دختران نوجوان؛ به دنبال کشف هویت در اینستاگرام

شهربانو/ اينستاگرام رسانه‌اي در اختيار زنان امروز ايران است. حضور پررنگ زنان ايراني در اين شبکه اجتماعي ما را بر آن داشته است که بيشتر درباره اين شبکه بدانيم، بنويسيم و بشناسيم. به‌خصوص براي والديني که دختران نوجوان دارند شناخت و آشنايي با اين شبکه اجتماعي ضروري است. در اين يادداشت درباره حضور دختران نوجوان در اينستاگرام خواهيم گفت. نوجواني سن هويت‌يابي است و نوجوانان براي پاسخ به سؤال «من کيستم و چه کسي مي‌خواهم باشم؟» به هر جايي سرک مي‌کشند. شبکه‌هاي اجتماعي نيز از فضاهايي هستند که نوجوانان براي کشف هويت خود وارد آن مي‌شوند. اين شبکه‌ها آن‌ها را با انواع مختلفي از الگوها و سبک‌هاي زندگي روبه‌رو مي‌کنند که هرکدام به نوعي بر فرايند هويت‌يابي نوجوانان مؤثرند. در ادامه توضيح خواهيم داد که دختران در اين شبکه‌ها به چه فعاليت‌هايي مشغول هستند و اينستاگرام چه تأثيري بر شکل‌گيري هويت آن‌ها دارد.

---

بازار

---

معمولا دختران نوجوان در اينستاگرام صفحات خصوصي دارند که با دوستان و مخاطبان خاص خود در آن‌ها ارتباط برقرار مي‌کنند. صفحات آن‌ها عمومي نيست که افراد ناشناس بتوانند وارد شوند. به نظر مي‌رسد آن‌ها از اينستاگرام بيشتر براي حضور در جمع دوستان هم‌سن خود استفاده مي‌کنند. در واقع، عضويت در اين شبکه بخشي از دوستي‌ها و ارتباطشان با گروه هم‌سالان است. چنانچه گروه هم‌سالان در سنين نوجواني تأثيرگذارترين افراد هستند، معمولا نوجوانان به خاطر دوستان خود وارد اين شبکه مي شوند. اين عضويت نوعي مقبوليت و به‌روز بودن در بين گروه دوستان را براي آن‌ها به دنبال دارد. در نقطه مقابل، حضور نداشتن در اين شبکه برايشان نوعي طرد شدن و مورد تمسخر قرار گرفتن توسط دوستان را به وجود مي‌آورد. آن‌ها ابتدا براي دور نماندن از گروه دوستان وارد اين شبکه مي‌شوند اما به مرور، با دنياي تازه و افراد بسياري در اين شبکه آشنا مي‌شوند.
همان‌طور که گفته شد، نوجوانان به دنبال کشف هويت در اين شبکه مي‌چرخند و پيش از هر چيز جذب افراد مشهور، قدرتمند و جذاب مي‌شوند و آن‌ها را به عنوان الگوهاي موفق سرمشق خود قرار مي‌دهند. سؤالي که در اينجا مطرح است اين که شبکه اينستاگرام چه افرادي را به عنوان افراد موفق و محبوب به نوجوانان معرفي مي‌کند. پاسخ اين است که هر فردي در اينستاگرام فالوئر (دنبال‌کننده) بيشتري داشته باشد، فرد موفق‌تري تلقي مي‌شود. البته اين تلقي در بسياري از موارد صحيح نيست و افراد موفق، دانشمند و نخبه زيادي در اينستاگرام حضور دارند که فالوئرهاي کمي دارند. اما متأسفانه اينستاگرام اين‌طور القا مي‌کند که هرکس فالوئر بيشتر دارد موفق‌تر و مهم‌تر است.
افراد پرفالوئر در اينستاگرام در درجه اول سلبريتي‌ها هستند که يا بازيگرند يا خواننده يا ورزشکار. در نتيجه، نوجواني که به دنبال هويت و آينده خودش مي‌گردد بيش از هر گروه ديگري با اين افراد به عنوان افراد موفق روبه‌رو مي‌شود. به همين دليل است که اگر صفحات اينستاگرامي و علاقه‌مندي‌هاي نوجوانان را در اين شبکه دنبال کنيد، متوجه علاقه و تمايل افراطي آن‌ها به خوانندگي مي‌شويد که اين تمايل تا حد زيادي متأثر از فضاي سلبريتي‌محور شبکه‌هاي اجتماعي است.
دنبال کردن سلبريتي در برخي از آن‌ها شکل افراطي‌تري به خود مي‌گيرد و باعث مي‌شود دسته‌اي از دختران نوجوان فعاليت‌هايي جدي در قالب ايجاد صفحات هواداري سلبريتي‌ها داشته باشند. آن‌ها براي زنان و مردان ستاره سينما يا خواننده‌ها و ورزشکاران صفحات هواداري ايجاد مي‌کنند و در اين صفحات ابراز علاقه شديد خود را به يک ستاره بيان مي‌دارند. صاحبان اين صفحات هواداري با يکديگر گروه‌هاي طرف‌داران تشکيل مي‌دهند و هويت خود را متأثر از ستاره محبوبشان تعريف مي‌کنند. بسياري از اين نوجوانان حتي نام واقعي خود را بيان نمي‌کنند بلکه اسم خود را در کنار نام ستاره محبوبشان به عنوان نام قرار مي‌دهند.
علاوه بر سلبريتي‌ها، افراد اينستاگرامي معروف مانند اينفلوئنسرها و بلاگرها بر نوجوانان تأثيرگذارند. زنان اينفلوئنسر که صفحات پرفالوئري در اينستاگرام دارند اغلب در زمينه مد و زيبايي کار مي‌کنند. آن‌ها جديدترين و متنوع‌ترين مدل‌هاي لباس و آرايش را به نمايش مي‌گذارند. به همين دليل، نوجوانان در سبک پوشش خود مي‌توانند بسيار متأثر از اينفلوئنسرهاي اينستاگرامي باشند.
افراد مشهور اينستاگرامي بيش از هر چيز شهرت، نمايش و مصرف را به عنوان مؤلفه‌هاي موفقيت به نمايش مي‌گذارند. با توجه به الگوهاي تک‌بعدي که در اينستاگرام تحت عنوان افراد پرمخاطب و موفق به نوجوانان معرفي مي‌شود، به نظر مي‌رسد وظيفه خانواده‌ها، معرفي الگوهاي متنوع‌تري از افراد موفق به فرزندانشان باشد. لازم است که اشخاص موفق در رشته و حوزه‌هاي متنوع به نوجوانان معرفي شوند که آن‌ها بتوانند هويت و آينده خود را در طيف وسيع‌تري از مشاغل، تخصص‌ها و سبک‌هاي زندگي پيدا کنند.
نويسنده: دکتر زهرا اردکاني - پژوهشگر مطالعات رسانه اي زنان

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar