اضطراب و احساس بی قراری و ناخوشی

حامي هنر زندگي

بروزرسانی 1399/11/13 - 21:3

حامي هنر زندگي/ اضطراب و بي قراري از جمله واکنش‌هاي رايج سطح روان به استرس‌هاي محيطي است. احساس نگراني در برخي از موقعيت‌ها مثل زماني که مي‌خواهيد به يک مصاحبه شغلي مهم برويد يا زماني که مي‌خواهيد تصميم مهمي نظير ازدواج بگيريد تا حدي طبيعي است. اما اگر علائم اضطراب و بي قراري آنقدر زياد شوند که فرد نتواند عملکرد عادي خود را حفظ کند و کارهايش مختل شود، به يک اختلال تبديل مي‌شود که بايد مورد ارزيابي و درمان قرار گيرد. اگر علائم اضطرابي براي مدت طولاني بدون درمان باقي بمانند، به مشکلات زيادي از جمله اختلالات روان تني و ساير اختلالات رواني نظير افسردگي منجر خواهند شد. براي آگاهي از علل، علائم و روش‌هاي درمان اضطراب تا پايان اين مطلب با ما همراه باشيد.

انواع اضطراب و اختلالات اضطرابي
اضطراب، احساس تنشي است که در پي انواع فشارهاي درون رواني يا محيطي ايجاد مي‌شود. اين احساس يکي از ناخوشايندترين هيجانات بشري است که مي‌تواند به اختلالات متعددي بيانجامد. در برخي مواقع اضطراب شديد در غالب حملات عصبي خود را نشان مي‌دهد که به آن‌ها حملات پانيک گفته مي‌شود. از جمله ديگر اختلالات اضطرابي مي‌توان به انواع فوبيا، اضطراب جدايي، اضطراب بيماري ، اختلال استرس پس از سانحه و اختلال اضطراب فراگير اشاره کرد.
فوبيا
افسردگي
حملات پانيک
اضطراب بيماري
اختلال استرس پس از سانحه

اختلال اضطراب فراگير چيست و چه علائمي دارد؟
اختلال اضطراب فراگير نگراني و اضطراب مفرط و غير قابل کنترل در مورد موقعيت‌هاي مختلف است. افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگير معمولاً تمايل به نگراني در حوزه‌هاي مختلف دارند و زماني که از آن‌ها مي‌پرسيد در مورد چه چيزي نگران هستند مي‌گويند که درباره همه چيز نگرانم! اختلال اضطراب فراگير معمولاً با علائمي نظير لرزش، تپش قلب، بالا رفتن فشارخون، تعريق، سرگيجه و تهوع، لرز يا گرگرفتگي، سردرد و دردهاي عضلاني، احساس ضعف و خستگي خود را نشان مي‌دهد. توجه داشته باشيد که براي تشخيص اين اختلال حتماً بايد به يک روانشناس باليني مراجعه کنيد. روانشناس با انجام مصاحبه دقيق و ارزيابي عوامل مختلف به تشخيص نهايي خواهد رسيد.

علائم نشان دهنده اضطراب و بي قراري
همه افراد در موقعيت‌هاي پرفشار و استرس زاي زندگي خود اضطراب و بي قراري را تجربه ‌مي‌کنند. با‌ اين حال ‌اين مسئله در برخي شرايط به يک وضعيت مزمن تبديل شده و سلامت روان فرد را تضعيف ‌مي‌کند. در ادامه به چند علامت نشان دهنده اضطراب و بي قراري مفرط اشاره کرده‌ايم.

1- نگراني دائمي
يکي از علائم بارز دچار بودن به اختلالات اضطرابي تجربه نگراني بيش از حد است. افرادي که دچار ‌اين اختلالات هستند معمولا در پاسخ به وقايع روزمره و معمولي نيز نگراني مفرطي را نشان ‌مي‌دهند. آن‌ها دائما در مورد موضوعات مختلف مشغوليت فکري دارند و ذهنشان معطوف به‌ آينده است. در حقيقت ‌اين افراد همواره خطرهاي دنياي پيرامون را بيش برآورد ‌مي‌کنند و همين مسئله بر احساسات و رفتارهاي آنان تاثير ‌مي‌گذارد.

2- فعال شدن سيستم جنگ و گريز
زماني که در حالت اضطراب قرار ‌مي‌گيريد در حقيقت مغز شما بروز يک خطر قريب الوقوع را پيش بيني ‌مي‌کند. همين مسئله باعث ‌مي‌شود که به طور خودکار واکنشي تحت عنوان واکنش جنگ و گريز در بدنتان فعال شود. در‌اين حالت بيشتر خون بدن به سمت اندام‌هاي انتهايي حرکت ‌مي‌کند تا شما نيروي بيشتري براي فرار يا جنگيدن با عامل تهديد کننده داشته باشيد. همين امر در نهايت به تجربه علائمي ‌نظير تعريق کف دست، لرزش، احساس سوزش در معده و بالا رفتن ضربان قلب ‌مي‌انجامد.

3- بي قراري ذهني و بي قراري حرکتي
احساس بي قراري در ميان متخصصان سلامت روان معمولا به دو صورت بي قراري ذهني و بي قراري حرکتي تعريف ‌مي‌شود. در بي قراري ذهني فرد نوعي تشويش رواني را تجربه ‌مي‌کند. به طوري که دائما افکار نگران کننده از ذهن او رد ‌مي‌شوند. اما در بي قراري حرکتي فرد از نظر جسماني نيز ‌نمي‌تواند آرامش خود را حفظ کند. به همين خاطر تمايل دارد با انجام فعاليت‌هايي نظير راه رفتن، ماليدن دست‌ها به يکديگر، تکان دادن پاها و حرف زدن اضطراب خود را کاهش دهد.

4- احساس خستگي مزمن
در حالي که بسياري از افراد هنگام اضطراب نوعي بيش فعالي حرکتي و ذهني را تجربه ‌مي‌کنند، برخي ديگر دچار احساس خستگي مزمن ‌مي‌شوند. ‌اين مسئله ‌مي‌تواند به دلايل مختلفي اتفاق بيافتد. براي مثال افراد مضطرب اغلب خواب آشفته‌اي دارند. همين موضوع باعث ‌مي‌شود که در طول شب نتوانند انرژي کافي براي فعاليت‌هاي روزانه را ذخيره کنند. در‌اين شرايط طبيعي است که فرد احساس خستگي نمايد و به اندازه کافي سرحال نباشد.

5- بروز مشکلاتي در تمرکز
جالب است بدانيد که اکثر افراد با افزايش اضطراب مشکلاتي را در حوزه تمرکز نشان ‌مي‌دهند که ‌مي‌تواند بر توانايي يادگيري آن‌ها نيز تاثير بگذارد. در همين راستا نتايج مطالعه‌اي که روي 157 نفر از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال اضطراب فراگير انجام شده، نشان ‌مي‌دهد بيش از 90 درصد آن‌ها با اختلالاتي در تمرکز مواجه هستند. در نتيجه بسيار اهميت دارد که صرف وجود علائمي‌ از مشکلات توجه و تمرکز تشخيص اختلالاتي نظير بيش فعالي–نقص تمرکز را مطرح نکنيد. اگر فرزندي داريد که با چنين مشکلاتي دست و پنجه نرم ‌مي‌کند، لازم است در ابتدا به يک روانشناس کودک مراجعه نماييد تا وضعيت رواني او را به دقت ارزيابي کند.

5- افزايش حساسيت و تحريک پذيري
اضطراب زياد آستانه تحمل افراد را پايين ‌مي‌آورد. همين مسئله باعث ‌مي‌شود که افراد در‌اين شرايط حساسيت رواني بالايي پيدا کرده و تحريک پذير بشوند.‌اين تحريک پذيري ‌مي‌تواند خود را در قالب نشان دادن واکنش‌هاي هيجاني شديد بروز دهد. افزايش پرخاشگري و تندخويي از جمله علائمي‌هستند که ‌مي‌توانند حاکي از تحريک پذيري بالاي فرد باشند.

7- افزايش تنش عضلاني
افراد مضطرب اغلب عضلات خود را در حالتي از انقباض و تنش قرار ‌مي‌دهند؛ اين امر آن‌ها را در يک چرخه معيوب گرفتار ‌مي‌کند. چرا که در حقيقت منقبض بودن عضلات با ‌ايجاد اختلالاتي در گردش خون و اکسيژن رساني ‌مي‌تواند به تشديد علائم اضطرابي بيانجامد. از همين روست که در اکثر برنامه‌هاي درماني براي کاهش اضطراب تا حد زيادي بر تکنيک‌هاي خود آرام سازي جسماني نظير ريلکسيشن و ذهن آگاهي تاکيد ‌مي‌شود.

علل بروز نگراني و بي قراري چيست؟
همه‌ي افراد زمان‌هايي از زندگي خود دچار احساس بي قراري و ناآرامي مي‌شوند ولي افراد مبتلا به اختلالات اضطرابي بيشتر از ديگران در معرض اين حالت قرار مي‌گيرند. از عوامل بروز بي‌قراري مي‌توان به برداشت نادرست از تحريکات محيطي مانند سر و صداها، استرس‌هاي رواني مانند از دست دادن عزيزان يا مشکلات مالي، جابجايي محل سکونت، بستري شدن در بيمارستان، مصرف داروي جديد و عوارض جانبي آن، تداخلات دارويي، ابتلا به بيماري‌هاي صعب‌العلاج و... اشاره کرد.

درمان اضطراب و بي قراري
از آنجايي که اضطراب و بي قراري شديد باعث اختلال در تمام جوانب زندگي مي‌شود، بايد در اسرع وقت اقدامات لازم درماني صورت بگيرد. درمان اضطراب از طريق دارو درماني و روان درماني انجام مي‌شود. دارو درماني زماني ضرورت پيدا مي‌کند که علائم به قدري شديد باشند که فرد آمادگي شرکت در جلسات روان درماني را نداشته باشد. طي جلسات روان درماني براي درمان اضطراب و استرس، درمانگر با مصاحبه باليني و گرفتن شرح حال، سعي مي‌کند تمامي عواملي که باعث بي‌قراري و ناخوشي شما مي‌شوند را شناسايي و تحليل کند.
در فرايند درمان‌هايي نظير درمان شناختي-رفتاري افسردگي، فکر، احساس و نحوه رفتار شما نسبت به استرس‌زاهاي زندگي به دقت بررسي مي‌شوند. سپس درمانگر با وضع يک سري آزمايش‌هاي رفتاري، افکار مخرب و طرحواره هاي منفي شما را به چالش مي‌کشد. در نهايت قادر مي‌شويد با مديريت بهتر هيجاناتتان و کسب آگاهي بيش‌تر از علت بروز آن‌ها در جهت مقابله با احساس‌هاي منفي خود حرکت کنيد.
استراتژي‌هايي براي کاهش اضطراب
احساس خطر يا ناامني، سردرگمي و ابهام مي‌تواند باعث پيدايش نگراني و بي قراري شود. مهم‌ترين اقدام براي درمان اين اضطراب شناخت عوامل تنش‌زا در زندگي‌تان است. پس با آگاهي کامل و شناخت دقيق اين عوامل در جهت رفع آن‌ها بکوشيد تا از تجربه مداوم تنش در زندگي خود پيشگيري کنيد. براي رسيدن به آرامش اقدامات زير را مد نظر قرار دهيد.
-ايجاد محيطي ساکت و آرامبخش
-دريافت حمايت و دلگرمي از نزديکان
-تلاش در جهت شناسايي و رفع عوامل محيطي استرس‌زا
-مواجهه با انواع ترس‌ها و اضطراب‌ها
-کسب اطمينان در مورد عدم وجود بيماري‌هاي ديگر
-استفاده از تکنيک‌هاي ذهن آگاهي براي کاهش استرس و مراقبه
-ورزش منظم، رژيم غذايي سرشار از ويتامين‌ها و نوشيدن آب فراوان
-مديريت و کنترل استرس با مشاوره کنترل استرس