بدریختانگاری در قیاس با خط کش اینستاگرام

شهربانو/ هريک از ما يک يا چند اختلال رواني در وجود خود داريم. اين البته بديهي است چون از محيط خانوادههايي ميآييم که آدمهايش هزار و يک جور محروميت و نقص داشتهاند. از آنجا که اين مسئله همهگير است، شايد هرگز متوجه مشکلات دروني خود نشده باشيم. ضرورتي هم نديدهايم براي درمان به روانشناس مراجعه کنيم اما در بزرگسالي، گاهي شرايط محيطي سبب ميشود آن اختلال کوچک به اندازهاي بزرگ و دستوپاگير شود که زندگيمان را مختل کند.
تعداد زناني که اين روزها بيش از گذشته به ظاهر چهره و اندام خود توجه ميکنند به طرز نگرانکنندهاي فراوانتر شدهاست. شايد پيش از اين وجود يک آيينه قدي در خانه چندان ضروري به نظر نميرسيد، همانطور که حتي آيينه و شمعدانهاي عروسي هم کوچک بودند، ولي اين روزها خريدن يک آيينه قدي که البته دورتادورش هم با چراغهايي روشن باشد، براي هر خانهاي لازم به نظر ميرسد.
آمارها يا گفتههاي کارشناسان نشان نميدهد که در سالهاي اخير ژنتيک تغيير کرده باشد و ما زشتتر شده باشيم اما تعداد زناني که هرروز راهي مراکز درماني و مطبها ميشوند تا بيني خود را جراحي کنند، زاويه فکشان را تغيير دهند، پف پلک بردارند، دندانهايشان را سفيد کنند يا پيکرتراشي کنند به شکل وحشتناکي افزايش يافته است.
بسياري از آنها با همه تغييراتي که در چهره و اندام خود ايجادکردهاند باز هم از خود رضايت ندارند و در جستوجوي روش ديگري هستند. در نهايت هم از چهره ساختگي خود خوشحال نيستند. مدام در پي رژيمهاي مختلف و اصولي و غيراصولياند تا در کمترين مدت، به لاغرترين شکل ممکن برسند، حتي اگر دچار عوارض شوند. اين زنان در هجمه تبليغات بدون توقف و شبانهروزي شبکههاي اجتماعي بهويژه اينستاگرام قرار دارند که در حال ترويج معيارهاي زيبايي چهره و اندام است.
يک لحظه به جملههاي ابتدايي يادداشت برگرديد. گفتيم هرکدام از ما اختلالهاي رواني را از محيط خانواده ميگيريم و به بزرگسالي خود ميبريم. کافي است در دامن والديني با شخصيت وسواسي، مضطرب، ايدهآلگرا، افسرده و ... بزرگ شده باشيم. آن وقت، اين تبليغات اختلالهايي را در ما بيدار ميکند که «بدريختانگاري» يا «Body Dysmorphic Disorder (BDD)»
يکي از رايجترين آنها و زيرمجموعه اختلال وسواس تلقي ميشود. بدريختانگاري نوعي اختلال رواني است که فرد در آن بهشدت نگران يک نقص خيالي يا بسيار کوچک در ظاهر چهره يا اندام خود است و دائم به آن فکر ميکند. بنابراين اقداماتي را براي پنهانکردن يا رفع آن انجام ميدهد.
دانستن اينکه اينستاگرام در حال تلقين و رواج استانداردهاي جديد زيبايي در حوزه نوع تغذيه، وزن، چهره، پوشش و حتي نقشهاي جنسيتي در خانواده است کمک ميکند که درباره ديدهها و شنيدهها هوشيارتر باشيم. اگر اين روزها احساس پيري ميکنم، شايد به اين دليل عکسهاي روتوششده و چهرههاي پر از تزريق و عملهاي جراحي شاخهاي اينستاگرام باشد. اگر از کمي اضافهوزن خود اينقدر در رنج و عذابيم و فکر ميکنيم هيچ لباسي در تن ما زيبا نيست، شايد به دليل همان آيينه قدي اتاقمان باشد که هرروز خودمان را در آن بدريخت ميبينيم و راهي جز عمل جراحي پيدا نميکنيم. به همين دليل است که اينستاگرام بازار پرسودي براي فروش داروها و رژيمهاي لاغري، مد و لباس و جراحيهاي زيبايي است. اختلال بدريختانگاري به درمان دارويي و مشاوره فردي نياز دارد، نه عملهاي جراحي پرهزينه و گاهي مرگبار.
تکتم جاويد - کارشناس ارشد روانشناسي عمومي