دست دادن علاقه
مثلاً کودکي که هميشه دوست داشت توپ بازي کند، ممکن است ناگهان علاقهاش را نسبت به شرکت در اين بازيها از دست بدهد. او تمايلي به پرداختن به کارهايي که زماني از آنها خيلي لذت ميبرد ندارد و مدام از حوصله سررفتگي شکايت ميکند.
نگراني و بيقراري
کودک افسرده ممکن است نتواند آرام بگيرد و علائم بيقراري، نگراني و اضطراب را از خود نشان ميدهد. اين کودک ممکن است دچار ترسها و تنشهايي باشد. منبع اضطراب کودک ممکن است کليدي از چيزي که سبب شروع افسردگي در کودک شده به دستتان بدهد.
آشفتگي و پريشاني
کودک افسرده ممکن است کجخلق و زود رنج شود. اين کودک به دليل رنج و اندوهي که تجربه ميکند، ممکن است زود عصباني شود يا نوسانات خلقي داشته باشد. افرادي که افسردگي دارند، بد گمان و منفيباف ميشوند و خودشان، محيطشان و زندگيشان را به صورت بد و ناخوشايندي تصور ميکنند.
احساس گناه و بيارزش بودن و آسيب رساندن به خود
بچههايي که افسردهاند ممکن است نسبت به اشتباهات خود بيش از اندازه حساس شوند و بهشدت احساس گناه کنند و اينطور تصور ميکنند که به درد بخور نيستند. افرادي که افسردگي دارند ممکن است دردهاي فيزيکي براي خود ايجاد کنند يا دست به کارهاي خطرناک بزنند.
آسيبپذيري و نااميدي
بچههاي افسرده تحت تأثير احساسات دلسردکننده خود، اغلب فکر ميکنند مشکلشان درمان شدني نيست، مخصوصاً کودکاني که دچار افسردگي خوئي هستند، ممکن است تصور کنند بيقراريها بخشي از زندگي معمول آنها است.
انزوا و گوشهگيري
کودکي که افسردگي دارد، به دليل حساسيتهاي خاصي که پيدا ميکند، ممکن است مورد تمسخر دوستان خود قرار بگيرد، بنابراين براي اجتناب از چنين موقعيتهاي ناخوشايندي، ترجيح ميدهد با ديگران ارتباط کمتري برقرار کند.
تغييرات در وزن يا عادات غذايي
بيشتر افرادي که افسردگي دارند، دچار افزايش يا کاهش اشتها ميشوند. آنهايي که تمايل به خوردن پيدا ميکنند، بهطور غيرمنتظرهاي نسبت به غذاهايي که ميخورند و سالم يا ناسالم بودنشان بيتفاوت ميشوند. جوانترها معمولا با پُرخوري سعي ميکنند هيجانات خود را کنترل کنند.
اختلالات خواب
بچههاي افسرده براي به خواب رفتن و ماندن در خواب عميق مشکل دارند، البته ميتوان انتظار زياد خوابيدن يا خيلي زود از خواب بيدار شدن را نيز در اين کودکان داشت. کودکاني که افسردگي دارند، ممکن است در مدرسه و طي روز به سختي بتوانند خود را بيدار و هوشيار نگه دارند.
اجتناب و عقبنشيني
کودکاني که از افسردگي رنج ميبرند، ممکن است از کارها و سرگرميهاي روزانه اجتناب کنند. آنها معمولاً از خانواده و همسالان خود کنارهگيري ميکنند. اتاق خواب ميتواند جايي باشد که کودک افسرده ترجيح ميدهد بيشتر اوقات آنجا باشد و با خودش خلوت کند.
علتهاي افسردگي در کودکان
علت افسردگي کودکان هنوز کاملاً شناخته شده نيست، اما خيلي از اختلالات رواني و جنبههاي گوناگون را ميتوان دخيل دانست، مثلا:
فرارسانهاي عصبي در مواد شيميايي مغز وجود دارند و به احتمال زياد فاکتوري در افسردگي محسوب ميشوند. مطالعات جديد نشان ميدهند تغييراتي در عملکرد و تأثيرگذاري فرارسانهاي عصبي همراه با شيوه تعامل با مدارهاي عصبي ميتواند در ابتلا به افسردگي و درمان آن نقش داشته باشد. ضمناً به نظر ميرسد افراد افسرده دچار تفاوتهاي فيزيکي در درون مغز خود هستند. تأثير اين نوسانات هنوز معلوم نيست، اما درک اين تأثيرات ميتواند علت افسردگي را مشخص کند.
افسردگي ميتواند نتيجه ژنهاي به ارث برده از يک والد، محيط و يا ترکيبي از هر دو باشد. مطالعات نشان ميدهند افسردگي جنبه وراثتي دارد. اگر پدر يا مادر شما دچار افسردگي باشد، احتمال اينکه شما نيز دچار اين عارضه شويد، بيشتر خواهد بود. حوادث ناراحتکننده در زندگي کودک، مانند تجاوز يا فقر نيز ميتوانند احتمال افسردگي را در کودک بيشتر کنند. مهارتهاي فرزندپروري ضعيف نيز از ديگر علتهاي افسردگي در کودکان هستند. مدام پيام منفي فرستادن، مثلاً تکرار اينکه کودک، هيچ کاري بلد نيست يا بياستعداد است، زيبا نيست و ...، زمينه را براي افسردگي کودک فراهم ميکند.
افسردگي در کودکان چگونه تشخيص داده ميشود؟
اگر علائم افسردگي در کودکتان بيش از دو هفته طول کشيد، بايد او را نزد پزشک ببريد تا مطمئن شويد هيچ علت فيزيکي براي علائم او وجود ندارد. مشاوره با روانپزشک يا روانشناس کودک نيز توصيه ميشود. ارزيابيهاي روانپزشکي بايد شامل گفتگو با شما (بهعنوان پدر و مادر) و با کودکتان باشد. اطلاعاتي که از جانب معلمها، دوستان و همکلاسيها ارائه ميشود نيز بايد نشان بدهند که علائم افسردگي در فعاليتهاي گوناگون کودک بهطور مستمر وجود دارند و رفتارهاي کودک نسبت به گذشته دچار تغييراتي شده است. هيچ تست پزشکي يا روانپزشکي بهخصوصي وجود ندارد که بتواند بهطور واضح افسردگي را نشان بدهد، اما ابزارهايي مانند پرسشنامهها (هم براي کودک و هم براي والدين) همراه با اطلاعات شخصي ميتوانند در تشخيص افسردگي در کودکان مفيد باشند. گاهي جلسات درماني و پرسشنامهها ميتوانند پرده از عوارض روحي و رواني ديگري بردارند که با افسردگي مرتبط هستند، مانند اختلال بيشفعالي – کمتوجهي يا اختلال وسواس فکري – عملي.
گزينههاي درماني براي افسردگي کودکان چيست؟
گزينههاي رواندرماني براي کودکاني که دچار افسردگي هستند، مانند روند درمان براي افسردگي در بزرگسالان است؛ دارو درماني و مشاوره. پزشک کودک شما ممکن است ابتدا رواندرماني را تجويز کند و اگر بهبود قابلتوجهي حاصل نشد، داروهاي ضد افسردگي را بهعنوان درمان مکمل براي کودک تجويز نمايد.
بهترين مطالعاتي که تاکنون صورت گرفتهاند نشان ميدهند ترکيبي از رواندرماني و داوردرماني، مؤثرترين شيوه در درمان افسردگي است. طبق تحقيقات، داروي ضد افسردگي پروزاک در درمان افسردگي در کودکان و نوجوانان مؤثر است. اين دارو توسط سازمان غذا و داروي آمريکا براي درمان کودکان ۸ تا ۱۸ ساله که دچار افسردگي هستند، مورد تأييد قرار گرفته است.
تشخيص دهيد چه زماني بايد کمک حرفهاي بخواهيد
شيوه سالم زندگي ميتواند تأثير بزرگي بر کيفيت زندگي کودک افسرده بگذارد، اما در بيشتر موارد کافي نيست. اگر کودکي افسرده داريد، از کمک خواستن فرار نکنيد. يک مشاور حرفهاي با تجربيات زيادي که دارد، ميتواند به رفع افسردگي کودکتان کمک قابل توجهي بکند.
اجازه دهيد خود کودک، نوع درمان را انتخاب کند
هميشه پيش از انتخاب گزينههاي درمان حرفهاي، نظر کودک را بخواهيد و هرگز بدون دخالت او تصميمي نگيريد. يک شيوه درماني لزوماً براي همه افراد مناسب نيست و هيچ درمانگري جادو نميکند. بررسي کنيد و ببينيد چه روند درماني براي کودک شما مناسبتر است و درمانگري را انتخاب کنيد که کودک بتواند بهخوبي با او ارتباط برقرار کند.
تحقيقات و پژوهشهاي امروزه نشان ميدهند که نسبت به گذشته، احتمال بروز افسردگي در کودکان بيشتر شده است و کودکاني که دچار افسردگي ميشوند، به احتمال بسيار زياد در سنين بزرگسالي نيز مجدداً به افسردگي دچار خواهند شد. با توجه به اينکه افسردگي ممکن است مشکلات رواني جديتري در آينده به دنبال داشته باشد، تشخيص و درمان به موقع بسيار اهميت دارد.
براي پدر و مادر گاهي سادهترين راه اين است که افسردگي کودک را ناديده بگيرند. شما ممکن است به دليل تبعات اجتماعيِ رواندرماني از درمان کودک خود چشمپوشي کنيد و سعي در انکار مشکل کودک خود داشته باشيد، اما بايد اين را درک کنيد که درمان حرفهاي، بهترين انتخابي است که براي کودکتان ميکنيد و اين امکان را براي کودک خود فراهم مينماييد که سالمتر رشد کند و زندگي هيجاني سالمتري داشته باشد.