با کودکی که اسباب بازی هایش را به کسی نمی دهد چه کنیم؟
حامي هنر زندگي/ يکي از موضوعات چالش برانگيز براي والدين و کودکان، حس مالکيت در کودکان است. اين احساس از سن 20 ماهگي در کودکان ايجاد ميشود و در 2.5 سالگي به اوج خود ميرسد. در بسياري از مواقع کودکان نسبت به اسباببازي يا وسايل خود احساس مالکيت زيادي دارند و تحت هيچ شرايطي حاضر نيستند آن را با کودکي ديگر شريک شوند. معمولاً والدين شيوه صحيح برخورد با کودک را در ارتباط با اين مسئله نميدانند و همين موضوع ميتواند منجر به جر و بحث بين خانواده و کودکان شود. شناخت و آگاهي خانواده در مورد احساس مالکيت در کودک در اين دوره سني مشخص ميتواند به سازگاري و رشد اجتماعي کودک کمک کند.
حس مالکيت در کودک چيست؟
هر دوره از رشد کودک از نظر اجتماعي، شناختي، هيجاني و جسماني داراي ويژگيها و حالات منحصر به فرد خود است. يکي از ويژگيهاي مهم رشد اجتماعي کودک، احساس مالکيت در کودک است. در دورهاي از رشد يعني از سن 20 ماهگي تا 5 سالگي احساس مالکيت در کودک به وجود ميآيد و در 2.5 سالگي به اوج خودش خواهد رسيد. کودکان نسبت به اشياء بيروني مانند وسايل و اسباببازيهاي خود احساس تملک زيادي ميکنند و نسبت به هر عاملي که تهديدي براي احساس تملکشان محسوب شود واکنشهايي همچون مقاومت، گريه و لجبازي و... نشان ميدهند.
اهميت آگاهي در مورد حس مالکيت در کودکان
والدين معمولاً به دليل عدم آگاهي از اين موضوع برخوردهاي صحيحي با کودک انجام نميدهند که اين مسئله ميتواند بر سازگاري و رشد اجتماعي کودک تاثير منفي داشته باشد. از آنجايي که رشد اجتماعي يکي از عوامل اصلي رشد کودک محسوب ميشود، دانش و آگاهي والدين در ارتباط با اين موضوع ميتواند بسيار کمک کننده باشد. در واقع کودکي که احساس مالکيت دارد رفتار ناهنجاري از خود نشان نميدهد. بايد توجه داشت که اين رفتار يکي از ويژگيها و رفتارهاي لازم براي رشد اجتماعي کودک است.
شيوه برخورد صحيح با حس مالکيت در کودکان
شيوه برخورد صحيح با احساس مالکيت در کودک داراي اهميت خاصي است زيرا اگر به اين حس کودک احترام گذاشته نشود، کودک آزرده خاطر و ناراحت خواهد شد و نسبت به اطرافيان و والدينش حس خوشايندي پيدا نميکند و نگرشش نسبت به آنها تغيير پيدا ميکند. برخورد با کودک بايد طوري باشد که علاوه بر احترام گذاشتن به اين نياز کودک، حس همدلي و دوستي و بخشندگي نيز در او رشد کند.
1. استفاده از وسايل و اسباببازي به صورت مشترک
در اين دوره ميتوان کودک را با بازيهاي گروهي آشنا و آماده کرد. بازيهايي که در آن چند کودک براي يک هدف مشترک بازي کنند. همچنين ميتوان تقسيم کار براي انجام دادن يک کار و رسيدن به به يک هدف مشترک را به کودکان آموزش داد. با انجام اين کارها به مرور زمان حس همکاري، رعايت نوبت و بخشندگي در کودک رشد ميکند.
2. حس مالکيت در کودکان | گفتگو با کودک
گفتگو با کودک و توضيح مسئله براي او ميتواند مفيد واقع شود. اگر کودک نسبت به اسباب بازي يا وسيلهاي احساس مالکيت زياد دارد از او بخواهيد که دليل اين کارش را براي شما بگويد. اين کار باعث ميشود تا کودک بتواند احساسات خودش را بيان کند. همچنين ميتوانيد متوجه بشويد که چه چيزي باعث ميشود کودک اين رفتار را از خود نشان دهد.
3. آموزش به کودک
اگر کودک به يک اسباببازي که همبازيهاي ديگر هم آن را ميخواهد احساس تملک زياد دارد و تحت هيچ شراطي آن را در اختيار کسي نميگذارد، با کودک گفتگو کنيد و به او زمان دهيد تا به حرفهاي شما فکر کند. سپس ميتوانيد مفهوم تقسيم کردن وسايل و بازي مشترک و گروهي را براي او روشن کنيد. بايد توجه کنيد که کودک در اين سن درک صحيحي از بازي اشتراکي و اشتراک گذاشتن اسباببازي و وسايل ندارد. در نتيجه به عنوان والد بايد اين مسئله را به کودک آموزش دهيد و با او گفتگو کنيد. فراموش نکنيد که تشويق کردن کودک ميتواند بسيار مفيد باشد. کودک را تشويق کنيد که بازي گروهي انجام دهد تا رعايت نوبت در هنگام استفاده از اسباببازي را در نظر بگيرد.
4. حس مالکيت در کودکان | آموزش از طريق مشاهده
در بسياري از موارد کودکان از طريق يادگيري مشاهدهاي بسياري از مسائل را ياد ميگيرند. اگر والدين به عنوان بزرگتر، بخشندگي و اشتراک گذاري وسايل را انجام دهند به مرور زمان کودک با مشاهده رفتار والدين و تقليد از آنها، خودش اين رفتار را نسبت به همبازيهاي ديگرش انجام خواهد داد.
5. مراجعه به روانشناس يا مشاور کودک
به عنوان راه حل آخر اگر کارهايي که انجام داديد زياد موثر واقع نشد و يا کودک نسبت به وسايل و اسباببازيهاي خودش يا وسايل ساير همبازيها احساس مالکيت زيادي پيدا کرد، به يک روانشناس يا مشاور کودک مراجعه نماييد. روانشناس با ارزيابي جامع و بررسي شرايط کودک و خانواده راهکارها و روشهايي را در اختيار ميگذارد که ميتواند براي حل اين مسئله کمک کننده باشد.
سوالات متداول
-آيا تنبيه کردن کودک براي اشتراک گذاري وسايل و اسباب بازيها به همبازيهاي ديگر کار مطلوبي است؟
به ياد داشته باشيد که تنبيه کردن تحت هيچ شرايطي اثر مطلوبي براي کاهش رفتارهاي غيرمطلوب کودک ندارد. شايد تنبيه کردن در کوتاه مدت موثر واقع شود اما در بلند مدت هميشه اثرات منفي آن بيشتر از اثرات مطلوب آن است. بهترين روش براي برخورد با کودک در اين دوران احترام گذاشتن به نيازهاي کودک و آموزش صحيح به اوست.