تاریخ درباره زنان مهاجر به شهرهای بزرگ ایران چه می گوید؟

شهربانو/ در طول تاريخ، مشهد از شهرهاي مهاجرپذيري محسوب مي‌شود که پذيراي اقوام و گروه‌هاي متعددي بوده است. مهاجرت از روسيه به ايران به‌خصوص به خراسان و مشهد از اواخر دوره قاجار شروع مي‌شود و طي چند مرحله اين مهاجرت‌ها به پايان مي‌رسد. مهم‌ترين علت اين مهاجرت انقلاب 1917 ميلادي و اخراج ايرانيان از آن کشور است. تاکنون گزارش جامعي درباره تعداد مهاجران و تفکيک جنسيتي آن‌ها به دست نيامده است برخي گزارش‌ها 895 نفر تا سال 1317 خورشيدي را ذکر کرده‌اند ولي آنچه مشهود است اغلب اين مهاجرت‌ها گروهي و همراه با خانواده اعم از زنان و فرزندان اتفاق افتاده است. مشهد در دوره پهلوي اول علاوه بر مهاجرت‌‌هاي داخل استان شاهد ورود ايرانيان مقيم شوروي نيز هست. بخشي از اين مهاجران در شرايط بد اقتصادي زندگي مي‌کردند به طوري که معتمدالوزاره در کتاب «از سياه‌کوه تا دهنه ذوالفقار» که شرح و وقايع مسافرت به سرحدات افغانستان است، در دي‌ماه 1312 خورشيدي چند شبي در هتل پارس مشهد اقامت دارد و به وضعيت اقتصادي مهاجران روسي به مشهد پرداخته است.

بخشي از اين گزارش به زنان مهاجر اختصاص دارد: «همچنين دستجات مهاجران روسي که اين بدبخت‌ها دچار فلاکت بوده و مخصوصا زن‌هاي آن‌ها براي کار در هتل و غيره آن طرف و اين طرف دوندگي مي‌کنند که ممکن است ميان اين اشخاص از مرد و زن نجيب و نجيبه و صاحب خانواده باشد که فعلا به اين حال فلاکت‌بار درآمده‌اند. به طوري که مي‌گفتند اين مهاجرين 3 تومان پول گرفته و دخترهاي خودشان را به توسط و اطلاع نظميه به شوهر مي‌دهند.»

---

بازار

---

با افتتاح کارخانجات يا کارگاه‌ها تعدادي از آنان جذب اين مراکز شدند. بخشي هم از طريق دست‌فروشي يا رويکرد به هنرهاي نمايشي امرار معاش مي‌کردند.در سال‌هاي 1316تا1317 خورشيدي تعدادي از اين مهاجران براي شغل و اسکان به املاک اختصاصي در فريمان منتقل مي‌شوند. طبق گزارش شهرباني خراسان در خرداد 1317، در بين اسامي 26 نفر از مهاجران اعزامي به فريمان، 2 زن نيز ديده مي‌شوند که براي شغل‌هاي خياطي و مامايي اعزام شده‌اند. در گزارشي ديگر، از بين 20 خانوار اعزامي به املاک اختصاصي فريمان، نيمي از آن‌ها را زنان تشکيل داده‌اند که همراه خانواده و فرزندانشان براي اسکان و کار از مشهد به فريمان اعزام شده‌اند.

راه‌اندازي بيمارستان در فريمان باعث مي‌شود تعدادي از زنان مهاجر در اين بيمارستان استخدام شوند. محتواي اسناد تاريخي نشان مي‌دهد شهرباني خراسان در سال 1317 طي مکاتبه‌اي با رياست کارپردازي املاک اختصاصي فريمان درباره درخواست شغل براي يکي از بانوان مهاجر نوشته است: «نگاريه خاوري که در تاريخ 24/8/1317 از روسيه، مرز باجگيران، وارد شده و به معيت پدرش، ابوالقاسم بنا، به فريمان اعزام گرديده بود، مشاراليها قبلا به وسيله شهرباني فريمان جهت استخدام در بيمارستان آنجا تقاضاي صدور پروانه نموده و مراتب به مرکز گزارش جوابا ابلاغ گرديد. چون پيشينه‌اش در مدت اقامت در روسيه مجهول است، استخدام او مقتضي نيست و ...»

در آن ايام زنان مهاجر علاوه بر خانه‌داري مشاغل اجتماعي نيز داشتند: پرستاري، خياطي، آرايشگري، آشپزي، رخت‌شويي يا کار در کارخانجات، قالي‌بافي‌ها و ...‌.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar