انواع آفات گل و گیاهان آپارتمانی
جام جم/ غيرممکن است گل و گياه داشته باشيد و از دست حمله آفات به آنها در امان مانده باشيد. حمله که مي گوييم ذهن تان نرود سمت قشون و لشکرکشي دسته عظيمي از حشرات که توي هوا بال زنان گل هاي نازنين تان را قلع وقمع مي کنند. اتفاقا حمله آفات به نوعي جنگ نرم است و آرام و بي سر و صدا رخ مي دهد. کافي است کمي از گياهان تان غفلت کنيد يا دقت و ريزبيني لازم را درباره شان نداشته باشيد تا يک دفعه متوجه اثرات حمله شويد. معمولا هم ورود آفات از بيرون خانه اتفاق مي افتد يعني شما گلي را که مي خريد در بدو ورود بررسي يا قرنطينه نمي کنيد. گل دچار آفت است و از طريق ساير گل هاي ديگر را مبتلا مي کند. دليل اصلي اين غفلت هم نبود شناخت آفات گياهي است چون اغلب شان آن قدر ريز هستند که به چشم نمي آيند.
همين اول گزارش بگوييم همه آفات گياهي حشره نيستند. حشرات آنهايي هستند که شش پا دارند مثل شته يا شپشک، اما بعضي آفات ديگر مثل کنه ها يا نماتدها متعلق به خانواده هاي ديگري از جانوران هستند. تفاوت اين دو گروه شايد براي ما خيلي مهم نباشد اما در مزارع و باغات اگر بخواهند با هر کدام از آنها مبارزه شيميايي کنند بايد حتما بدانند از چه رده اي هستند تا سم مناسب را عليه آنها به کار گيرند.
آفات برگي
آسان ترين آفات از نظر تشخيص اغلب آنهايي هستند که به برگ، ساقه و جوانه هاي گياه آسيب مي زنند. مهم ترين آفات برگي کنه ها هستند مثل کنه تار عنکبوتي، کنه دو نقطه اي و کنه سيکلامن.
کنه هاي تار عنکبوتي
همان طور که گفته شد کنه ها از خانواده حشرات نيستند و به جاي شش پا هشت پا دارند و متعلق به خانواده عنکبوتيان هستند. به همين خاطر به کنه هاي عنکبوتي معروف شده اند. کنه ها موجودات بسيار ريزي هستند که در حالت عادي با چشم ديده نمي شوند، اما به طور کلي چند نوع کنه به گياهان موجود در فضاهاي بسته (خانگي و اداري) حمله مي کنند مثل کنه هاي عنکبوتي قرمز، قهوه اي و سفيد. اين موجودات قطعات دهاني خود را براي تغذيه در برگ ها فرو مي کنند. محل تغذيه اول به اندازه سر سوزني سفيد است بعد کم کم اين نقطه کوچک توسعه پيدا کرده و برگ خال دار و چروک مي شود.
محل زندگي: کنه ها هم به گل هاي برگ نازک هم به برگ گوشتي هايي مثل کاکتوس ها حمله مي کنند.
راه تشخيص و علائم خسارت: کنه ها را بايد با ذره بين ديد. يک راه تشخيص کلي هم براي کنه ها اين است که برگ هاي گياه خسارت ديده را به آرامي روي يک کاغذ سفيد بتکانيد. حرکت آنها روي کاغذ قابل مشاهده است، اما در مراحل پيشرفته خسارت، تار عنکبوت روي برگ ها را مي پوشاند و کنه ماده تخم هاي خود را به تارها مي چسباند.
کنه هاي سيکلامن
محل زندگي: اين کنه ها معمولا به سيکلامن خسارت مي زنند. بر خلاف کنه تار عنکبوتي که به برگ هاي پير و جوان حمله مي کند کنه سيکلامن فقط از برگ ها و جوانه ها تغذيه مي کند.
راه تشخيص و علائم خسارت: اين کنه ها هم برگ را سوراخ مي کنند اما نه خال ايجاد مي کنند و نه تار مي تنند. در عوض باعث پيچيدگي و کوتولگي برگ ها مي شوند. هم چنين اين کنه ها چون ميزبان کمي دارند گستردگي زيادي ندارند اما کنه هاي تارعنکبوتي مشکل دائمي هستند. کنه سيکلامن مي تواند به شمعداني و گل حنا هم خسارت بزند.
شپشک سپردار
شپشک سپردار شايع ترين آفات گل و گياهان آپارتماني هستند. معمولا بي حرکت بوده و سپر سخت يا نرم دارند. داراي رنگ هاي سفيد، زرد يا قهوه اي هستند. سپردارها هم موقع تغذيه بافت هاي گياه را سوراخ مي کنند و باعث ضعف گياه مي شوند. در صورتي که دير با آنها مبارزه شود باعث مرگ گياه مي شوند.
محل زندگي: آفات سپردار پشت و روي برگ ها، ساقه هاي کوچک و زاويه برگ ها (محل اتصال برگ و ساقه) پنهان مي شوند؛ البته در مواردي روي برگ ها هم قابل مشاهده اند از جمله در گل هايي مثل ديفن باخيا.
راه تشخيص و علائم خسارت: آفات سپردار وقتي بالغ مي شوند به وضوح قابل تشخيص هستند و به گياه ظاهر آبله مانندي مي دهند. قبل از بلوغ خزنده و متحرک هستند و در اين مرحله اگر با آنها مبارزه کنيم به راحتي از بين مي روند اما حشرات بالغ در يک نقطه مستقر شده و بي حرکت رشد مي کنند. بهتر است قبل از تکثير گياهان با قلمه (ساقه، برگ، ريشه و...) آنها را از جهت ابتلا به شپشک به دقت وارسي کنيد.
شپشک هاي آردآلود
شپشک هاي آردآلود حشرات ظاهر نرم و پنبه مانندي دارند يا به صورت پودر سفيد رنگي هستند و خسارت شديدي به گياهان مي زنند. شپشک ها وقتي بالغ مي شوند به رنگ صورتي درمي آيند. از بين بردن شان معمولا سخت است چون حشره روي بدن خود پوشش مومي شکلي دارد که آن را محافظت مي کند.
محل زندگي: معمولا در فاصله بين دمبرگ و ساقه گياه يا پشت برگ ها مستقر مي شوند.
راه تشخيص و علائم خسارت: باعث توقف رشد، ريزش برگ و نهايتا مرگ گياه مي شوند.
مگس هاي سفيد
محل زندگي: اين مگس ها شبيه بيد هستند و معمولا روي سطح زيرين برگ تخم گذاري مي کنند و اگر آرامش شان به هم بخورد پرواز مي کنند.
راه تشخيص و علائم خسارت: اين حشرات از سطح زير برگ تغذيه مي کنند و باعث زردي و رنگ پريدگي برگ به صورت لکه اي مي شوند. تغذيه از شيره گياهي باعث ضعف گياه مي شود. حشرات وقتي از تخم خارج مي شوند و به مرحله خزندگي مي رسند طي چند ساعت به برگ ديگري مي روند، سوراخش کرده و از آن تغذيه مي کنند. حشره بالغ سفيد رنگ و در اين مرحله قابل تشخيص است. بهتر است وقتي حشرات در زير برگ ها هستند با آنها مبارزه کرد؛ چون کنترل شان در مرحله پروازي بسيار سخت است.
شته ها
شته ها داراي رنگ هاي سبز، سياه و قرمز هستند. از شيره گياهي تغذيه مي کنند و باعث چروکيدگي و بدشکلي برگ ها مي شوند. همچنين شته ها از خود ماده چسبناکي ترشح مي کنند که مي تواند محل رشد کپک سياه، و بدشکلي بيشتر برگ ها شود.
بال ريشک داران
کمتر کسي نه اسم اين حشرات را شنيده و نه آنها را ديده. اين گروه فقط کمي از کنه هاي تار عنکبوتي بزرگترند. در مراحل اوليه رشد بي بالند و در مرحله بلوغ بالدار مي شوند. محل زندگي آنها روي برگ و گل است.
راه تشخيص و علائم خسارت: برگهاي آسيب ديده از خسارت آنها اول به رنگ نقره اي در مي آيند و بعد قهوه اي رنگ مي شوند. در مراحل پيشرفته حشرات به گل ها حمله کرده و آنها را ورقه ورقه مي کنند. حتي جوانه ها نمي توانند باز شوند. راه تشخيص بال ريشکداران هم مثل کنه ها تکاندن برگ گياه خسارت ديده روي يک کاغذ سفيد است.
حلزون ها
اين آفات مخصوص فضاي باز و باغچه ها هستند و معمولا از راه سوراخ زهکش گلدان وارد آن مي شوند. در طول روز پنهان مي شوند و در شب شروع به جويدن برگ ها مي کنند. با استفاده از طعمه هاي مسموم مي توان آنها را به دام انداخت.
۶ آفت محيط کشت و ريشه
پشه هاي قارچي: اين پشه ها هم در حالت بالغ که پرواز مي کنند و هم در مرحله نوزادي که کرمي شکل هستند براي گياهان مضرند. در خاک گلدان خيلي سريع تکثير مي شوند به خصوص اگر خاک آن سرشار از مواد آلي باشد. کرم ها از ريشه گياه تغذيه مي کنند.
پادمان: اين حشرات تمام مراحل زندگي خود را در خاک به سر مي برند، فقط از قسمت هاي مرده گياهي تغذيه مي کنند. به گياهان خانگي هيچ آسيبي نمي زنند؛ اما اگر مثلا موقع آبياري گل، آرامش شان به هم بخورد شروع به حرکات جهشي مي کنند که باعث ايجاد مزاحمت مي شوند.
نماتدها: نماتدها کرم هاي ميکروسکوپي بسيار ريزي هستند که مي توانند در محيط گلدان يا باغچه از ريشه گياه تغذيه کنند. البته در موراد بسيار نادري ممکن است روي برگ ها هم يافت شوند. بعضي نماتدها روي ريشه ايجاد گره و زخم مي کنند و از اين طريق مي شود شناسايي شان کرد. ريشه پوسيده قهوه اي رنگ يکي ديگر از راه هاي تشخيص نماتد است.
شپشک هاي ريشه: اين حشرات مثل شپشک هاي آرد آلود معمولي ولي کوچک ترهستند که از ريشه گل و گياهان تغذيه و آنها را ضعيف مي کنند.
خرخاکي ها: خرخاکي ها حشره نيستند بلکه از خويشاوندان خرچنگ هاي آب شيرين هستند. آنها معمولا در محيط هاي مرطوب در زير گلدان ها پنهان مي شوند و مي توانند در سوراخ زهکش زندگي کنند. اين آفات از مواد مرده تغذيه مي کنند اما گاهي ممکن است سراغ ريشه و گياهچه هاي کوچک هم بروند.
کرم هاي خاکي: کرم هاي خاکي گياهان زنده را نمي خورند و معمولا خسارتي وارد نمي کنند مگر اين که تعدادشان خيلي زياد باشد و چنين اتفاقي هرگز در محيط گلدان رخ نمي دهد.
نويسنده: مريم خباز